Bài: Vân Anh
Ảnh: Internet

Trong kỷ nguyên của những video ngắn 15 giây và một thế hệ đang dần quen với việc “lướt” hơn là “đọc”, ít ai ngờ rằng nền tảng sôi động nhất thế giới – TikTok – lại là nơi khơi dậy một trào lưu lặng lẽ nhưng bền bỉ: tình yêu với sách. Hashtag #BookTok, với hàng trăm tỷ lượt xem, không chỉ gây bão trong giới trẻ mà còn làm thay đổi cả cách ngành xuất bản vận hành – từ mô hình quảng bá sách, lựa chọn xuất bản, cho tới hành vi đọc của người dùng.

#BookTok không giống một câu lạc bộ sách kiểu cũ với những bài luận văn học dài dòng hay buổi thảo luận đầy tính học thuật. Nó là thế giới của cảm xúc trực tiếp – nơi một đoạn clip quay cảnh người đọc lặng người sau khi gập lại một cuốn tiểu thuyết lại có sức lan tỏa hơn bất kỳ bài phê bình văn học nào.

#BookTok là gì và vì sao nó khác biệt?

Khác với các kênh review sách truyền thống thường dựa vào phân tích nội dung, #BookTok chạm đến độc giả bằng cảm xúc. Một video viral không cần tóm tắt nội dung chương hồi hay chỉ ra thông điệp ẩn dụ – nó chỉ cần một dòng caption như “cuốn sách này đã hủy hoại tôi trong 3 ngày” và một ánh mắt đẫm nước. Điều khiến người xem tò mò và click vào đường link mua sách không phải là lý trí, mà là cảm xúc đồng điệu và mong muốn được trải nghiệm nỗi đau hay niềm hạnh phúc tương tự.

Người làm nội dung BookTok không phải là nhà phê bình hay chuyên gia xuất bản. Họ là những người đọc bình thường, cũng bối rối, cũng thổn thức, cũng yêu một nhân vật đến mức không thể ngừng nói về họ. Chính sự chân thật ấy khiến cộng đồng cảm thấy gần gũi và tin tưởng hơn bất kỳ chiến dịch marketing nào.

Và quan trọng nhất, BookTok không bán sách theo nghĩa truyền thống. Nó bán một trải nghiệm, một hành trình cảm xúc: từ tan vỡ đến chữa lành, từ cười ra nước mắt đến mất ngủ vì tình tiết bất ngờ. Đó là thứ khiến người ta nhấn “mua ngay”, không phải vì tiêu đề, mà vì họ muốn sống trong thế giới đó.

Sức mạnh lan tỏa: Khi TikTok trở thành ‘cỗ máy’ tạo ra best-seller

Hiệu ứng BookTok đang khiến cả ngành xuất bản phải thay đổi cách suy nghĩ. Những cuốn sách tưởng chừng đã “chìm vào quên lãng” như The Song of Achilles hay It Ends with Us bất ngờ quay trở lại bảng xếp hạng bán chạy toàn cầu sau nhiều năm phát hành. Hiện tượng này lặp lại thường xuyên đến mức các nhà xuất bản đã chính thức gọi đó là “hiệu ứng BookTok”.

Không chỉ có vậy, các nhà sách cũng nhanh chóng bắt nhịp bằng cách dành riêng những khu vực trưng bày với biển hiệu “BookTok Made Me Buy It”. Đó là cách thừa nhận một sự thật mới: TikTok – chứ không phải tạp chí, blog hay hội sách – đang là nơi định hình xu hướng đọc của thế hệ trẻ.

Nhiều tác giả vô danh cũng đã tìm thấy hào quang từ BookTok. Chỉ một video cảm xúc của người đọc là đủ để biến một cuốn sách indie thành hiện tượng quốc tế. Từ đó, BookTok không chỉ là một cộng đồng đọc, mà đã trở thành bệ phóng cho những tên tuổi mới của văn học đương đại.

Vì sao TikTok là mảnh đất màu mỡ cho văn hóa đọc?

Yếu tố đầu tiên khiến BookTok phát triển mạnh mẽ là khả năng lan truyền cảm xúc – một điểm mạnh vốn có của TikTok. Khi người xem thấy một video với nhạc nền da diết, ánh sáng dịu và dòng chữ “tôi đã khóc suốt chương cuối”, họ không cần biết cốt truyện là gì để cảm thấy bị cuốn hút. Họ chỉ biết rằng, họ muốn được cảm như thế.

Thuật toán của TikTok cũng góp phần lớn trong sự thành công này. Nếu bạn từng thả tim cho một video về tiểu thuyết lãng mạn, chỉ trong vài giờ sau đó, newfeed của bạn sẽ ngập tràn các nội dung liên quan – từ review sách, phân tích nhân vật đến fanart. Sự cá nhân hóa mạnh mẽ giúp người xem không ngừng được gợi ý những cuốn sách phù hợp với gu đọc của mình.

Cuối cùng, yếu tố cộng đồng cũng là chìa khóa. BookTok không chỉ là nơi “xem người khác đọc”, mà là không gian nơi mọi người cùng cảm với một câu chuyện, cùng chia sẻ meme về một nhân vật, cùng tranh luận về cái kết gây tranh cãi. Từ đó, những mô-típ truyện như “enemies to lovers” hay “found family” trở thành điểm kết nối – không chỉ giữa người với sách, mà giữa người với người.

#BookTok đang chứng minh rằng việc đọc chưa bao giờ lỗi thời – chỉ là nó cần được kể lại theo một cách mới. Trong một thế giới tưởng như không còn đủ kiên nhẫn để ngồi yên với một cuốn sách, TikTok lại mở ra một cánh cửa để văn hóa đọc trở lại, mạnh mẽ và sáng tạo hơn bao giờ hết.

Đây không đơn thuần là một trào lưu lan truyền nhanh, mà là bước chuyển mình của một thế hệ độc giả mới: đọc để cảm, để kết nối, để đồng cảm. Và khi sách được sống lại qua từng video 15 giây, thì có lẽ, chúng ta cũng đang viết lại một chương mới đầy cảm hứng cho chính văn hóa đọc.

Xem thêm bài viết liên quan: