Quảng Trị – vùng đất khói lửa hấp dẫn du khách muôn nơi, không chỉ với lịch sử đấu tranh hào hùng trong cuộc chiến 81 ngày đêm bảo vệ Thành cổ, mà còn những món ăn dân dã dễ tìm mà khó quên.

Cháo bột có phải là bột gạo đem nấu cháo

Dù là ngày mưa lất phất hay ngày nắng chói chang, cháo bột luôn là món ăn hấp dẫn những người con Quảng Trị. Đây có lẽ là món cháo độc đáo vì người ăn phải dùng đũa chứ không phải muỗng. Và khuấy đều tô cháo bột, cũng không tìm thấy một hạt cháo nào. Thay vào đó, là phần nước dùng sánh đặc như cháo và những sợi bánh canh bột gạo trắng ngần.

Sợi bánh canh làm từ bột gạo được cán sợi dày, trông như những thanh vạt giường, nên cháo bột còn gọi tên là cháo vạt giường (Ảnh: Lê Thu Trung Hằng/VTCnews)

Thuở xưa, cháo bột là món ăn nhà nghèo. Vì hai nguyên liệu chính là gạo và phần đạm (cá lóc, thịt vịt, hay bất cứ loại cá đồng nào) đều có sẵn quanh nhà. Chỉ cần người nấu chịu khó ngâm gạo, xay bột, cán thành sợi bánh canh, hay ra đồng lợp cá là cả nhà đã có một nồi cháo bột ngon lành.

Ngày nay, cháo bột trở thành đặc sản của vùng đất “gió Lào cát trắng”. Tô cháo bột gồm ba thành phần. Sợi bánh canh bột gạo dai mềm, thịt cá lóc và nước dùng. Nghe qua thành phần, ta thấy cháo bột cũng na ná như bánh canh cá lóc ở các vùng khác. Dấu ấn khác biệt chính là phần nước dùng. Với mùi thơm, cay hăng của củ nén, vị ngọt tự nhiên ninh từ xương cá lóc và cấp độ cay “quéo lưỡi”của tiêu, ớt bột, ớt ngâm nước mắm – chính là thứ làm nên hương vị khó lẫn lộn của cháo bột Quảng Trị.

Cháo bột cá lóc hay cháo bột thịt vịt là món ăn vừa ngon vừa giải nhiệt (Nguồn: VTCNews)

Đối với người Quảng Trị, ăn ớt là chuyện dễ ợt. Và triết lý này được áp dụng trong nhiều món ăn và nước chấm ở nơi đây. Tô cháo bột cá lóc, ăn ngon vã mồ hôi hột, được người dân xem là cách chữa trị cảm cúm, chống chọi thời tiết khắc nghiệt và giải nhiệt cho cơ thể.

Bún hến nhưng người Quảng Trị gọi là bún chắt chắt

Bún hến hay còn gọi là bún chắt chắt. Chắt chắt là loài hến nhỏ, sống ở vùng nước lợ. Bún chắt chắt là món ăn dân dã của người dân làng Mai Xã – ngôi làng cổ nổi tiếng với truyền thống hiếu học và khung cảnh yên bình của ba con sông hợp lại, Thạch Hãn, sông Hiếu và sông Cánh Hòm.

Ngon lành tô bún chắt chắt (Ảnh: Visit Quang Tri)

Chắt chắt được ngâm nước vo gạo cho nhả cát, luộc trong nước cho bung vỏ. Phần thịt được xào với dầu ăn, hành và gia vị vừa ăn cho săn thịt và đượm vị. Người Quảng Trị còn khéo léo kết hợp đậu phộng rang để tăng độ bùi béo, rau thơm rắc trên mặt để tăng hương vị cho thịt chắt chắt. Nước luộc chắt chắt được tận dụng làm nước dùng, cho thêm gừng và gia vị.

Bún chắt chắt không được phục vụ theo kiểu trộn hết tất cả nguyên liệu vào một tô, mà bày biện ra từng dĩa riêng biệt. Một tô nước dùng thơm ngọt. Một dĩa chắt chắt thơm lừng. Tô bún tươi nóng hổi. Dĩa rau sống theo mùa thanh mát. Cái bánh tráng nướng giòn rụm. Chén muối ớt gừng và tiêu xanh nguyên hạt cay nồng. Vậy nên, thực khách có toàn quyền tự do sáng tạo cách ăn và khẩu vị của riêng mình. Bánh tráng nướng xúc thịt chắt chắt, tô bún chắt chắt kiểu trộn khô, hay một tô bún chan ngập nước dùng nóng hổi.

Bánh ướt ăn với thịt luộc

Ở Quảng Trị, bánh ướt có lối đi riêng. Dĩa bánh ướt với những thớ bánh trắng trẻo, mướt mắt làm từ bột gạo, kế bên là thịt heo luộc có nạc lẫn mỡ. Bạn sẽ không tìm thấy nem chua, chả lụa, chả mực, hay bánh cống chiên như các miền khác. Đặc biệt hơn nữa, bánh ướt nơi đây ăn kèm với nước mắm ruốc hay mắm nêm pha chua ngọt, nổi bật màu đỏ của dầu điều và rất nhiều ớt.

Nói về bánh ướt Quảng Trị, bạn sẽ nghe tên gọi bánh ướt Phương Lang. Đây vốn là tên của làng nghề bánh ướt lâu đời ở Hải Lăng. Ngày nay, chỉ cần dạo quanh các khu chợ Đông Hà, chợ Diên Sanh là bạn đã có thể thưởng thức dĩa bánh ướt Phương Lang trứ danh.

Ngoài ra, Quảng Trị còn vô vàn món ăn ngon khác, như mít thấu làm từ trái mít non, bánh hộc làm từ gạo nếp rang bung sên với đường gừng. Chừng ấy món ăn thôi, đã đủ mở ra trải nghiệm khám phá ẩm thực cho những lữ khách muốn hiểu hơn về mảnh đất đỏ lửa này.

Xem thêm bài viết liên quan: