Kinh đô “bất tử” của khu vực Đông Á

Mỗi dạo trời chuyển từ hạ sang thu là thời điểm “vàng” để thực hiện chuyến ngao du ngược lên phương Bắc, nơi những tàng cây ngân hạnh bắt đầu đổ lá vàng. Sau chuyến bay thẳng ngắn cùng Vietnam Airlines, chúng tôi đặt chân tới Bắc Kinh để tiếp tục khám phá một trong những đại đô thị sầm uất nhất Đông Á, một kinh đô tiếp diễn hơn 3 thiên niên kỷ, từng 7 lần được chọn là thủ đô Trung Quốc.

Chiều thu nắng nhẹ, chúng tôi dạo bước trên đường phố Bắc Kinh, đi ngang qua cổng Thần Vũ Môn và tiến vào một trong những khu kiến trúc nổi tiếng thế giới. Đó chính là Cố Cung hay còn được biết với tên gọi: Tử Cấm Thành. Cung điện đồ sộ và huy hoàng này chính là một trong những dấu tích điển hình nhất trong suốt chiều dài lịch sử của Bắc Kinh. Vào năm 1402, hoàng đế Chu Đệ lên ngôi, lấy niên hiệu là Vĩnh Lạc. Để khởi đầu triều đại của mình, ông chuyển thiên đô từ Nam Kinh về Bắc Kinh, đồng thời cũng đặt viên gạch đầu tiên xây dựng Tử Cấm Thành – công trình mà đến nay vẫn là một biểu tượng vật chất và tinh thần điển hình nhất của Bắc Kinh cũng như của Trung Quốc. Trải qua nhiều thăng trầm, thay triều đổi chủ, Tử Cấm Thành từng là nơi đặt ngai vàng của liên tiếp 24 vị hoàng đế thuộc 2 triều Minh – Thanh, kéo dài hơn 500 năm cho đến khi hoàng đế Phổ Nghi thoái vị vào năm 1912.

Tuy vậy, khi luận bàn về quy mô lịch sử, cũng như diện tích hiện hữu của các công trình kiến trúc kỳ vĩ ở Bắc Kinh, Tử Cấm Thành được giới nghiên cứu cho rằng vẫn chưa phải là khu phức hợp lớn nhất. Danh hiệu này phải thuộc về Di Hoà Viên, vốn nổi tiếng bậc nhất thế giới về nghệ thuật hoa viên Trung Hoa.

Di Hoà Viên, vốn đã tồn tại hơn 8 thế kỷ với nhiều tên gọi khác nhau. Phiên bản tồn tại đến ngày hôm nay được xây lại và tôn tạo từ giai đoạn cuối của triều nhà Thanh, vào khoảng năm 1888. Thời điểm đó, Từ Hy thái hậu đã dùng đến 500 vạn lạng bạc để trùng tu và xây mới rất nhiều công trình ở Di Hoà Viên, tạo nên một trong những công viên cảnh quan khổng lồ và đẹp nhất thế giới cho đến tận hôm nay.

Giới kiến trúc và nghiên cứu sử – địa đánh giá Di Hoà Viên không chỉ là kiệt tác về kiến trúc, mà nơi đây còn là đỉnh cao của một bố cục chặt chẽ về mặt phong thuỷ, thể hiện sự hoà hợp giữa ba yếu tố Phúc – Lộc – Thọ. Đây là điều kỳ vọng của Từ Hy thái hậu khi trùng tu công trình này. Quả có vậy, để củng cố cho đánh giá này, khoa học hiện đại đã giải quyết bằng một loạt các bức ảnh chụp từ vệ tinh có độ phân giải cao, kể cả áp dụng kỹ thuật chụp hồng ngoại. Kết quả phân tích đưa đến một sự kinh ngạc về mặt bố trí không gian ở Di Hoà Viên. Công trình này dựa vào thế sông núi, hồ nước và các con đê hẹp chạy dài theo cạnh hồ, nổi bật lên đó là hình tượng quả đào, con dơi và con rùa. Cả ba hình tượng này trộn lẫn hoà quyện vào nhau, là những biểu tượng phù hợp với các yếu tố Phúc – Lộc – Thọ trong văn hoá truyền thống Trung Hoa. Đó cũng là một bí mật tưởng chừng như bị chôn giấu hoặc quên lãng theo thời gian, may mắn là khoa học kỹ thuật hiện đại đã tìm ra và giải thích một cách thấu đáo.