Có rất nhiều truyền thuyết về Bà Thu Bồn, nhưng điều đáng quan tâm là mặc dù được sắc phong dưới triều vua Minh Mạng là thượng đẳng thần với mỹ tự là “Mỹ đức Thục hạnh Bô Bô phu nhân thượng đẳng thần”, nhưng cư dân nơi đây vẫn gọi Bà với tên đơn giản – tên của dòng sông nổi tiếng ở xứ Quảng: Bà Thu Bồn. Theo truyền thuyết, vị nữ thần này có nguồn gốc Chăm, được Việt hóa cùng với quá trình mở đất lập làng của người Việt trên vùng đất Quảng Nam. Để rồi, vị nữ thần này được tôn vinh là thần bảo hộ cho cả cộng đồng cư dân nông nghiệp, lẫn cư dân sống bằng nghề sông nước. Cứ sau Tết Nguyên đán, cư dân làng Thu Bồn Đông lại tấp nập chuẩn bị cho lễ hội Bà Thu Bồn. Trong đó, việc bầu chánh tế là quan trọng nhất, bởi người được bầu phải đáp ứng những tiêu chí khá khắt khe như có kinh nghiệm, am hiểu phong tục, lễ nghi của làng, sản xuất giỏi, có uy tín, được dân làng kính nể, gia đình sống hòa thuận, hạnh phúc… Chính vì thế, người được chọn làm chánh tế sẽ là vinh dự cho cả gia đình lẫn dòng tộc. Song song, ban lễ tự cũng được bầu ra cùng với phường bát âm và trai đinh lo việc khiêng kiệu phục vụ lễ hội.