Hiền Bầu

Bò dẫn đầu đoàn diễu hành lên núi

Thụy Sĩ là nước nông nghiệp miền núi lâu đời. Các hình ảnh quảng bá du lịch Thụy Sĩ luôn gắn với hình ảnh những chú bò sữa khoang trên đồng cỏ xinh đẹp.

Người Thụy Sĩ không có nhiều câu thành ngữ, tục ngữ. Câu thành ngữ quen thuộc nhất của Thụy Sĩ cũng gắn luôn với hình ảnh con bò “Mỗi người trông nom tốt con bò của mình thì mọi việc đều tốt đẹp”.

Chuẩn bị tham gia diễu hành Bò
Đội thanh niên tình nguyện đi sau dọn phân gia súc

Người ta nói rằng bò Thụy Sĩ là những con bò hạnh phúc nhất thế giới. Những đàn bò của Thụy Sĩ được nuôi dưỡng trong thiên nhiên, được hưởng nguồn nước trong lành và những đồng cỏ non mởn trên các dãy núi Alpes, nên nông dân Thụy Sĩ luôn tự hào là các sản phẩm bơ, sữa, pho mát của họ luôn có chất lượng cao và đồng đều. Đấy cũng là một lẽ người Thụy Sĩ rất yêu những con bò của họ, thậm chí họ tổ chức lễ hội tiễn bò lên núi mùa xuân, Poya (Alpine Ascent) và đón bò xuống núi mùa thu Rindyà-Désalpe (Alpine Descent).

Bò được đội hoa
Trang phục truyền thống nông dân miền núi được sử dụng mỗi dịp lễ hội
Những người có nghề dệt truyền thống tham gia đoàn diễu hành

Theo truyền thống từ nhiều thế kỷ, mùa xuân hè khi thời tiết ấm áp, người nông dân Thụy Sĩ sẽ đưa bò và gia súc lên núi để chúng được tự do chạy nhảy, hưởng thụ không khí trong lành, nguồn nước tinh khiết cũng như thưởng thức những đồng cỏ non mơn mởn trên các triền núi Alpes. Giữa thu, tiết trời trở lạnh người ta lại đón đàn bò và gia súc về trại, trước khi tuyết bắt đầu phủ trắng. Suốt mấy tuần, lễ hội kéo dài từ vùng này sang vùng khác, trải khắp các làng và thị trấn miền núi Thụy Sĩ.

Lễ hội của những chú bò cũng chính là lễ hội của những nông dân miền núi Alpes

Ngày lễ, các đoàn gia súc được đội hoa, đi diễu quanh phố như những đoàn siêu mẫu lộng lẫy. Thường các chú bò khoang sẽ được dẫn đầu, đeo lục lạc đai da thêu họa tiết và chữ cái đầu logo của từng trang trại, lắc chuông inh ỏi, theo sau là ngựa, dê, cừu, chó chăn cừu, đôi khi cả vịt, ngỗng. Đi kèm là những gia đình chủ trại chăn nuôi, thợ săn, thợ rèn, các nhạc công truyền thống, các đoàn quân nhạc, kèn đồng, trống chiêng. Và cả các đoàn xe ngựa trang trí đại diện cho các xưởng lò rèn, xưởng đúc, trang trại pho mát, vắt sữa… đều tham gia trong đoàn diễu hành. Lễ hội thu hút rất đông người, đặc biệt là trẻ em từ các thành phố cực kì phấn khích khi giao lưu với các đàn gia súc và tìm hiểu về các hoạt động của người nông dân. Tất nhiên, như mọi lễ hội truyền thống của nông dân Thụy Sĩ, các hoạt động khác như đấu vật nông dân (môn thể thao được hâm mộ nhất Thụy Sĩ), thổi kèn, hò hát, múa rối không bao giờ vắng mặt. Bàn ghế, quầy ăn với đủ các món truyền thống bày dọc theo phố, kết thúc show diễn của gia súc xong ai nấy quây quần uống rượu, ăn pho mát, tưng bừng mấy ngày.

Farmers from neighboring villages bring their cattle to the festival’s parade
Cows wear bells embroidered with logos that represent a family
Ancient vehicles and farm machinery are displayed during the festival

Lễ hội Poya tiễn bò và gia súc lên núi mùa xuân cả chục năm mới tổ chức một lần, nên mỗi lần tổ chức đều rất lớn, trong khi lễ hội mùa thu Rindyà-Désalpe đón gia súc từ núi xuống được tổ chức hàng năm. Lễ hội Poya vùng Gruyère nổi tiếng với pho mát Gruyère lần cuối được tổ chức là năm 2013, và trước đó là năm 2000. Do lâu mới tổ chức, lại tổ chức lớn nên công tác chuẩn bị kéo dài khoảng 2-3 năm, có sự tham gia của hơn 40 đàn bò và gia súc của các chủ trại từ nhiều nước như Anh, Áo, Đức, Ý, Pháp tham gia, thu hút hơn 40 nghìn khách đổ về trong 2 ngày lễ hội. Thêm vào đoàn diễu hành gia súc là các đoàn trống, kèn, bô lão râu dài, trẻ em bảo vệ thiên nhiên. Quanh làng là các nhóm nhạc, các khu trưng bày tái hiện ngành nghề truyền thống, đặc biệt là các đoàn xe ngựa lớn được trang trí chở theo các dụng cụ thủ công lâu đời của nhà nông.

Music boxes depicting the Poya are sold at the entrance to the village
Wooden trumpets are traditional in the Alps
Many local musicians perform during the festival

“Lễ hội của những chú bò” thực ra chính là lễ hội của những nông dân miền núi Alpes Thụy Sĩ bởi chính ở đây, họ được thể hiện tình yêu với những người bạn nhà nông thân thiết cũng như tham gia các hoạt động văn hóa truyền thống tưng bừng, trong không khí rộn ràng của mùa xuân.