Giang Charlotte

BedZED được viết tắt từ “Beddington Zero Energy Development”, là một ngôi làng tại Anh Quốc được xây dựng theo mô hình các công trình năng lượng bằng 0, tức là một nơi tiêu thụ năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch bằng 0 và có lượng carbon thải ra cũng bằng 0. Tuy chưa hoàn toàn thực hiện được mục tiêu “về 0” này nhưng BedZED, với những chính sách bảo vệ môi trường tiên tiến và các nỗ lực tiêu thụ năng lượng sạch, đã thành công trong việc trở thành một trong những ngôi làng “xanh” và bền vững hàng đầu trên thế giới hiện nay.

Được xây dựng tại vùng ngoại ô London vào những năm 2000, BedZED là ngôi làng phát triển bền vững lớn nhất nước Anh với khoảng 82 ngôi nhà và hơn 2.500 mét vuông dành cho thương mại và văn phòng. Mảnh đất đặc biệt này là ý tưởng của kiến trúc sư Bill Dunster từ những năm 1992 khi ông muốn tạo ra một quần thể nhà ở thân thiện với môi trường và đặc biệt là nói không với khí thải carbon. Sau đó, ông quyết định hợp tác với Bioregional – một tổ chức từ thiện hướng tới những giải pháp thực tiễn cho phát triển bền vững để “thai nghén” và thiết kế nên một trong những ngôi làng “xanh” nhất hành tinh. Đến năm 2002, cùng sự giúp sức của tổ chức Peabody Trust, BedZED đã ra đời với tham vọng trở thành khu vực dân cư được công nhận là nơi có lượng khí thải carbon “trung tính” (lượng carbon hấp thụ bằng lượng carbon thải ra).

Tính đến thời điểm hiện tại, BedZED vẫn đang kiên trì trên con đường trở thành một ngôi làng có lượng khí thải carbon “trung tính” dù điều đó là không hề dễ dàng. Tuy nhiên, những nỗ lực mà BedZED đang thực hiện đã đủ để biến nó trở thành một trong những nơi đáng sống nhất thế giới với không khí trong lành, cư dân thân thiện và các chính sách phát triển bền vững vô cùng tiên tiến. Tại đây, năng lượng sạch được tái tạo từ những tấm pin mặt trời đặt trên các mái nhà với tổng diện tích lên tới 777 mét vuông, mang đến một vẻ ngoài ấn tượng cho khu dân cư. Đặc biệt, thay vì sử dụng hệ thống sưởi trung tâm, những căn hộ quay mặt về hướng Nam được thiết kế sử dụng tường dày dặn cách nhiệt và hấp thụ nhiệt chủ yếu thông qua các tấm kính cũng như ống thông gió. Còn đối với các căn hộ hướng Bắc, một hệ thống lò hơi sinh khối sử dụng vụn gỗ, chất thải cây cối thay vì dùng khí đốt hay dầu được vận hành để đem lại sự ấm áp cho gia chủ.

Tiết kiệm nước cũng là một vấn đề được người dân tại đây vô cùng quan tâm. Theo thống kê, các hộ gia đình tại BedZED sử dụng ít nước hơn những hộ lân cận trong cùng khu vực Sutton khoảng 40 – 50%. Một trong những bí quyết của họ là sử dụng vòi hoa sen tạo bọt khí, một loại vòi có khả năng bơm không khí nóng ra ngoài thay vì chỉ xả nước. Ngoài ra, trên sân thượng hay bên ngoài khuôn viên các ngôi nhà đều là những khu vườn tuyệt đẹp nhằm khuyến khích người dân trồng cây và tự sản xuất các loại rau củ hữu cơ. Về phương tiện di chuyển, người dân ở đây được khuyến khích chia sẻ ô tô với nhau, đi xe đạp hoặc dùng phương tiện giao thông công cộng để giảm thiểu tối đa lượng khí thải ra môi trường. Tính trung bình, mỗi hộ gia đình tại BedZED chỉ sở hữu 0,6 chiếc xe. Đây được coi là con số khá thấp so với một đất nước phát triển như Anh.

Với các thiết kế kiến trúc đặc sắc và sở hữu ý tưởng truyền cảm hứng, BedZED đã giành được rất nhiều giải thưởng danh giá như giải “Housing Design Award for Sustainability” (Kiến trúc bền vững) được trao bởi Hội đồng Kiến trúc Hoàng gia Anh năm 2001, giải “Energy Globe Award” (Năng lượng Toàn cầu) năm 2002, giải “Civic Trust” (Niềm tin Cộng đồng) năm 2004 và giải “Sutton and Cheam Society Design Award” (Thiết kế Cộng đồng Sutton và Cheam) năm 2005. Nhưng có lẽ điều mà BedZED tự hào nhất khi đạt được, hơn cả bất cứ giải thưởng nào, chính là đem đến trải nghiệm sống tuyệt vời cho những cư dân ở đây: một ngôi làng vô cùng “xanh”, một không gian bình yên, sạch đẹp, tân tiến nơi cộng đồng được phát triển gắn kết, cùng nhau chia sẻ lối sống bền vững và thân thiện với môi trường.

Trong một thời đại nơi những thành phố lớn như Bắc Kinh, New York, Seoul hay thậm chí là Hà Nội đều chìm trong ô nhiễm, bụi mịn cũng như sự ồn ào thì cuộc sống tại BedZED chính là mơ ước của nhiều gia đình và là nguồn cảm hứng tuyệt vời cho quá trình quy hoạch và xây dựng những đô thị tương lai. Với sự thành công của mô hình khu dân cư phát triển bền vững như BedZED, chắc chắn các công trình “năng lượng bằng 0” sẽ trở thành một trong những mục tiêu và xu hướng kiến trúc tất yếu của toàn nhân loại trong một tương lai không hề xa.