Bài: Thảo Nguyên
Ảnh: Nguyễn Khánh
Với sự tinh tế và am hiểu sâu sắc về văn hóa, thời gian qua, phu nhân Ngô Phương Ly của Tổng Bí thư Tô Lâm thường sử dụng dáng áo dài thập niên 1930 khi tham dự các sự kiện quan trọng trong và ngoài nước. Từ trang phục gắn liền bao đời với người dân Việt, bà biến di sản truyền thống thành cầu nối ngoại giao, biểu trưng cho bản sắc và tinh thần hội nhập. Hình ảnh phu nhân Ngô Phương Ly trong tà áo dài chính là tấm gương phản chiếu tinh tế của văn hóa Việt – nơi cái đẹp gắn liền với trí tuệ, truyền thống song hành cùng hiện đại.

Hàng trăm năm qua, áo dài đã đi cùng lịch sử dân tộc Việt Nam. Áo dài là trang phục bình dị trong sinh hoạt đời thường, là triều phục, lễ phục tôn nghiêm, trang trọng trong những dịp đặc biệt của gia đình, dòng họ, cộng đồng, dân tộc. Ngày nay, áo dài trở thành biểu tượng ngoại giao văn hóa, vượt ra khỏi giới hạn trang phục truyền thống để đại diện cho bản sắc dân tộc trên trường quốc tế. Áo dài thời nay có nhiều biến đổi để phù hợp với lối sống hiện đại và ít người còn theo đuổi kiểu áo xưa. Giữa bối cảnh ấy, phu nhân Ngô Phương Ly ưu tiên lựa chọn phom dáng áo dài của thập niên 1930 trong những sự kiện lớn. Bà cho biết thông qua tà áo này, bà muốn tái hiện lại lịch sử trong mắt bạn bè quốc tế, nhằm tôn vinh áo dài xưa – di sản văn hóa Việt – trong bối cảnh hội nhập và phát triển, nhắc nhở các thế hệ luôn nhớ và giữ gìn cội nguồn.
Được thực hiện bởi bàn tay nhà thiết kế Vũ Việt Hà, những bộ áo dài thập niên 1930 có phom dáng suông nhẹ, cổ cao, gợi nét thanh lịch của Hà Nội xưa. “Phom dáng này rất khó làm, nếu cắt không khéo sẽ khiến người mặc trông thẳng đơ. Khi làm chuẩn xác từng đường nét, áo suông vẫn tôn dáng người mặc, toát lên vẻ sang trọng”, Vũ Việt Hà chia sẻ.

Mỗi bộ áo dài phu nhân Ngô Phương Ly mặc đều được tính toán kỹ lưỡng từ màu sắc đến chất liệu. Khi đón tiếp vợ chồng Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Hà Nội vào tháng 5/2025, bà diện áo dài tím đồng điệu với màu cà vạt của Tổng bí thư Tô Lâm. Sắc tím tượng trưng cho vẻ sang trọng và quyền lực, được bà phối cùng màu trắng qua quần lụa, túi xách và chuỗi ngọc trai, tạo nên vẻ hài hòa.
Tháng 6/2025, bà và Tổng Giám đốc UNESCO Audrey Azoulay tham dự triển lãm tranh “Chúng tôi CÓ THỂ” tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam. Bà chọn áo dài màu nâu – xu hướng màu hot nhất năm nay – và vòng cổ bạc chạm khắc hình hoa sen. Phu nhân Tổng bí thư còn tặng áo dài tơ tằm xanh lá thêu hoa của Vũ Việt Hà cho bà Azoulay, mời bà thưởng tiệc trà truyền thống để kết nối văn hóa bản địa trong bối cảnh công nghệ ngày càng ảnh hưởng đến các mối quan hệ con người.

Trong Lễ hội Văn hóa Việt Nam 2025 tại Nga nhân kỷ niệm 75 năm quan hệ ngoại giao giữa hai nước, phu nhân Ngô Phương Ly lựa chọn các bộ áo dài nhiều màu sắc để phù hợp với từng hoạt động. Bà diện áo dài màu nâu nhạt cho buổi khai mạc và trình diễn trang phục truyền thống. Bộ trang phục lấy cảm hứng từ những loài hoa gắn với từng tháng trong năm của Thủ đô Hà Nội như đào, loa kèn, sen, cúc họa mi. Để phù hợp với tinh thần của tà áo, bà đặt làm riêng vòng cổ chạm bạc hình hoa hướng dương. Trang sức mang thông điệp về ánh sáng, tôn vinh sự sống. Hoặc, khi tới thăm lớp học tiếng Việt tại Nga, phu nhân Tổng Bí thư tạo vẻ thanh lịch bằng sắc xanh mòng két kết hợp trang sức sơn mài do hoạ sĩ Trương Dũng chế tác, thể hiện sự giao thoa giữa nghệ thuật đương đại và truyền thống Việt.

Về chất liệu, nhà thiết kế Vũ Việt Hà trung thành với sợi tự nhiên Việt Nam như tơ sen, tơ dứa, lanh của người Mông, thổ cẩm Tây Bắc. Anh cho rằng nguyên liệu truyền thống chính là linh hồn của áo dài, giúp kể câu chuyện về đất và người, bàn tay lao động Việt Nam. Qua lựa chọn tấm áo ấy, bà Ngô Phương Ly cho thấy thông điệp về sự bền vững và bản sắc, đúng tinh thần thời trang toàn cầu hiện nay: tôn trọng nguồn gốc, đề cao sự thủ công và văn hóa bản địa.
Trước mỗi sự kiện, Vũ Việt Hà và bà Ngô Phương Ly đều thảo luận kỹ màu sắc nào phù hợp, họa tiết nào tượng trưng, chất liệu nào kể đúng câu chuyện. Sự kết hợp giữa tư duy nghệ thuật của nhà thiết kế và phong thái của người mặc đã tạo nên chuẩn mực mới cho áo dài ngoại giao Việt Nam.
Là một nhà thiết kế có nhiều năm gắn bó với áo dài và chất liệu truyền thống Việt, Vũ Việt Hà cũng chia sẻ rằng việc thực hiện trang phục cho phu nhân Ngô Phương Ly là “một niềm vinh dự nhưng cũng là trách nhiệm lớn”. Anh nói: “Khi thiết kế cho phu nhân, ngoài vóc dáng, tôi phải hiểu kỹ càng về hoàn cảnh xuất hiện để mỗi chiếc áo nói đúng điều cần nói”.

Không chỉ lựa chọn áo dài thập niên 1930 làm trang phục cho mình, phu nhân Ngô Phương Ly còn lựa chọn các thiết kế này của Vũ Việt Hà làm quà tặng cho bạn bè quốc tế, đồng thời quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới. Tháng 3/2025, khi đón tiếp Phu nhân Thủ tướng Singapore tại Nhà Tre ở Phủ Chủ tịch, Hà Nội, bà tặng áo dài và khăn lụa cho bà Loo Tze Lui. Thiết kế được Vũ Việt Hà chuẩn bị trong hai ngày, sử dụng lụa tơ tằm của làng nghề Hà Đông, họa tiết hoa sen thêu tinh xảo do nghệ nhân làng nghề Quất Động đảm nhận.
Trong bối cảnh Việt Nam ngày càng khẳng định vị thế quốc tế, hình ảnh phu nhân Ngô Phương Ly trong tà áo dài truyền thống là minh chứng cho sức mạnh mềm của thời trang – thứ có thể vượt qua ngôn ngữ, địa lý, chính trị để chạm tới trái tim. Bằng sự lựa chọn tinh tế, phong thái khiêm nhường và cách tôn vinh bản sắc, bà Ngô Phương Ly đã biến áo dài Việt Nam trở thành một công cụ ngoại giao hiệu quả và đầy ấn tượng.
Xem thêm bài viết liên quan: