Theo Wanderlust

Vào tháng 3 hàng năm, khoảng 300 triệu người sẽ tổ chức mừng mùa xuân và năm mới đến. Dưới đây là mọi thứ bạn cần biết về Tết Nowruz của người dân Iran.

Lễ Nowruz, dịp lễ đầu năm của dân tộc Ba Tư (Ảnh: National Geographic)

1. Tết Nowruz báo hiệu năm mới

Mùa xuân tại Iran (Ảnh: Shutterstock)

Từ Nowruz bắt nguồn từ tiếng Ba Tư bao gồm ‘now’ (mới) và ‘ruz’ (ngày). Dịp tết này bắt đầu vào điểm xuân phân, khi thời gian ánh sáng ban ngày và ban đêm có độ dài bằng nhau, tức tháng 3 hàng năm, đánh dấu sự bắt đầu của mùa xuân ở Bắc bán cầu. Lễ hội này đã được UNESCO đưa vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại vào năm 2010.

2. Một lễ hội bắt nguồn từ Iran

Bàn lễ Haft-sin tiêu biểu (Ảnh: Shutterstock)

Trong khi Tết Nowruz bắt đầu ở Iran vào thế kỷ 11, ngày nay lễ hội này được tổ chức khắp Trung Á và giữa những người châu Á sống ở hải ngoại trên toàn thế giới. Thông thường vào dịp tết này, người ta sẽ đi thăm bạn bè và gia đình, tắm rửa sạch sẽ, mặc quần áo mới và trưng hoa tại nhà, đặc biệt là hoa lục bình và hoa tulip. Vào ngày này, mọi người sẽ quây quần bên một chiếc bàn ăn đầy ắp những cây thù du, tỏi, táo, giấm, ô liu, món tráng miệng ngọt ngào samanu và sabze, một món ăn từ lúa mì, lúa mạch, đậu xanh hoặc mầm đậu lăng. Bàn ăn cũng có thể có thêm gương, nến, trứng sơn, bát nước, cá vàng, đồng xu, lục bình, đồ ngọt và sách thánh. Dù vậy, mỗi quốc gia có những truyền thống riêng của mình.

3. Người dân Iran mừng lễ Nowruz trong 13 ngày

Pháo hoa rực rỡ tại Iran (Ảnh: Shutterstock)

Vào đêm thứ Ba trước Nowruz, người Iran sẽ hóa trang và đập đĩa, bát bằng thìa khi họ đến thăm những người hàng xóm để nhận những món đồ ăn nhẹ, tương tự như truyền thống “Cho kẹo hay bị ghẹo” trong ngày lễ Halloween.

Charshanbe Suri, hay Thứ Tư Lễ Hội, rơi vào Thứ Tư trước Lễ Nowruz. Người dân đốt pháo và bắn pháo hoa, nhảy qua đống lửa và cầu chúc tai qua nạn khỏi trên ngọn lửa. Những món đồ ăn vặt từ trái cây và quả khô rất phổ biến trong ngày này.

Vào ngày cuối cùng của Lễ Nowruz, người Iran chơi khăm với bạn bè và người thân, dã ngoại trong công viên và thả lá cây vào nguồn nước đang chảy; những người trẻ tuổi, đặc biệt là các cô gái, buộc lá trước khi thả xuống nước để cho thấy họ đang tìm kiếm người thương.

Amu Nowruz, một nhân vật lớn tuổi với bộ râu dài trắng xoá tương tự như Đức Cha Christmas, đưa quà và đồ ăn vặt trên đường phố cho trẻ em. Nhân vật hư cấu Haji Firuz, một vũ công và người chơi trống tambourine với trang phục màu đỏ và có khuôn mặt phủ đầy bồ hóng, thường đồng hành cùng ông.

4. Nowruz cũng là một dịp lễ lớn tại Azerbaijan

Một phụ nữ Azerbaijan mặc quốc phục trong lễ Nowruz (Ảnh: Shutterstock)

Lễ hội thường được tổ chức vào thứ Ba hàng tuần trong vòng bốn tuần trước lễ Nowruz. Vào mỗi ngày thứ Ba này, một trong bốn yếu tố – nước, lửa, đất và gió – sẽ được lựa chọn làm chủ đề của buổi lễ. Vào ngày thứ Ba cuối cùng, trẻ em sẽ gõ cửa nhà hàng xóm, để lại một cái giỏ ngoài cửa và trốn đi trong lúc chờ người hàng xóm bỏ đồ vào trong đó. Vào một ngày trước lễ Nowruz, người dân sẽ đến thăm mộ phần của những người thân của họ. Lễ hội diễn ra với những điệu khiêu vũ dân gian và các môn thể thao cạnh tranh.

5. Những quốc gia khác phun nước và uống sữa chua Kefir

Một người nông dân tại Bangladesh (Ảnh: Shutterstock)

Lễ Nowruz chủ yếu được tôn vinh bởi những người Iran sống ở đất nước Armenia, và giống như ở Iran, họ chào đón ngày lễ bằng nghi thức nhảy qua lửa. Ở Bangladesh, người dân phun nước quanh nhà và uống để bảo vệ bản thân khỏi bệnh tật, trong khi ở Kazakhstan và Kyrgyzstan, người dân chế biến Nauryz Kozhe, một thức uống giống như súp lạnh được làm từ lúa mạch, sữa, men Kefir và muối. Người dân Afghanistan cũng tham gia vào lễ hội ở Mazar-i-Sharif, thành phố lớn thứ tư của đất nước, trong khi ở Kabul, người dân tổ chức các buổi dã ngoại, đặc biệt là ở những khu vực trải dài sắc hoa hồng đỏ Gul-e-Surkh. Người ta thường ăn bảy loại trái cây và hạt khô như nho khô, quả mọng bạc, quả hồ trăn, quả phỉ, mận khô, quả óc chó và quả hạnh với xi-rô. Các gia đình Kurdistan ở Iraq thì ăn mừng lễ Nowruz bằng những buổi dã ngoại và khiêu vũ.

Bài viết liên quan: