Quảng cáo 
Theo National Geographic
Khám phá những ngôi làng độc đáo này ở Tây Ban Nha hé lộ những truyền thống cổ xưa đang dần hòa nhập với cuộc sống mới.
Nằm chênh vênh trên những đỉnh đồi ở khắp vùng nông thôn Andalusia, Tây Ban Nha, những ngôi làng quét vôi trắng mang một nét đẹp kiến trúc trên cả diễm lệ. Những pueblos blanco này được dựng lên để bảo vệ những người dân bản địa chống lại những kẻ xâm lược trong nhiều thế kỷ diễn ra xung đột.
Ngày nay, dù thời kỳ xung đột đã qua, cộng đồng người bản địa vẫn hiện diện: Một pueblo blanco tên là Algar gần đây đã bắt đầu chiến dịch vận động cho một truyền thống địa phương mang tên charlas al fresco, hay “tán chuyện ngoài trời” để được công nhận trong Danh sách Di sản Phi vật thể Thế giới của UNESCO, một danh hiệu giúp thừa nhận tầm quan trọng của những tín ngưỡng, phong tục và các kỹ năng từ xa xưa như khiêu vũ, sắm lễ vật và thủ công đối với các nền văn hóa và địa điểm cụ thể.
“Tất cả chúng tôi sẽ mang theo ghế ngồi ra ngoài phố để tận hưởng khoảng thời gian thư thái cùng những người bạn và hàng xóm láng giềng. Phong tục này đã được lưu truyền qua rất nhiều thế hệ rồi”, ngài Trưởng thôn Algar José Carlos Sánchez chia sẻ, một người đã sinh ra và lớn lên tại ngôi làng chỉ có 1.442 dân tại Andalusia này. “Đó quả là những cảnh tượng đặc biệt khi thấy người dân già lẫn trẻ tận hưởng khoảng thời gian trân quý bên cạnh nhau.”
Trưởng thôn Algar, người đã phát động cuộc đấu thầu của UNESCO vào mùa hè năm ngoái, cho biết truyền thống tán chuyện ngoài trời charlas al fresco mang tính cộng đồng và được duy trì này có khả năng kết nối những chia rẽ xã hội và chính trị, đồng thời đưa cộng đồng lại gần nhau để chia sẻ tin tức. Khi diễn biến đại dịch cho phép, cư dân có thể đeo khẩu trang để tiếp tục duy trì truyền thống thú vị này.
Tuy nhiên, ngày càng có ít người tham gia vào những buổi tán chuyện ngoài trời vào buổi tối. Thay vào đó, họ tỏ ra ưa chuộng các nền tảng trực tuyến hơn, Trưởng thôn Sánchez cho hay. Chuyến du hành qua các pueblos blancos của Andalusia cho ta cơ hội khám phá không chỉ một vùng đất từng bị kẹt giữa các vương quốc thời trung cổ mà còn cả lối sống bị đe dọa bởi các chuẩn mực xã hội thay đổi nhanh chóng.
Chuyến du hành qua những ngôi làng trắng
Ngày nay, những ngôi làng trắng của Andalusia cũng là một tụ điểm văn hóa đáng tự hào. Nghề sản xuất sơn trắng truyền thống của Andalusia đã được UNESCO công nhận vào năm 2011. Món nghề thủ công này đang được trình diễn cho du khách tại bảo tàng Museo de Cal de Morón ở phía tây nam thành phố Seville.
“Sự công nhận của UNESCO có khả năng nâng cao nhận thức về di sản chung của cộng đồng,” nhà nhân chủng học Gema Carrera Díaz, giám đốc Trung tâm nghiên cứu Di sản phi vật thể tại Andalusia cho biết. Trong khi sơn công nghiệp đã thay thế phần lớn những loại sơn được sử dụng ở Andalusia, Carrera cho rằng sự công nhận của UNESCO đã giúp thúc đẩy sự hồi sinh của nghề sơn truyền thống. “Điều này đóng một vai trò thực sự quan trọng trong quá trình giáo dục ý thức của cộng đồng về bảo tồn.”
Để tận mắt ngắm nhìn sự ngoạn mục của những ngôi làng trắng, hãy thuê một chiếc xe hơi tự lái qua những ngọn đồi. Liên kết bởi những con đường núi nhỏ hẹp, các pueblos blancos của Andalusia mời gọi những chuyến đi phượt nhàn nhã để khám phá những lối sống truyền thống đã tồn tại ở đây.
Hãy bắt đầu cuộc hành trình ở hướng đông bắc của vùng pueblos blancos, nơi những hàng cây ô liu lá bạc chạy xa ngôi làng Olvera trên đỉnh đồi. Từ đây, chỉ mất một đoạn lái xe ngắn là đến Setenil de las Bodegas, nơi cư ngụ của những ngôi nhà lịch sử được xây dựng thẳng vào một loạt các mặt vách đá nhô ra.
Cảnh quan sẽ dần trở nên hoang sơ hơn khi con đường uốn lượn về phía tây nam vào Parque Natural Sierra de Grazalema và hướng tới Zahara de la Sierra, một ngôi làng nhỏ tận dụng tối đa khung cảnh ngoạn mục trên đỉnh một mỏm đá. Đi ngoằn ngoèo qua con đèo cao Puerto de las Palomas, ta sẽ đến với Grazalema, một ngôi làng chăn cừu nổi tiếng với pho mát lâu năm và quần áo len ấm áp.
Sau khi các đỉnh núi nhường chỗ cho các trang trại trập trùng, bạn sẽ đến với Algar – một pueblo blanco xinh đẹp, nơi những buổi tán chuyện ngoài trời vẫn tồn tại suốt những đêm hè.
Tương lai của charlas al fresco ở làng Algar
Nhà nghiên cứu Carrera chia sẻ rằng, phong tục tán chuyện ngoài trời này không chỉ có ở Algar. “Đây là một truyền thống mà bạn sẽ thấy ở nhiều vùng của Andalusia và trên khắp Địa Trung Hải,” cô nói. “Mùa hè ở vùng này rất ấm áp, vì vậy mọi người luôn muốn tận hưởng khoảng thời gian tuyệt vời đó để ra ngoài để tắm mát. Bên cạnh đó, các nền văn hóa ở đây đã đặt rất nhiều giá trị trong việc giao tiếp xã hội”.
Carrera chỉ ra rằng, những sự kiện giao lưu ngoài trời có xu hướng giảm dần khi ngày càng có nhiều ô tô chạy qua các con đường trong thành phố, đồng thời lưu ý rằng điều hòa không khí và công nghệ hiện đại cũng là tác nhân góp phần thay đổi mô hình xã hội.
Nhà nghiên cứu Carrera cũng cho rằng, khi nói đến bảo tồn di sản, các phong tục không cần phải quá độc đáo để đáng được công nhận. Quan trọng hơn hết, những phong tục này mang tính chất đại diện, charlas al fresco chính là như vậy. Đối với một ngôi làng như Algar, ngay cả quá trình mong cầu tự công nhận của UNESCO cũng có thể giúp duy trì một lối sống truyền thống. Sự công nhận này có thể khơi dậy những thảo luận về các giá trị chung và những phong tục cần phải được bảo vệ trong tương lai.
Carrera cho rằng: “Đặc biệt là trong thời điểm đại dịch, khi quá nhiều lối sống và các mối quan hệ xã hội đang thay đổi, sự công nhận đối với một truyền thống văn hoá có thể tạo ra tác động quan trọng đến cộng đồng đó. Họ bắt đầu tự hào về những truyền thống ấy, và sau đó họ sẽ thu được giá trị văn hoá mới.”
Chiến dịch của thị trưởng Algar để được UNESCO công nhận không chỉ là vì bảo tồn một truyền thống văn hoá. Sánchez cũng hy vọng những nỗ lực của mình sẽ mang lại nguồn năng lượng tươi mới cho một thị trấn yên tĩnh mà không mấy người biết tới, ngay cả những người Tây Ban Nha từ các thành phố lân cận. “Tôi muốn thị trấn được biết đến vì sự thân thiện”, Sánchez chia sẻ, đồng thời nhấn mạnh rằng du khách hoàn toàn được hoan nghênh tham gia.
Hiện tại, hồ sơ đấu thầu của UNESCO vẫn đang được xử lý. Quá trình công nhận này có thể mất nhiều năm. Tuy nhiên, trên sân nhà ở Algar, Sánchez đã thu được kết quả rõ rệt.
“Sau khi tôi khởi động chiến dịch UNESCO, vào một buổi tối mùa hè, tôi thấy một chiếc ô tô tấp vào và hai người lạ bước xuống với một cặp ghế lười”, ông kể và tỏ ra hạnh phúc vô cùng về kỷ niệm này. Thị trưởng rất vui mừng khi có hai vị khách du lịch đã nghe về truyền thống và đến tham gia cùng cộng đồng bản địa. “Đến Algar trò chuyện vào mùa hè tới đi”, Sánchez kêu gọi. “Và mang theo một chiếc ghế lười nữa, thế là đủ để hoà vào những cuộc trò chuyện bất tận nơi đây rồi”.
