Minh Trần
Người Dao quan niệm, lễ cấp sắc là một phong tục bắt buộc đối với người đàn ông. Chỉ những người được cấp sắc mới được coi là người đàn ông đã trưởng thành.

Theo quan niệm của người Dao, lễ cấp sắc là nghi lễ độc đáo và được lưu truyền từ rất nhiều đời trong cộng đồng người dân tộc Dao ở Lào Cai. Đàn ông nếu chưa trải qua lễ cấp sắc thì dù già vẫn chưa được coi là trưởng thành và sẽ không được tham dự vào các công việc hệ trọng của cộng đồng. Còn người đã qua cấp sắc dù ít tuổi vẫn được cộng đồng thừa nhận, được giúp việc cho thầy cúng. Người nào chịu khó học được chữ Nôm Dao thì được biết thêm nghi lễ cúng bái.
Hàng năm, lễ cấp sắc thường được tổ chức vào tháng 11, tháng 12 hoặc tháng Giêng (theo lịch Âm hoàn toàn trùng hợp với thời gian nông nhàn). Người Dao có thể tổ chức cấp sắc cho một đợt tối đa 13 người, nếu ít hơn phải theo số lẻ (theo hình thức thờ số lẻ 3, 5, 7…).
Một buổi lễ cần phải chuẩn bị lợn, gà để cúng bái tổ tiên và treo tranh các vị thần của Bàn Vương…

Trước khi làm lễ cúng, các thầy cúng phải tẩy uế nhà cửa của người được cấp sắc, sau đó đánh một hồi trống mời tổ tiên về dự. Thầy cúng làm lễ khai đàn nhằm báo cáo với tổ tiên biết lý do của buổi lễ.
Lễ cấp sắc cũng phải được tuân thủ từ trên xuống theo thứ tự huyết thống. Người đàn ông có vợ thường được chọn để cấp sắc trước. Phong tục này phải thực hiện ở nhà trưởng họ. Nguyên tắc đối với người phụ nữ Dao có chồng được làm lễ cấp sắc là phải trùm kín đầu trong chiếc khăn trùm đỏ trong suốt buổi lễ.
Những thanh niên xin được cấp sắc phải mặc trang phục truyền thống của tộc mình. Họ đặc biệt lưu ý phần mũ đội trên đầu, vì theo quan niệm nghi lễ đó là nơi thần linh trú ngụ trong mỗi người được cấp sắc.
Trong lễ cấp sắc này có rất nhiều các nghi lễ diễn ra ở trong nhà và ở bên ngoài. Trong nhà sẽ diễn ra lễ truyền phép thông qua những ghi chép trong sách Nôm Dao và thông qua các đạo cụ hành lễ như chiếc gậy, súc xắc, chiếu, dấu ấn, bọc gạo, nến…

Trước đàn lễ, thầy cúng sau khi khấn sẽ xin âm dương với thần linh để người được cấp sắc chính thức được công nhận là người đã trưởng thành.
Những lời cầu nguyện may mắn cho người được cấp sắc sẽ được viết ra giấy, gói lại và đốt sau lễ cấp sắc.
Lễ cấp sắc của người Dao có nhiều thang bậc, bậc đầu tiên là cấp 3 đèn và 36 binh mã; bậc thứ 2 là cấp 7 đèn và 72 binh mã; bậc cuối cùng là 12 đèn và 120 binh mã. Thời gian lễ thường kéo dài từ 1 đến 5 ngày, gồm lễ trình diện, gia chủ mổ lợn, gà để cúng tổ tiên.

Lễ cấp sắc của người Dao mang tính giáo dục truyền thống tộc người rất cao, thể hiện ở các điều giáo huấn ghi trong sắc cấp, ngoài tính công phu, hoành tráng của nghi lễ, lễ cấp sắc mang một ý nghĩa lớn như tấm thẻ vào đời cho người đã trưởng thành với đầy đủ trách nhiệm và quyền lợi của người công dân, trong đó quan trọng nhất là người thụ lễ bước ra ngoài đời tuyệt đối không được làm điều ác, điều xấu. Sâu xa trong truyền thống cấp sắc của người Dao chính là giáo dục con người ghi nhớ cội nguồn của tổ tiên, dân tộc.
