Huyền Chi

“Đối với các nhà sử học và nhà thơ, Alhambra ca Granada đáng để để tôn thờ, ging như Kaaba của thánh địa Mecca trong mắt tất cả các tín đồ Hồi giáo…– nhng dòng chữ trong cuốn Truyền thuyết Alhambra” của Washington Irving thôi thúc tôi đến Granada.

Toàn cảnh Alhambra lúc chập tối

Granada không hào nhoáng mà lãng mạn như một bức thư tình. Từ đầu thế kỷ 8, Granada thuộc về người Moors gốc Ả Rập đến từ Bắc Phi. Khi phần lớn châu Âu vẫn ngủ yên trong đêm trường Trung Cổ thì các thành phố của vùng Al-Andalus đã đạt đến đỉnh cao của sự xa hoa và nền văn minh vượt trội. Cuối thế kỉ 15, các vị vua Tây Ban Nha tái chiếm thành phố và đổi tên thành Granada.

Sau gần 800 năm nằm trong tay các vị vua Ả Rập giàu có, rồi tái nhập đúng lúc nghệ thuật Phục Hưng đang tỏa sáng ở châu Âu đã biến Granada thành mối giao thoa hoàn hảo của hai nền văn hóa. Granada mang hơi thở của nghệ thuật Hồi, rồi được thổi thêm sức sống mới của làn sóng Phục Hưng và trường phái Baroque. Vì thế, nếu dạo quanh Granada, bạn sẽ cảm thấy bầu không khí thâm trầm và bí ẩn, nhưng lại lãng mạn và khoáng đạt, đặc trưng rất riêng của Bắc Phi và Tây Âu.

Sân Sư tử - Patio de los Leones nổi tiếng của cung điện Nazaries

Phần cổ kính nhất của Granada nằm trên hai ngọn đồi đối diện nhau qua dòng chảy sông Darro. Một bên là lâu đài Alhambra, bên kia là khu Hồi giáo cũ Albayzín và khu Sacromonte của người Gypsy.

Vừa là cung điện, vừa là pháo đài, Alhambra lấy tên từ tiếng Ả Rập “al-Qal’a Al-Hamrā” có nghĩa là Tòa Thành Đỏ. Thành Alhambra từng là cung điện hoàng gia của triều đại Nasrid. Các vị sultan và thân vương đã mang những gì lộng lẫy nhất của kiến trúc Ả Rập thế kỉ 13 – 15 đến đây, cho xứng với Granada khi đó là một trong những thành phố giàu có nhất châu Âu. Vì thế, Alhambra dường như đã tái hiện một thiên đường nơi hạ giới.

Hồ gương tuyệt đẹp của Alhambra - Kiến trúc Ả Rập thanh thoát của cung điện El Partal

Ngày nay, Alhambra là di sản UNESCO, mỗi ngày đón hàng ngàn lượt du khách. Bốn quần thể: cung điện Generalife, vườn El Partal, các tòa tháp Alcazaba, cung điện Nazaries, mỗi nơi mỗi nét quyến rũ, tạo nên vẻ đẹp tuyệt mĩ của Alhambra.

Generalife nằm ngoài tường thành Alhambra, là cung điện mùa hè của các hoàng thân Nasrid. Không hoành tráng bằng phần còn lại của lâu đài, nhưng Generalife tỏa ra một phong thái êm đềm và nhẹ nhàng. Cung điện nằm giữa những kênh nước đan nhau, những luống hoa diên vĩ tím, những bụi hồng đủ màu sắc và rừng cây xanh mát.

Một góc phố cổ Granada nhìn từ các tòa tháp Alcazabar

Rời Generalife, ta tiến vào vườn El Partal lúc nào không hay. El Partal được sắp xếp trên nhiều tầng, nối nhau bởi các bậc thang, tạo ra vô số các góc nhìn đẹp và độc đáo. El Partal là sự pha trộn yêu kiều của nghệ thuật SaracenGothic. Những lối đi phảng phất dáng vẻ của khu vườn Pháp thế kỉ 16, 17 nhưng lại mang âm hưởng cổ xưa trong truyện Nghìn lẻ một đêm. Bình minh hay hoàng hôn, tôi đều thích lạc bước nơi đây. Trong thời khắc tranh sáng tranh tối, đi dạo trong vườn El Partal giống như sống trong một giấc mơ.

Các tòa tháp Alcazaba đánh dấu điểm cao nhất của Alhambra. Leo lên Alcazaba vào một buổi chiều lộng gió, bạn sẽ được thỏa thích ngắm nhìn bờ còn lại của Granada. Phía trước mặt, Albayzín phủ trắng sườn đồi, điểm những khoảng xanh của cây hoàng đàn. Còn bóng dáng khu Sacromonte thấp thoáng phía bên phải.

Những họa tiết chạm trổ ở Alhambra giống như ở Marốc nhưng được giữ nguyên vẹn hơn

Điểm nhấn ấn tượng nhất của Alhambra có lẽ là cung điện Nazaries – kho báu nghệ thuật và kiến trúc Ả Rập ở châu Âu. Vẻ lộng lẫy của cung điện không chỉ nằm ở bản thân nó mà ở không gian hoàn hảo bao quanh. Lâu đài trắng nằm giữa những khu vườn thơ mộng và rừng cây xanh mát, thật đúng với lời truyền tụng, ví như “viên ngọc trai khảm trong ngọc lục bảo” của các nhà thơ Ả Rập thời xưa. Nazaries thực ra là quần thể nhiều dãy phòng, hành lang và khoảng sân nối tiếp nhau. Mỗi mảng tường, cây cột, viền mái che đều được ghép mosaic và trạm trổ các họa tiết thư pháp Ả Rập tuyệt đẹp. Nếu bạn đã trót một lần mê mẩn khi thăm quan các cung điện và trường học cổ ở Marốc thì khi đến Nazaries, chắc hẳn bạn sẽ lại thêm một lần ngẩn ngơ.