Người xứ Quảng thì khác. Vốn dư dả mực thu từ những chuyến thuyền đi biển, họ chế biến ra món mắm mực, ăn với cơm nóng hổi, hay xúc bánh tráng trong bữa phụ. Nhưng phổ biến nhất tại vùng đất Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi vẫn phải kể đến mắm nêm, làm từ cá cơm nguyên con hoặc xay nhuyễn, là món ăn kèm không thể thiếu của các món bún mắm, bánh đập, và các món luộc cuốn nói chung.

Nếu người Bắc ưa thích sự thanh thuần, tinh tế, người Trung hảo cái đậm đà “ăn mặn chắc dạ”, thì hiếm có người miệt nào thiên ngọt hơn những người gắn mình với sông nước miền Nam. Thế nhưng, cái ngọt này chẳng phải ngọt gắt hay ngọt như đường. Đặc biệt, trong lẩu mắm, bún mắm, người dân thường dùng mắm cá linh với vị mặn, béo đặc trưng do quá trình lên men để cân bằng hài hòa, khiến món lẩu, bún mắm mang phong vị riêng, khác biệt hẳn với xứ khác.

Giá trị văn hóa của mắm Việt Nam

Mâm cơm Việt đúng nghĩa, dù bày trên chiếc bàn tròn, chõng tre hay dưới nền đất, đều không bao giờ thiếu bát nước mắm tỏi ớt. Các món chính như món xào, món canh có thể thiếu do nhiều người đi làm về muộn, bận rộn không kịp nấu. Nhưng mắm thì tiện lợi, rẻ tiền, nhiều chất dinh dưỡng, đặc biệt là nguồn đạm dồi dào trong cá, giúp bữa ăn có thiếu này thiếu kia vẫn chắc bụng và đảm bảo sức khỏe.

Trên bàn ăn, bát nước mắm bao giờ cũng nằm ở giữa, ngay vị trí đắc địa để ai ai, từ bậc trưởng bối đến lớp trẻ, từ chủ đến khách, từ người quý phái đến người lao động, đều dễ dàng sẻ chia với nhau. Các món quý hiếm, càng thu hút như thịt, cá thì lại được sắp gần bậc cao niên, trưởng lão trong nhà, chứ không bao giờ nằm ở trung tâm.