Bí quyết để cơm lam thơm ngon còn đến từ những ống nứa được dùng để nấu. Người làm phải chọn ống tre, ống nứa non, vỏ ngoài có màu xanh đậm, thân còn tích nhiều nước để khi nướng, hơi nước trong thân nứa tiết ra sẽ làm chín hạt gạo và quyện với mùi thơm của nếp để tạo nên hương vị nồng đượm cho cơm.

Cơm lam chín bằng hơi nước, nên khi đặt lên bếp than hoa, người nấu phải xoay đều tay để đảm bảo nóng đều. Sau khoảng 30-45 phút, đến khi thấy mùi thơm len lỏi qua đầu nút lá chuối ra bên ngoài, cầm ống nứa thấy nhẹ hơn lúc đầu thì là lúc cơm chín. Bóc đi lớp vỏ tre ám khói đen cháy xém, các ống cơm lam trắng ngà, mềm mịn dần hiện ra. Từng hạt nếp căng mọng thấm hương tre, hương khói than và cả hơi ấm của núi rừng.

Từ tinh hoa ẩm thực tới chỉ dấu văn hóa của vùng Tây Bắc

Từ một sản phẩm sáng tạo, thích ứng linh hoạt khi đi làm nương rẫy dài ngày cần mang thực phẩm dự trữ gọn gàng, nhẹ nhàng mà vẫn đủ chất, tới nay, cơm lam – món ăn dân dã của người miền núi đã trở thành một đặc sản của vùng cao Tây Bắc. Giờ đây, món ăn dân dã này đã trở thành biểu tượng cho tấm lòng mộc mạc, hiếu khách của người Tây Bắc, mang đậm giá trị văn hóa truyền thống. Gắn với những ngày ngày Tết, ngày lễ hội trong năm, hoặc là món quà cho khách quý, cơm lam như một chỉ dấu văn hóa đặc trưng của đồng bào các dân tộc nơi đây.