Quảng cáo 
Bài: Đức Đàm
Ảnh: Amachau
Thu năm nay đến sớm, giờ là lúc lý tưởng nhất để đưa nhau bát phố, hưởng thụ đặc sản vỉa hè rồi đấy!
Những góc phố, những con đường Hà Nội mùa vắng những cơn mưa, lúc nắng vẫn còn vàng rực, và mưa phùn gió bấc khiến người ta ngại ra đường còn chưa tới, chính là mùa hẹn hò. Trong bốn mùa, mùa thu được mệnh danh là mùa lãng mạn nhất: đất trời như muốn se duyên cho các đôi lứa. Vòng quanh đường nhỏ, lướt qua phố nhỏ, xanh mát cây cổ thụ trồng từ thời Pháp một lúc, thế nào ta cũng lại tình cờ đi ngang qua những con phố quà vặt.
Ai bảo chỉ có hương hoa hay những bờ hồ xanh mát dạt dào sóng gió, có nhiều ghế đá – ngồi đôi thì hơi rộng mà “cân ba” lại chật – mới lãng mạn? Đi ăn quà vặt vỉa hè cũng là một nét văn hóa đậm đà, thi vị, của người Hà Nội, ở Hà Nội, dành cho bất cứ lứa tuổi nào chứ không chỉ là độc quyền tuổi trẻ.
Nộm đu đủ Bờ Hồ
Ẩm thực Hà Nội nổi danh với phở bò, bún chả, vào danh sách Top (hàng đầu) những món ngon đường phố của thế giới khiến người Hà Nội tự hào đến nở mũi khi được khen, được hỏi thăm nơi nào đúng vị, hàng nào ngon nhất… Song đệ nhất quà vặt lại không thể thiếu món nộm đu đủ bò khô Bờ Hồ (cách mà người Hà Nội hay gọi khu vực ven hồ Hoàn Kiếm), ngọt mát từ tiếng kéo lách cách, khiến ta cứ nghĩ tới là tứa nước bọt. Tương ớt cay cho thỏa thuê hít hà, hòa với sần sật của đu đủ nạo là mùi thơm tê tê cay cay từ rau kinh giới xanh mướt, trên cọng rau tưởng như đọng cả giọt nắng nhảy múa lóng lánh.
Hà Nội có nhiều địa điểm có món nộm đu đủ, mỗi nơi một vẻ, song hồn cốt của món này, tưởng đơn giản mà làm ra nức tiếng vẫn là độ dai giòn ngọt mát của đu đủ Bờ Hồ, gốc Mã Mây. Nộm vừa ráo không khô, đi với miếng bò, miếng gan sấy dẻo ngọt đậm vị, thêm tí gân nâng đỡ lôi cuốn nhau, quyện với nước nộm chua ngọt cay, cộng vào chút bùi của lạc rang, càng như khúc nhạc vui có thêm người khiêu vũ quay cuồng trong hương vị. Phải nói rằng món nộm đu đủ Bờ Hồ chỉ với nguyên liệu bình dân mà ngon ăn đứt, gây thương nhớ hơn hẳn các món nộm, gỏi trong vô vàn cỗ tiệc nhà hàng.
Phở cuốn Ngũ Xã
Ngoài Bờ Hồ nổi tiếng thì Hà Nội còn hàng trăm món ngon vòng quanh những hồ khác. Gần đây có đề xuất mở thêm phố đi bộ ở khu bán đảo Ngũ Xã, ven hồ Trúc Bạch, nơi cũng có món phở cuốn đáng thử, cũng là dùng với nước mắm chua ngọt song không hề giống với nước nộm sắc nét mà thơm nhẹ mùi quất, dung dị tự nhiên hơn. Bánh phở tươi cắt vuông như bánh đa nem, cuốn với thịt bò xào, rau sống và nhất định không thể thiếu rau mùi ta và húng láng, chấm với nước mắm chua ngọt. Nguyên liệu, cách chế biến cũng không cần cầu kỳ mà ngon ở cái tứ gia giảm, phối trộn, hoặc cái khéo của lửa, trong cách xóc chảo hay để bùng lên, tạo cảm giác ám khói. Miếng thịt bò xào khéo ngọt mềm, kỹ thuật xào như chế biến bát tái lăn của phở nước, biến tấu trong món phở cuốn, không làm ta mướt mồ hôi với nắng tháng tám, ăn vào lúc ban trưa thêm cốc bia mát lạnh thì đúng là thiên đường.
Thực ra món phở cuốn Ngũ Xã mà tôi tình cờ trải nghiệm lần đầu lại đến từ lời mời của một người nước ngoài sống ở Hà Nội, bạn cùng câu lạc bộ chèo thuyền với tôi hồi những năm 2000. Đó là một quán nhỏ, ngay chếch nhà bạn đó, gần đến nỗi chỉ cần nhìn qua cửa sổ có thể thấy quán đông hay vắng, còn chỗ hay hết. Quán khởi đầu chỉ có một, hai bàn nhựa kê trên vỉa hè vắng. Giữa thành phố có một không gian thoáng đãng như vậy hiếm và quý biết chừng nào. Phải chăng vì cây xanh và những cái hồ tạo nên vô số tương phản động, tĩnh, cũng khiến cuộc sống chậm lại và cũng phóng khoáng hơn? Và để người Hà Nội có nhiều lý do thèm ăn vặt và nhàn nhã sáng tạo ra nhiều món ăn chơi hơn?
Sấu chín: hương vị của nỗi nhớ!
Nắng thu gắt là vậy nhưng dưới những tán sấu xanh mát ẩn giấu những chùm quả vàng ruộm. Khác với sấu xanh để làm ô mai, làm mứt hay ngâm đường, làm ra thứ nước giải khát đặc biệt cho mùa hè, đặc sản sấu chín là tín hiệu, chỉ dấu rằng mùa thu đã tới, chỉ dành riêng cho người Hà Nội, khách đến Hà Nội.
Thật lạ chẳng ai buôn bán sấu chín đi xa. Có lẽ là bởi sấu xanh thôi đã đủ thu hoạch, làm ra tỉ thứ quà có thể cất ăn dần quanh năm rồi. Ai còn nén lòng chờ đợi đến tận mùa thu chờ sấu chín cho được? Những quả sấu chín còn sót lại sau vụ thu hoạch hè chắc là cao thủ trốn tìm, trốn thật kỹ nên không bị hái sớm, để trở thành đặc sản cho tuổi thanh xuân một thủa, dù chín vẫn giữ vị chua chua đến nhíu mày luyến tiếc. Trẻ con bây giờ có nhiều thứ quả nhập ngoại ngon ngọt hơn cũng chẳng thiết tha gì hương vị xưa cũ ấy. Rồi mai sau, khi những ngôi nhà cao cao mãi vòng kín che hết chân mây phía tây, hoàng hôn hồ Tây – cũng dần xa khuất trong nỗi nhớ xưa cũ.
