Quảng cáo 
Bài: Nam Thi
Thời trang không chỉ dừng lại ở lụa-là-gấm-vóc, nó phản ánh bối cảnh xã hội và thế giới quan của lớp người sống trong xã hội đó. Xuyên suốt lịch sử, thời trang vừa đóng vai trò thẩm mỹ, vừa là phương thức đấu tranh của nhân loại.
Đi ngược về quá khứ, thời trang là thứ sinh ra chỉ phục vụ cho tầng lớp giàu có, da trắng và mảnh mai. Khi chủ nghĩa đế quốc trở nên hùng mạnh, sự phân cấp của thời trang lại càng rõ nét và ảnh hưởng sâu rộng. Một ví dụ điển hình là Charles Frederick Worth và sự ra đời của Haute Couture (Thời trang cao cấp) vốn chỉ dành cho người giàu. Cho đến khi các cuộc cách mạng công nghiệp diễn ra, cùng với sự đấu tranh giai cấp ngày càng phức tạp, thời trang lúc này mới được mở rộng cho mọi người. Tuy nhiên, len lỏi đâu đó trong các sàn diễn, trong phương thức tiếp thị/quảng cáo, trong việc phô bày giá trị thẩm mỹ vẫn còn đầy hạn hẹp của một nhóm đối tượng nhất định.
CỘT MỐC SẮC TỘC
Phải nói rằng, sự phân chia sắc tộc là điều nhạy cảm và luôn gây nhức nhối nhất trong thế giới thời trang. Trước đây, sự xuất hiện của một màu da khác ngoài da trắng trong các chiến dịch quảng bá thời trang là điều gần như không có. Cột mốc thay đổi sắc tộc này được đánh dấu vào tháng 3/1966, trong ấn phẩm Vogue Anh, lần đầu tiên một người phụ nữ da đen lên bìa là Donyale Luna. Dù đây là hình ảnh mang tính biểu tượng nhưng gương mặt của bà bị che gần hết theo yêu cầu của biên tập viên nhằm giấu đi sắc tộc. Và tận 8 năm sau, tờ Vogue Mỹ mới để người mẫu Beverly Johnson xuất hiện trên bìa, dù màu da của cô không phải chủ đề mà tạp chí hướng tới khi đó. Nhưng theo chính lời kể của người mẫu, điều đó không dễ dàng gì và hiển nhiên đây là một bước đột phá lớn.
Biểu tượng của làng thời trang toàn cầu là “báo đen” Naomi Campbell, lần đầu tiên lên bìa trong sự nghiệp của mình với tờ Vogue Pháp cũng lắm gian nan, dù trước đó cô đã là nàng thơ của không ít nhà thiết kế danh tiếng. Chuyện hậu trường kể rằng, lần đó, chính ngài Yves Saint Laurent đã dọa cắt quảng cáo nếu tòa soạn không thực hiện đề nghị này. Và thế là, một dấu ấn vang danh toàn cầu đã có cơ hội xuất hiện.
Còn về phía người mẫu gốc Á, thậm chí còn muộn hơn gốc Phi, khi Du Juan là người đầu tiên lên bìa Vogue Pháp được chụp bởi Patrick Demarchelier năm 2005, nhưng khi đó cô vẫn phải “nhường đất” cho người mẫu Úc Gemma Ward xuất hiện cùng. Phải đợi thêm 8 năm nữa, Fei Fei Sun mới là người mẫu châu Á đầu tiên xuất hiện độc lập trên bìa Vogue Ý (2013).
Thực tế mà nói, yếu tố sắc tộc ở những giai đoạn này nếu có xuất hiện thì vẫn xuất hiện dưới tâm lý “nhân tố mới lạ” chứ chưa thực sự ý thức về bình đẳng. Tuy nhiên, những cột mốc ấy đã thực sự mở ra chân trời mới. Ngày hôm nay, một siêu mẫu da đen trở thành nhân vật quyền lực nhất nhì làng thời trang thế giới đã không còn xa lạ, người mẫu đa sắc tộc xuất hiện ở mọi sàn diễn, các thương hiệu không ngừng hướng về phương Đông và ca ngợi vẻ đẹp con người nơi đây. Điều đó cho thấy, mọi dân tộc đều có quyền hưởng thụ giá trị của thời trang.
CỘT MỐC GIỚI TÍNH
Tại địa hạt thời trang, có lẽ chưa lúc nào cuộc đấu tranh giành bình đẳng giới và khẳng định nữ quyền ngừng sôi sục. Dù cho phụ nữ luôn là trung tâm sáng tạo của lĩnh vực này, nhưng trước đây, họ luôn phải đóng mình theo những khuôn khổ mà xã hội đề ra. Đầu tiên ta phải kể đến huyền thoại Gabrielle “Coco” Chanel. Vào năm 1926, cả thế giới đã thực sự ngỡ ngàng khi bà “nổ phát súng” nữ quyền với việc giải phóng đôi tay cho phụ nữ bằng chiếc túi 2.55 rồi trao cho phái đẹp vẻ sang trọng, quyến rũ cùng Little Black Dress bằng cách cắt ngắn những chiếc váy và đưa những quy chuẩn trang phục nam giới vào thiết kế cho phụ nữ.
Tiếp ngay sau đó là cột mốc năm 1966 đi vào lịch sử thời trang, khi Yves Saint Laurent may tuxedo cho nữ giới. Thiết kế mang tên Le Smoking đã trở thành tâm điểm của mọi sự chú ý và gây tranh cãi nhất thời điểm bấy giờ. Mặc kệ mọi định kiến, Yves Saint Laurent vang lên tuyên ngôn đầy tự tôn của phái đẹp khi để họ khoác lên người một thiết kế mà xã hội cho rằng chỉ dành cho đàn ông. Vẻ kiêu hãnh của bộ trang phục này được xem là biểu tượng vượt thời gian cho cuộc cách mạng nữ quyền.
Bên cạnh sự đấu tranh giành bình đẳng nam – nữ, còn một cuộc đấu tranh khác nữa đang diễn ra sôi nổi, đó là của cộng đồng LGBTQ+. Hàng loạt các tuyên ngôn thời trang khẳng định sự giải phóng giới, các mẫu thiết kế khai mở mọi biên độ giới tính xuất hiện dày đặc hiện nay. Từ các nghệ sĩ nam như Billy Porter, Harry Styles và Jaden Smith diện trang phục nữ giới đến sự lên ngôi của hàng loạt người mẫu phi giới tính, sự phân biệt giới trong thời trang đang dần bị xóa nhòa. Và thế hệ Z chính là nhóm người tạo ra làn sóng ủng hộ mạnh mẽ nhất.
CỘT MỐC TUỔI TÁC, HÌNH THỂ
Nếu như trước đây, người mẫu càng gầy càng đẹp, thì những báo động về sức khoẻ đã khiến người ta phải nhìn nhận lại. Năm 2016 là dấu mốc quan trọng khi lần đầu tiên một người mẫu mang tên Ashley Graham có hình thể to lớn (plus-size) xuất hiện trên bìa Sports Illustrated chủ đề áo tắm. Ngay sau sự kiện đó, vào tháng 1/2017, cô xuất hiện bìa Vogue Anh. Graham trở thành một phần của đế chế thời trang, từ những show diễn của Dolce & Gabbana cho đến Michael Kors và Christian Siriano. Sự thành công của cô nàng đã mở ra một cái nhìn khác về cái gọi là tiêu chuẩn thẩm mỹ.
Rào cản về độ tuổi cũng bị phá bỏ vào năm 2018, với việc Giám đốc sáng tạo Anthony Vaccarello của nhà Saint Laurent chọn bà Betty Catroux 73 tuổi là gương mặt đại diện trong chiến dịch quảng bá. Bên cạnh đó, 18 người mẫu trung niên (trên 50 tuổi) được chọn trình diễn và xuất hiện trong 11 chiến dịch quảng cáo thời trang. Đặc biệt, siêu mẫu 44 tuổi Amber Valletta là một trong những người mẫu xuất hiện nhiều nhất với 7 chiến dịch liên tiếp cũng tạo ra làn sóng hưởng ứng mạnh mẽ từ giới mộ điệu toàn cầu.
Chính những cột mốc bình đẳng này đã mở ra một thời đại mới, một thời đại của sự đa dạng trở thành giá trị phổ quát, giờ đây nó là yếu tố được coi trọng hàng đầu trong giới thời trang.
