Quảng cáo 
Bài: Hải Tùng
Ảnh: Internet
Trong điện ảnh, mùa đông luôn là một phép thử khắc nghiệt. Nó là thời tiết của sự cô lập như trong The Shining, của sinh tồn như trong The Revenant, của những nỗi cô đơn len lỏi trong từng khung hình. Nhưng trong The Holdovers – kiệt tác dịu dàng và buồn bã của Alexander Payne – mùa đông không phải là kẻ thù. Nó là một căn phòng tĩnh lặng, nơi ba con người xa lạ bị buộc phải ở cạnh nhau, để rồi giữa hơi lạnh ấy, họ tìm thấy hơi ấm ở nơi ít ngờ nhất: trong lòng nhau.
Lấy bối cảnh những năm 1970 tại trường nội trú Barton Academy, bộ phim là một bản hòa tấu jazz trầm, vừa châm biếm vừa chan chứa cảm xúc. Đây là một comfort movie của mùa đông – không bởi sự dễ chịu, mà bởi sức mạnh chữa lành ẩn trong những điều vụng về, cô độc và chân thành.
1. Ba “người bị bỏ lại” – Ba sắc thái của cô đơn
Ngôi trường Barton vốn ồn ào tiếng học trò bỗng trở thành “con tàu ma” trong kỳ nghỉ lễ Giáng sinh. Ở đó, chỉ còn lại ba “người bị bỏ lại” – ba linh hồn trôi dạt, mỗi người mang một nỗi đau riêng.
Paul Hunham (Paul Giamatti) là giáo viên Lịch sử cổ đại khó tính và cay nghiệt, người giấu sự thất bại cá nhân sau lớp mặt nạ tri thức và quy tắc. Angus Tully (Dominic Sessa) là cậu học trò thông minh nhưng bị cha mẹ bỏ rơi, gai góc bên ngoài chỉ là lớp phòng thủ cho đứa trẻ đang tổn thương bên trong. Còn Mary Lamb (Da’Vine Joy Randolph) – quản lý bếp của trường – là người phụ nữ vừa mất con trai trong chiến tranh Việt Nam, đang vật lộn với nỗi đau không tên.
Ba con người, ba thế hệ, ba kiểu cô đơn. Không ai trong họ chọn ở lại, nhưng họ bị buộc phải kẹt lại cùng nhau giữa mùa đông lạnh lẽo. Chính trong sự ép buộc ấy, phép màu của kết nối bắt đầu nảy nở – âm thầm, chậm rãi, và thật đến mức khiến người xem nghẹn lại.
2. Khi “thầy” không còn đứng trên bục giảng
Alexander Payne luôn có tài biến những nhân vật thô ráp thành người đáng thương – và đáng yêu. Ở The Holdovers, ông để sự thấu cảm tan băng chậm rãi như ánh nắng hiếm hoi xuyên qua ô cửa sổ phủ sương.
Ban đầu, Paul là hình mẫu của một “ông giáo tồi”: lạnh lùng, nguyên tắc và chỉ biết dạy bằng lý trí. Angus nhìn ông như một kẻ áp bức, người đại diện cho những khuôn phép cũ kỹ mà cậu căm ghét. Nhưng trong chuyến đi bất ngờ đến Boston, khoảng cách giữa thầy và trò dần tan biến.
Họ bắt đầu nhìn thấy nhau – không còn qua danh xưng, mà qua nỗi cô đơn. Paul nhận ra đằng sau vẻ nổi loạn của Angus là một đứa trẻ sợ bị bỏ rơi. Angus thấy trong người thầy cũ kỹ kia cũng có những vết thương chưa lành. Và từ đó, họ bắt đầu dạy nhau: Paul dạy Angus cách đối mặt với sợ hãi, còn Angus dạy Paul cách cảm nhận lại niềm vui của cuộc sống.
Đó là giáo dục đúng nghĩa nhất – không truyền đạt kiến thức, mà truyền đạt lòng nhân.
3. “Gia đình không huyết thống” – Lò sưởi giữa đêm đông
Càng lạnh, hơi ấm giữa họ càng rõ rệt. The Holdovers nhắc ta rằng gia đình không nhất thiết phải được sinh ra từ máu mủ. Nó có thể được tạo nên từ những điều rất nhỏ: một bữa tối vụng về, một buổi xem phim cũ, hay những lời trêu đùa nửa nghiêm nửa thật.
Trong mối quan hệ kỳ lạ ấy, Paul trở thành người cha nghiêm khắc, Mary hóa thân thành người mẹ bao dung, còn Angus – với sự non nớt và hỗn loạn của tuổi trẻ – lại trở thành lý do để hai người lớn kia học cách sống tiếp. Không ai trong họ hoàn hảo, nhưng họ nương tựa nhau để tồn tại – như ba ngọn nến nhỏ le lói giữa đêm Giáng sinh dài bất tận.
4. Sự chia xa – và bài học về kết nối
The Holdovers không khép lại bằng một cái ôm trọn vẹn. Bộ phim kết bằng sự chia xa – nhẹ nhàng, cần thiết và thật như cuộc đời. Mỗi nhân vật rời đi trong bình yên, vì họ đã nhận ra rằng mình không còn cô độc nữa.
Alexander Payne không rao giảng triết lý, không cài cắm thông điệp to tát. Ông chỉ thì thầm rằng: “Đôi khi, chỉ cần ở đó vì một ai đó – bạn đã cứu cả thế giới của họ rồi.” Đó là một thông điệp giản dị nhưng thấm thía, nhất là khi mùa đông ngoài đời cũng lạnh lẽo chẳng kém gì trên phim.
Giữa cái lạnh khắc nghiệt của thời tiết, của thời cuộc và của chính tâm hồn, The Holdovers sưởi ấm người xem bằng những điều giản dị: một ánh nhìn, một câu nói, một bữa ăn chia sẻ. Phim là bản ballad buồn nhưng ấm, kể về sự thấu cảm, về tình thầy trò, và về những con người lạc lối tìm thấy nhau trong cô quạnh.
Mùa đông trong The Holdovers không còn là hình ảnh của sự chết chóc, mà là không gian của hồi sinh. Đó là nơi con người học cách yêu thương lại – chậm rãi, vụng về, nhưng chân thật đến nao lòng.
Xem thêm bài viết liên quan:
