Bài: Lê Mạnh Bình
Ảnh: Phan Tưởng Vân
Có những nơi con người sống giữa sông băng và núi lửa, và Alaska là một nơi như thế. Là một bang ở phía Tây Bắc, cách nước Mỹ tới 3.000 km, song Alaska rộng bằng 1/5 của cả nước Mỹ, lại nằm trên phần cực Bắc của trái đất, nơi giáp ranh giữa 2 châu lục Mỹ – Á.
Không nơi nào trên trái đất có nhiều sông băng như ở Alaska, cùng với các ngọn núi lửa , và ở đây sự đối lập này tồn tại kề bên nhau. Homer nằm bên bờ vịnh phía nam Alaska mang đặc trưng đó, thị trấn này lại nằm giữa 4 ngọn núi lửa còn đang hoạt động với khoảng cách khá gần. Vượt qua rặng núi Alaska là thành phố Fairbanks – trung tâm của Alaska. Nơi này khá nổi tiếng với những người muốn ngắm Bắc cực quang trên thế giới. Trước khi đến Fairbanks, có thể rẽ vào thị trấn North Pole, nơi mà không khí Giáng sinh luôn sống quanh năm. Thị trấn có hẳn Ngôi nhà của ông già Noel to bự và thường xuyên phải trả lời vô số lá thư gửi ông già Noel từ trẻ em khắp nơi trên thế giới!
Khó tin nhưng có thật, rằng con người đã đi qua cửa ngõ Alaska để tỏa ra khắp châu Mỹ. Các nhà khảo cổ đã đưa ra bằng chứng rõ ràng về việc người Eskimo sang Alaska không phải 16.000 năm mà những 30.000 năm trước. Nhưng họ đã đi như thế nào? Chính những đàn tuần lộc Bắc cực (peary) đã dẫn đường cho họ. Chúng sinh sống ở đây vào tiết Xuân – Hè. Cuối Hè chúng di trú xuống phía nam tìm nguồn thức ăn ở rừng cây sát rìa đất đóng băng.
Bao thế hệ người Eskimo ở Siberia đã dõi theo chúng và bám theo. Quá trình đó hẳn không đơn giản, kéo dài, song cuối cùng họ đã sang đến Alaska, trở thành tổ tiên của toàn bộ người bản địa châu Mỹ. Gần 20.000 năm những cư dân Alaska phải sống trên vùng băng đóng vĩnh cửu, họ đã vượt qua những thử thách và tồn tại như thế nào? Câu ngạn ngữ của thổ dân bên bờ sông Gulkana có thể trả lời cho câu hỏi này: “Hãy nhìn bằng đôi tai và nghe theo nhịp đập của trái tim”. Có lẽ đó là nguồn sức mạnh cho con người ở đây trong những điều kiện thời tiết cực kỳ khắc nghiệt.