Quảng cáo 
Bài: Lê Thao
Ảnh: Bá Ngọc
Tôi đã tham dự rất nhiều lễ hội khắp cả nước, nhưng hiếm có nơi nào để lại dấu ấn sâu đậm trong tôi bởi không khí rộn ràng và đầy sức sống như lễ hội đèn lồng Tuyên Quang. Cứ độ thu về, nhân dịp Tết trung thu, cả khu trung tâm lại trở nên náo nhiệt hơn bao giờ hết. Già trẻ, lớn bé – người góp công, người góp của cùng nhau làm hàng trăm chiếc đèn lồng thật lớn.
Từ sáng sớm tinh mơ, những đoàn người từ mọi ngõ phố đã rước chiếc đèn của mình ra quảng trường. Đến trưa thì nơi đây đã trở thành khu hội hè sống động – chỉ cần bạn dừng bước trước một mô hình đèn, chủ nhân của nó sẵn sàng bỏ dở bữa ăn, niềm nở giới thiệu ý nghĩa cũng như nét sáng tạo “đột phá” của sản phẩm, với vẻ mặt đong đầy tự hào. Và nếu bạn sẵn lòng nán lại bên ấm trà, câu chuyện ấy sẽ còn kéo dài mãi, như lời mời gọi du khách bước vào thế giới của các nghệ nhân.
Nghệ nhân Phạm Ngọc Toán, năm nay chừng 60 tuổi, ở phường Minh Xuân, cùng người bạn đồng hành thế hệ 8x Phạm Văn Sang, là 2 trong những người đầu tiên có ý tưởng làm đèn trung thu khổng lồ cho thiếu nhi từ năm 2004. Hơn 2 thập kỷ trôi qua, họ vẫn kiên trì nuôi dưỡng ngọn lửa đam mê, cần mẫn làm ra nhiều mô hình ấn tượng. Đầu năm 2025, tại cuộc thi thiết kế và triển lãm đèn lồng quốc tế đầu tiên trên thế giới tổ chức tại Việt Nam với chủ đề “Ánh sáng Phương Đông”, mô hình “Long Phụng sum vầy” của ông Toán vinh dự đạt giải Ba và ông Sang đạt giải Khuyến khích.
Khi hoàng hôn buông xuống, hàng trăm chiếc đèn bừng sáng, thắp rực quảng trường trong muôn vàn sắc màu. Không khí chuẩn bị tưng bừng chẳng khác gì một buổi công diễn chuyên nghiệp – hàng trăm người tíu tít quanh những chiếc đèn để hoàn tất khâu trang trí. Mỗi khu phố còn chuẩn bị thêm các tiết mục sinh động như múa lân, múa rồng, múa võ để đồng hành cùng màn trình diễn đèn. Đoàn người đi theo hộ tống đèn cũng khoác lên mình trang phục rực rỡ sắc màu, đủ mọi phong cách – từ trang phục dân tộc truyền thống đến hiện đại. Quanh khu phố là những gương mặt hân hoan, những tiếng cười rộn rã.
Nhân vật chính của đêm hội không ai khác ngoài những đứa trẻ. Khác với người lớn, các em tập hợp theo đơn vị trường, lớp, trên tay cầm chiếc đèn nhỏ xíu, hệt như vì tinh tú lấp lánh điểm xuyết bên những chiếc đèn khổng lồ. Các bạn lớn hơn thì lập thành đội hình đèn theo đủ loại chủ đề tự mình sáng tạo – những chiếc đèn mộc mạc, tuy chưa thật tinh xảo nhưng cũng đầy sức sống, buộc trên xe đạp để tham gia diễu hành. Khi mỗi chiếc đèn dài chừng 10m, thì hàng trăm chiếc sẽ tạo thành đoàn diễu hành dài cả cây số – sắc màu, ánh sáng, âm thanh cùng hòa quyện tạo nên lễ hội ánh sáng kỳ ảo. Ngay cả khi khai mạc đã qua, phố phường vẫn rộn ràng rước đèn mỗi tối suốt cả tuần, có khi đến tận cuối tháng.
Người Tuyên Quang làm đèn không phải để bán, mà là để chơi – thú vui đầy công phu và tốn kém, nhưng cũng là biểu hiện sinh động của tinh thần sáng tạo và niềm tự hào cộng đồng. Không năm nào họ làm đèn giống năm nào. Mỗi mô hình đều độc bản – mỗi năm các nghệ nhân lại ứng dụng thêm công nghệ mới vào tác phẩm của mình. Phải chăng, đã đến lúc “thú chơi đèn” trở thành “đặc sản” văn hóa độc đáo, để du khách đến đây không chỉ trải nghiệm không gian hùng vĩ của miền biên viễn, mà còn được tận hưởng một lễ hội sôi động tưởng chừng chỉ có ở nơi đô hội.
Xem thêm bài viết liên quan:
