Bài: TS.Trần Tấn Vịnh
Ảnh: Chu Việt Bắc

Vẻ đẹp trang phục truyền thống của người H’mông ở Hà Giang

Hà Giang mảnh đất biên cương, nơi địa đầu của Tổ quốc, là nơi sinh sống tập trung của dân tộc H’mông với nhiều nhóm địa phương khác nhau như: H’mông Trắng, H’mông Đỏ, H’mông Xanh, H’mông Đen. Khí hậu khắc nghiệt vùng cao khiến trang phục người H’mông ở Hà Giang chủ yếu mang sắc màu sặc sỡ và có độ dày để giữ ấm. Bộ váy áo truyền thống thường được mặc vào những dịp lễ tết hay những phiên chợ vùng cao.

Mỗi nhóm người H’mông lại có bộ váy áo riêng, mang vẻ đẹp độc đáo từ màu sắc đến kiểu dáng, nhưng tựu chung vẫn toát lên nét duyên dáng và đằm thắm cho người phụ nữ.

Bé gái dân tộc H'mông Hoa ở Hà Giang

 Người H’mông Trắng sinh sống trên vùng cao nguyên đá Đồng Văn. Áo của người H’mông Trắng được thiết kế cầu kỳ với màu sắc sặc sỡ, nổi bật gam màu xanh cốm, được đính các hạt cườm óng ánh. Áo gồm hai lớp, áo lót trong, áo bên ngoài có thêu hoa văn hình học như hình vuông, hình chữ nhật, hình tròn và hình trám, hình xoáy ốc… Cổ hình chữ V, phía sau là một miếng vải thêu hình chữ nhật được trang trí hoa văn. Hai ống tay áo được thêu bằng những đường viền ngang đủ sắc màu từ nách đến cổ tay. Đây cũng là nơi tập trung nhiều hoa văn nổi bật làm chiếc áo thêm rực rỡ. Váy màu trắng được xếp thành ly, khi bước tạo nên nhịp điệu xúng xính, đung đưa, mềm mại như những cánh hoa… Phần thân váy là nơi tập trung các họa tiết trang trí tinh xảo. Chiếc thắt lưng được quấn ngang bụng tạo nên đường eo thon, làm cho vóc dáng các thiếu nữ đẹp hơn. Khăn vấn được quấn quanh đầu bằng dải vải màu trắng có hoa văn đơn giản. Chiếc mũ được trang trí những đường riềm tinh tế, xung quanh có đính những hình quả trám và tua rua đẹp như chiếc vương miện.

Hoạ tiết trang trí trên trang phục người H'mông

Nhóm H’mông Xanh cư trú ở huyện Quản Bạ. Nét độc đáo trên trang phục truyền thống của nhóm tộc người này là cách trang trí chủ yếu bằng đắp ghép vải màu, hoa văn thêu nổi bật là hình chữ thập. Phụ nữ H’mông Xanh mặc váy ống. Chiếc thắt lưng là vật dụng không thể thiếu tạo nên sự hấp dẫn của bộ trang phục. Đây là tấm vải rộng khoảng 6-7cm, dài 2m, đọan giữa được thêu các hoa văn, màu sắc đẹp mắt, khi quấn ngang bụng, chiếc thắt lưng làm nổi bật đường eo thon, tạo cho các cô gái trở nên xinh đẹp, duyên dáng hơn.

Nhóm dân tộc H’mông Đỏ cư trú ở huyện Xín Mần. Bộ trang phục của họ khá phong phú với những họa tiết lạ, đẹp mắt, gồm áo xẻ ngực, váy, thắt lưng, xà cạp. Các đường viền trên áo của các chị em phụ nữ được trang trí rất cầu kỳ. Phía sau cổ áo là bức thêu hình chữ nhật được trang trí hoa văn tỉ mỉ. Hai ống tay áo được thêu hoa văn là những đường vằn ngang với đủ màu sắc. Khi thêu họ còn tính toán đường kim mũi chỉ, kích thước trên toàn bộ hoa văn trong mảnh vải. Tất cả tạo nên nét đẹp quyến rũ. Vì vậy, trang phục H’mông Đỏ không thể lẫn với bất kỳ trang phục của nhóm H’mông khác trong cộng đồng dân tộc H’mông Việt Nam.

Nhóm H’mông Đen cư trú ở huyện Bắc Mê, tỉnh Hà Giang. Trang phục của đồng bào được làm ra từ cây lanh, do chính bàn tay khéo léo của người phụ nữ H’mông Đen sáng tạo kiểu dáng, màu sắc, hoa văn. Chiếc váy bằng vải chàm, in hoa văn bằng sáp ong, áo xẻ ngực.