Bài và ảnh: Anh Ngọc

Tôi vẫn nhớ như in cảm giác bàng hoàng và choáng ngợp vì hạnh phúc khi lần đầu tiên đứng trước một cánh đồng oải hương mênh mông tím ngắt như thế đến tận chân trời. Chiếc xe vừa đi qua một đoạn cua, và rồi ở bốn phía của cao nguyên Valensole, bên hai con đường, phía trước mặt và sau lưng, ùa lên sắc tím ngắt trong một chiều cuối tháng Sáu.

Nhiều năm sau quay lại nơi ấy cho một chuyến đi mới, cảm giác cũ lại ùa về, mạnh mẽ và tha thiết như thuở ban đầu. Ấn tượng về một khoảng rộng màu tím ngát trải dài phía trước, rung rinh theo những cơn gió, mùi hương thơm gắt ùa vào mũi, tiếng vo ve nhè nhẹ của bầy ong đang bay trên những luống cây hoa tím… cứ ám ảnh mãi cho đến tận sau này, khi đã trở lại đây, đứng ngây ngất một mình dưới nắng ở cao nguyên Valensole. Cả một vùng đất chạy dài giữa những ngọn núi, những thị trấn xinh xinh mà đáng yêu vô cùng, những con đường nhỏ ngoằn ngoèo chạy qua những cánh đồng, những nhà thờ và nhà nguyện ẩn khuất sau mỗi cung đường từ Luberon cho đến Valensole của xứ Provence đã hút hồn biết bao du khách đến đây như thế trong những ngày cuối tháng Sáu, khi oải hương bắt đầu chín, cho đến giữa tháng Bảy, khi các làng xung quanh bắt đầu thu hoạch hoa để làm nước hoa và các sản phẩm khác.

Đối với rất nhiều những người yêu các chuyến đi, Provence là một vùng đất tuyệt diệu mà Thượng đế ban cho nước Pháp. Dải đất ấy có tất cả những gì người ta có thể mơ ước cho một chuyến đi dài, nơi có thể chìm đắm trong những cung đường bằng xe mô tô hay ô tô, ăn và nghỉ ở những thành phố cổ kính và đẹp đẽ, tắm biển và vui thú với cuộc sống về đêm ở những thành phố biển, thưởng thức nghệ thuật trong những bảo tàng hoặc các nơi đã gắn bó với những danh họa lỗi lạc như Picasso, Matisse, Cezanne hay Van Gogh. Nó có những thành phố biển đẹp mê hồn của Bờ biển Thiên Thanh, từ Cannes, Nice, Antibes cho đến Saint Tropez và vô số các thị trấn nhỏ ven biển. Nó có những thành phố nghệ thuật như Arles hay Aix-en-Provence, những thành phố của nước hoa như Grasse. Và nó có những cánh đồng oải hương tuyệt diệu như ở Luberon, Vaucluse và Valensole. Đấy là một thế giới tuyệt diệu của màu sắc, mùi hương, và trên hết, bao trùm là một cảm giác thanh thản và yêu đời trước thiên nhiên và đất trời. Không có một áp lực nào của cuộc sống tồn tại ở đây hết, và những gì thu gọn trong tầm mắt có khi khiến không ít người đã tới, sau những chặng đường dài, chỉ muốn ở lại và sống suốt cả cuộc đời.

Đứng từ một cung đường trên cao của Luberon nhìn xuống, vùng đất ấy như một bảng màu sặc sỡ của thiên nhiên và núi đồi, với màu vàng ruộm của những thửa ruộng lúa mạch đã gặt xong, màu vàng nhạt của những đồng cỏ, màu xanh của cây cối, màu đỏ nhạt của những mái nhà lô nhô phía xa, màu rêu phong của tu viện Sénanque cổ kính và đơn độc phía dưới một thung lũng, và đẹp nhất là màu tím của oải hương. Ở Valensole, giữa cánh đồng oải hương là những cửa sổ màu tím của một xưởng làm các sản phẩm từ oải hương của hãng Angelvin, những ngôi nhà nhỏ xíu dưới lùm cây, những luống hoa đủ màu khoe sắc, và trên hết là những luống hoa chạy dài trong một màu tím ngát sâu thẳm nhưng mượt mà như lụa chạy thành những đường dài như vô tận về nơi chân trời. Giữa một biển màu sắc và hương thơm ấy, đôi khi ta tự hỏi, tại sao ta đã sống nhiều năm trên đời, mà đến bây giờ mới được chứng kiến một khung cảnh đẹp như thế. Nó không tồn tại trong giấc mơ, mà giữa đời thực. 

Không ít người đã đến đây, phải lòng oải hương Provence và cuối cùng ở lại. Họ mua những căn nhà cổ giữa những cánh đồng hoặc trên những ngọn đồi, mua những khu đất xung quanh đó để trồng nho và làm rượu. Nhưng điều họ mua thực ra không hẳn là vật chất, mà là một cuộc sống thanh thản và đam mê với thú điền viên. Cuộc sống đô thị ầm ỹ và xô bồ không tồn tại trong những góc nhỏ này của nước Pháp. Không gì hết ngoài tiếng gió, màu sắc và mùi hương. Hai mươi năm trước, một người Anh có tên Peter Mayle đã đến đây, mua một trang trại nhỏ và rồi ở lại sau khi cảm thấy rằng, đây chính là nơi mà ông cần phải sống, và sau đó viết. Cuốn sách “A year in Provence” (Một năm ở Provence) của ông ra đời đã trở thành một best-seller và tạo ra một xu hướng đi, đến, trải nghiệm và cuối cùng ở lại, biến mình thành một người con nuôi của vùng đất mà họ đã tới và đã yêu. Vợ chồng Angelina Jolie-Brad Pitt thuở còn mặn nồng cũng sở hữu ở vùng này một lâu đài nhỏ. Họ thường đến đây sống vào mùa hè và rất thích thú với việc làm rượu. Hàng nghìn chai vang Miraval của họ đã từ đây đi ra thế giới, cung cấp cho những người say mê rượu một lựa chọn cho bàn ăn của họ cùng gia đình hoặc bạn bè. Những ai đến đây và rồi không ở lại, như tôi chẳng hạn, đều cảm thấy có một chút gì đó dường như là tiếc nuối khi rời nơi đây ra đi, sau khi dấu chân đã in trên những cung đường oải hương, đã ghé qua những ngôi làng nhỏ và đẹp đẽ của xứ sở như Gordes hay Lourmarin, đã thăm những phiên chợ quê như ở Saint Remy de Provence.

Có những người đã đến đây, đã cảm nhận cuộc sống nơi đây, và cuối cùng tìm đến cái chết. Vincent Van Gogh đã sống những năm tháng cuối đời ở đây, đã vẽ như điên dại trong những năm tháng ấy ở Saint Remy de Provence và Arles vì mê say màu vàng của nắng, của những cánh đồng và của chính cảm xúc rối bời của ông lúc ấy. Nhà văn Albert Camus cũng đã sống ở Lourmarin, một trong những làng đẹp nhất của Provence, nhưng trong nhiều tác phẩm của ông vẫn toát lên sự cô độc. Tất cả đều kết thúc cuộc đời một cách đột ngột. Provence của oải hương và nước hoa không đem đến cho họ sự thanh thản, hay đấy thực ra là giai đoạn thanh thản cuối cùng của đời họ trước cái chết? Tôi không rõ nữa, và cũng không có ý định tìm hiểu tại sao. Vì trước biển màu tím ấy, tôi đã phải lòng nơi này từ lúc nào không biết nữa. Vì màu tím là sống, đam mê và yêu…