Thành Thế Vinh

Những làn điệu Then của người Thái vùng Tây Bắc được tổng hòa từ thi ca, nhạc, múa, chứa đựng nhng giá trị văn hoá truyn thng lâu đời. Then không chỉ là tín ngưỡng, mà còn hàm cha cnhng li răn dy con người, ca ngợi về đạo đức, phản ánh, chê bai thói hư tật xấu, thể hiện tình yêu nam nữ, tình yêu với quê hương, đất nước. Nó khơi dậy vẻ đẹp tâm hồn, đánh thc trong mi người nhng giá trị nhân văn.

Sao Chẩu múa hát đón thần linh

Theo truyền thuyết của người Thái trắng ở Lai Châu: Vua trời đã phái các thần Then xuống hạ giới đầu thai thành người trần để cứu nhân độ thế. Then cũng là người đại diện cho người dân giao tiếp vi các vị thn linh cu phúc cho bản Mường một năm mưa thun gió hoà, vạn vật bình yên.

Bó mạ vàng khắp chân đồi/ Trai mường gái bản lại về hội Then”, đó là câu thành ngữ nói về lễ hội độc đáo Then Kin Pang của người Thái ở xã Khổng Lào, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu. Người Thái trắng ở xã Khổng Lào quan niệm rằng, cõi trời là một Mường, trong đó có các vị Then. Các vị Then đều có tấm lòng bao dung độ lượng, vì vậy hàng năm họ đều xuống hạ giới để cứu nhân độ thế. Ai ốm đau thì được Then cho thuốc, người nào gặp ri ro, vận hạn Then sẽ cầu phúc cho tai qua nạn khỏi. Lễ hội Then Kin Pang là dịp để dân bản dâng lễ tạ ơn Then được tổ chức định kỳ vào đầu mùa mưa ngày 10.3 âm lịch hàng năm. 

Hoa bó mạ ngày lễ

Vào ngày chính lễ, bàn thờ Then được trang trí rực rỡ, nhiều màu sắc với loài hoa bó mạ là lễ vật chủ đạo, loài hoa này được xem là biểu tượng của ngày lễ. Ngoài ra, trên bàn thờ treo rt nhiều chim én được gấp bằng giấy màu để gửi gm những nguyện ước của người dân bản Mường đến các vị thần linh. Các lễ vật dâng cúng mang dáng dp của vạn vt cõi nhân gian như báo hiệu một năm mới đủ đầy, tràn ngập niềm vui. Người người đến với lễ hội đều tâm niệm thắp hương lên bàn thờ Then để cầu nguyện một năm mới may mắn, an lành, hạnh phúc.

Lễ hội té nước với quan niệm càng ướt càng gặp nhiều may mắn

Bước vào giờ hành lễ, người đủ tiêu chuẩn được dân bản bầu ra mặc trang phục của Then, tay đánh đàn tính tẩu trông uy nghi như một vị tướng. Xung quanh là c trinh nữ được la chn làm Sao chẩu đều có sắc đẹp, biết múa hát tiếp đón các vị thn xung trn gian vui chơi. Nhng hành động dâng hoa, dâng lễ, mời rượu, cùng nhng li diễn xướng ca Then như đối thoại với các đấng thn linh trên trời với niềm tin bt diệt.

Kết thúc phần lễ, Then và c Sao chẩu múa điệu quát bó héo (quét hoa tàn). Đó là niềm tin vào sự luân hồi trong tín ngưỡng dân gian của đồng bào Thái trắng nơi đây. Nhưng đông vui, náo nhit nht chính là phần hội té nước cầu mưa tại suối Nậm Lùm sau phần lễ cúng Then. Hàng nghìn người cùng hòa mình xung dòng suối để hò reo trong cuộc vui té nước, người dân nơi đây quan niệm ai được té càng ướt thì gặp càng nhiều may mắn. Dòng suối theo quan niệm của người Thái là nơi Then từ trên trời đầu thai xuống hạ giới để cứu nhân độ thế. Mỗi người tham dự lễ té nước dường như đều cm nhận thấy sự giao hòa của trời đất và hy vọng mùa màng năm tới sẽ tốt tươi. Đây cũng là dịp để nhng đôi trai gái gp gỡ và thể hiện tình yêu qua nhng lời ca tiếng hát. Sau lễ hội, nhiều người trong số họ đã nên vợ nên chồng.

Lễ hội té nước với quan niệm càng ướt càng gặp nhiều may mắn

Lễ hội Then Kin Pang có sức mạnh lan tỏa cả một vùng đất rộng lớn và thu hút đông đảo các dân tộc khác cùng tham gia.  Đây còn là dịp để quảng bá hình nh về văn hóa, miền đất, con người Phong Thổ, Lai Châu đến du khách trên cả nước.

Bài viết liên quan: