Bài: Tịnh Nhân
Ảnh: The Bloom
Theo phương Đông, thu là mùa chín của tiết trời và lòng người. Với cây, sự chín của hoa trái là món quà cho sợi dây sinh tồn tiếp nối. Cái xanh non pha vị đắng nhẹ nhường chỗ cho hương thơm, vị ngọt lành, sắc đỏ thắm. Cây trái cất lời mời gọi chim muông dự bữa tiệc trời, để nhờ mang hạt chín đi xa, gieo thêm mầm sống. Còn với con người, ở miền văn minh lúa nước, thu về cùng vụ gặt, cũng là lúc bước vào mùa nghỉ ngơi, mùa của lễ hội, của kết đôi, của sum họp đầm ấm… Những thức quà thu càng được dịp bày biện tinh tươm.

Đi dọc đất Việt, mỗi vùng lại có một thức quà thu đậm đà được truyền đời. Ở miệt Cửu Long, vốn được trời đất đãi đằng, thu cũng là mùa cây trái chín rộ. Ông bà gọt vỏ, để ráo, phơi dưới nắng ươm ươm, thành rổ chuối sim phơi khô tươm mật thơm phức, mấy miếng mãng cầu xiêm mềm dẻo thơm lừng, làm món ăn vặt cho buổi nông nhàn…

Nay, người ta học cách sấy chậm ở nhiệt độ thấp, giữ nguyên sắc – hương – vị, tránh vị ngọt và mùi nhân tạo. Từ những rổ trái cây phơi bên hiên, quà quê đã thành đặc sản: xoài cát Hòa Lộc sấy dẻo, thơm mặn cay Tân Phước, nhãn sấy dẻo Cái Bè, mãng cầu Tân Phú Đông…

Nhắc tới thu, cũng là nhắc tới sen, loài cây dâng trọn mình qua hoa, hạt, củ, ngó sen. Thanh tú bậc nhất là “Rượu sen bách hoa” được chọn từ loài sen bách hoa quý. Khi thu hoạch, phải dùng tay nhẹ gỡ từng cánh. Cứ một lớp cánh sen, hạt sen, tim sen, củ sen, rồi một lớp men bột sen, kiên nhẫn từng lớp một, tách lọc, ngâm ủ, mới có được thứ rượu sen vừa tinh tế vừa nồng đượm. Người nấu rượu phải chờ ít nhất 2 năm để đợi ươm chắt những giọt rượu sen trong vắt tinh khiết, đem nâng niu làm quà.

Chẳng thể bỏ qua bánh Trung Thu và bánh pía, món theo chân người Tiều (người gốc Triều Châu) vào Nam, rồi thành đặc sản Sóc Trăng (nay là Cần Thơ), Vĩnh Long… Giữa nhiều hãng bánh công nghiệp, vẫn còn những lò bánh thủ công như lò bánh Vĩnh Xương gia truyền bốn đời, có lịch sử hơn trăm năm tuổi tại Vĩnh Long. Mẻ bánh làm từ khoai môn tím dẻo, sầu riêng vườn, đậu xanh, lòng đỏ trứng muối từ vịt chạy đồng… Người Sài Gòn sành ăn tìm về lò, nhờ tinh chỉnh thêm để cái lớp vỏ bánh mỏng mịn như lụa, biến hóa thêm nhân thịt heo xá xíu với mè rang, mứt bí, lạp xưởng nhà làm, lá chanh ta… Cắn miếng bánh, nhấp ngụm trà, bên sân lũ trẻ rước đèn, đủ cho một giấc hoài niệm về mùa thu xưa.
Quà của mùa thu, vì thế gói ghém niềm tự hào xứ sở cùng ân tình xưa cũ của lòng người.
The Bloom – Thảo Điền: 32, D10, khu phố 1, phường An Khánh. TP. Hồ Chí Minh
The Bloom – Tao Đàn: 34 Võ Văn Tần, phường Xuân Hoà, TP. Hồ Chí Minh