Quảng cáo 
Bài: Thủy Ngô
Ảnh: Internet
Một kế hoạch bất khả thi. Một nhóm chuyên gia tài năng nhưng ngoài vòng pháp luật. Một mục tiêu được canh phòng nghiêm ngặt. Dường như công thức ấy đã trở nên quá quen thuộc – nhưng không vì thế mà dòng phim heist (trộm cướp) đánh mất sức hút của mình. Từ những sòng bạc Las Vegas trong Ocean’s Eleven, đến hành trình xâm nhập vào giấc mơ trong Inception, hay cuộc vây hãm Xưởng in tiền Tây Ban Nha trong Money Heist, thể loại này chưa bao giờ ngừng khiến người xem hồi hộp, ngưỡng mộ và thậm chí là… cổ vũ cho kẻ cướp.
Vì sao chúng ta, những con người sống trong khuôn khổ đạo đức, lại dễ dàng bị cuốn vào những câu chuyện ấy? Sức hấp dẫn ấy đến từ một loạt yếu tố: trí tuệ, sự phối hợp nhuần nhuyễn, giấc mơ nổi loạn, và cả cảm giác được chứng kiến những chuẩn mực bị thách thức một cách đầy phong cách.
Khi bản kế hoạch trở thành nhân vật chính
Không giống những thể loại hành động thông thường, phim heist không đặt sức mạnh cơ bắp vào trung tâm. Thay vào đó, trái tim của mọi bộ phim heist nằm ở một bản kế hoạch được dàn dựng tỉ mỉ đến mức nó trở thành một nhân vật thực thụ trong câu chuyện.
Khán giả thường được “mời gọi” bước vào thế giới của bản thiết kế đó từ rất sớm. Giai đoạn tuyển chọn nhóm, mỗi người một kỹ năng, từ hacker công nghệ, bậc thầy hóa trang đến tay trộm nhà nghề – là màn dạo đầu đầy hứa hẹn. Rồi từ đó, từng chi tiết của phi vụ được hé lộ qua những đoạn dựng montage đầy phong cách: sơ đồ an ninh, đường đi nước bước, các mánh lới đánh lạc hướng… Mọi thứ được sắp xếp như một bàn cờ, nơi trí tuệ là vũ khí tối thượng và từng bước di chuyển đều được tính toán cẩn thận.
Cảm giác khi theo dõi những bước đi ấy không khác gì đang đồng hành trong một trò chơi trí tuệ phức tạp. Khán giả không chỉ là người quan sát mà trở thành một phần của kế hoạch, hồi hộp theo từng nhịp thở của nhóm cướp – để rồi vỡ òa khi mọi thứ diễn ra đúng như dự kiến… hoặc lệch đi chỉ một chút để thêm phần gay cấn.
Trí tuệ, quy tắc bị phá vỡ và giấc mơ nổi loạn
Phim heist là món quà cho những người yêu thích sự thông minh. Chúng không đơn thuần là những cuộc rượt đuổi nghẹt thở, mà là các trận đấu trí giữa con người và hệ thống – nơi nhân vật chính không đấm đá, mà chiến thắng bằng mưu lược. Khi chiếc két được mở ra không nhờ vũ lực, mà nhờ một thủ thuật công nghệ hoặc một pha đánh lừa tâm lý hoàn hảo, cảm giác thỏa mãn mà bộ phim mang lại là rất thực.
Nhưng có lẽ điều khiến dòng phim này trở nên phổ biến chính là cách nó đánh thức một phần nổi loạn trong mỗi chúng ta. Chúng ta sống trong những bộ luật, những khuôn khổ xã hội – nhưng sâu thẳm, ai cũng từng mơ về việc phá luật, nổi loạn, làm điều không thể. Phim heist cho phép ta sống điều đó một cách an toàn. Và vì “nạn nhân” của các vụ cướp thường là các thế lực tham lam, hủ bại – từ một nhà băng gian trá cho đến một chính phủ mục ruỗng – nên sự ủng hộ dành cho phe “kẻ cướp” lại trở thành một dạng công lý thay thế. Sự bất công trong đời thực tìm được sự cân bằng trong kịch bản phim.
Đội ngũ hoàn hảo và sự chuyên nghiệp mê hoặc
Nếu kế hoạch là linh hồn của phim heist, thì tập thể là cơ thể vận hành nó. Không thể có một vụ trộm huyền thoại nếu thiếu sự phối hợp nhịp nhàng của cả đội. Điều khiến khán giả yêu mến dòng phim này, ngoài sự hấp dẫn của phi vụ, còn là tình bạn, sự tin tưởng và cách các thành viên “đọc” nhau chỉ qua ánh mắt.
Không ai có thể quên được sự ăn ý lôi cuốn giữa George Clooney, Brad Pitt và Matt Damon trong Ocean’s Eleven – nơi mà những pha trộm ly kỳ lại mang theo cả chất thời trang, sự dí dỏm và phong cách quý ông. Từng nhân vật đều có không gian thể hiện và tạo ra những khoảnh khắc “cool” mà khán giả không thể cưỡng lại. Ở đó, sự chuyên nghiệp không khô cứng mà rất giàu cảm xúc – một sự phối hợp khiến khán giả vừa ngưỡng mộ, vừa muốn… gia nhập đội.
Khi phim heist vượt khỏi giới hạn của chính nó
Điều khiến dòng phim heist trường tồn là khả năng biến hóa không ngừng. Nó có thể là phim hành động, giật gân, tâm lý, hoặc thậm chí là viễn tưởng. Inception của Christopher Nolan đã mở rộng định nghĩa về một vụ trộm – không còn là trộm tiền, mà là trộm ý tưởng từ trong tiềm thức. Cấu trúc nhiều tầng giấc mơ, kết hợp cùng khái niệm thời gian, khiến phim trở thành một “siêu heist” mang tính triết lý.
Money Heist của Tây Ban Nha, mặt khác, không chỉ là một phi vụ, mà còn là biểu tượng văn hóa. Bên trong chiếc mặt nạ Salvador Dalí và bài hát Bella Ciao là tinh thần phản kháng, lý tưởng chống lại chủ nghĩa tư bản và khát khao tự do. Khi phim heist lồng ghép những giá trị xã hội, chính trị hay cảm xúc, nó không còn chỉ là giải trí – mà trở thành thông điệp.
Dòng phim heist thỏa mãn khán giả theo một cách rất riêng: nó cho ta thấy sự thông minh vẫn có thể chiến thắng, rằng trong một thế giới nhiều giới hạn, đôi khi phá luật – nếu có lý tưởng và phong cách lại là điều hấp dẫn nhất. Những bộ phim này tạo ra trật tự từ hỗn loạn, xây dựng niềm tin vào sự hợp tác, và truyền cảm hứng rằng: dù ở ngoài đời bạn tuân thủ mọi quy tắc, thì ở trong rạp chiếu, bạn hoàn toàn có thể đứng về phía “kẻ cướp” – miễn là họ đủ thông minh và có lý do chính đáng để phá luật.
Xem thêm bài viết liên quan:
