Bài VÂN ANH
Ảnh INTERNET
Bộ phim Barbie của nữ đạo diễn Greta Gerwig một lần nữa khuấy động những say mê thuở nhỏ của chúng ta với cô búp bê tóc vàng hoe. Nhưng liệu chỉ một nàng Barbie có đủ trong bối cảnh đương thời?

BARBIE CỦA QUÁ KHỨ
Một cô búp bê với làn da trắng không tì vết, tóc vàng hoe, số đo ba vòng hoàn hảo, những bộ cánh xinh đẹp, đi kèm với anh bạn trai Ken cũng tóc vàng, da trắng, thân hình hoàn hảo chẳng kém là ước mơ của nhiều người. Mỗi chúng ta, dù không sở hữu một món đồ chơi như vậy trong quá khứ, chắc cũng đã từng mơ mộng có ít nhất một cô búp bê, hay cả bộ sưu tập Barbie của riêng mình.
Mỗi cô bé lớn lên cùng Barbie nghiễm nhiên tìm được hình mẫu phiên bản trưởng thành của chính mình, rằng họ cũng sẽ có những mái tóc đẹp óng mượt, ba vòng hoàn hảo, nụ cười vĩnh viễn và những bộ cánh thời thượng như thế. Vẻ đẹp của Barbie được coi là chuẩn mực của cái đẹp, niềm hạnh phúc của Barbie là chuẩn mực của hạnh phúc. Thế giới đầy màu sắc của Barbie cũng là thế giới mà chúng ta đang sống. Barbie có khi cũng chính là cô búp bê “có tầm ảnh hưởng” đời đầu, đến mức chúng dần hiện diện trong chính hình ảnh của những ngôi sao nhạc pop hay người nổi tiếng, cuối thập niên 90 và đầu những năm 2000. Cứ nhìn nữ ca sĩ Britney Spears, Paris Hilton hay diễn viên Cameron Diaz mà xem, không phải ngẫu nhiên những ngôi sao một thời lại được ví von như “Barbie sống”, bởi ngoại hình của họ, sự nổi tiếng của họ và cách họ ăn diện cũng chính là tái hiện đời thực của vẻ đẹp được coi là hoàn hảo trong thế giới nửa thực nửa mơ của bất cứ ai.

Những nhà sản xuất đồ chơi hiểu rõ sức mạnh của Barbie trong văn hóa đại chúng, nên với bất cứ xu hướng thời trang hay làm đẹp mới nở rộ trên thế giới, lại là một lần phiên bản Barbie được nâng cấp với tốc độ nhanh như chính cái cách mà xu hướng thành hình. Từ một món đồ chơi bé gái đơn thuần ra đời vào năm 1959, những con búp bê Barbie để lại sự ảnh hưởng không thể làm ngơ tới văn hóa đại chúng nói riêng và cách xã hội tiếp cận chuẩn mực cái đẹp nói chung. Thậm chí, từ chính những trang phục Barbie mặc trên người, những cô bé lớn lên cùng Barbie còn có thể định hình kiểu nghề nghiệp và cách họ thể hiện bản thân trong tương lai.
BARBIE CỦA HIỆN TẠI
Những tưởng thời đại của Barbie đã dần nguội lạnh, nhưng trong sự bùng nổ của mạng xã hội, cùng loạt định nghĩa mới về những người có tầm ảnh hưởng, sức mạnh của một xu hướng hay một hình mẫu “vừa giống lại cũng vừa khác”, Barbie một lần nữa mang đến giấc mơ mới cho đại chúng. Những hình mẫu hiện đại không nhất thiết phải tóc vàng, mắt xanh, ba vòng như mơ và những bộ đồ hợp mốt, nhưng những chuẩn mực cái đẹp mới vẫn chạy theo một khuôn mẫu áp đặt, đó có thể là ba vòng lớn hơn, là những bộ đồ hàng hiệu, những chiếc túi chục ngàn đô, những chuyến đi biển sang trọng. Ngoài ra, đó có thể là cặp môi đầy đặn như Kylie Jenner, hay khuôn vai vuông như Jennie của BLACKPINK. Như một vòng lặp, đây cũng lại là những chiếc hộp nơi vẻ đẹp được gói gọn trong làn sóng xu hướng thay đổi chóng mặt, đến mức ai có khả năng và tốc độ để chạy theo đều có thể trở thành một Barbie của thời đại mới.
Nhưng có nổi tiếng đến mấy, thì những cô búp bê trước đây cũng dần trở nên đa dạng hơn, đó có thể là cô búp bê da màu với mái tóc xoăn, hay cô nàng trong bộ đồ phi hành gia. Vẻ đẹp và lối sống quy chuẩn được văn hóa đại chúng và mạng xã hội liên tục khắc họa cũng đến lúc trở nên lỗi thời và phi thực tế. Sự nổi tiếng giờ đây có thể đến dễ dàng với bất cứ ai, đồng nghĩa với việc ai cũng có thể trở nên nổi tiếng chỉ vì giống người khác. Điều này liệu có đủ để tái hiện một thế giới mới, nơi những giá trị xã hội và văn hóa đang ngày càng được tái định nghĩa? Càng hòa vào số đông và càng bị đồng hóa bởi những chuẩn mực rập khuôn, thì cái tôi cá nhân và những vẻ đẹp căn bản nhất lại không còn được trân trọng theo cái cách nó xứng đáng. Bởi khi càng bị thu hẹp trong một mực thước, chúng ta càng sợ hãi tháo bỏ vỏ bọc để thể hiện chính mình.

Có một thực tế là thế giới luôn cần những hệ quy chiếu rộng lớn hơn. Ở đó có sự đa dạng về bản dạng giới, về chủng tộc, về vẻ đẹp khác biệt, về những con người thuộc nhóm thiểu số. Họ có thể không mang chiếc túi hàng hiệu, không có đôi môi quyến rũ hay đường cong của người mẫu, họ cũng chẳng đi du lịch khắp nơi và check-in ở những vùng đất mơ ước, nhưng tầm ảnh hưởng của họ thể hiện bằng công việc họ đóng góp cho môi trường, với cộng đồng và xã hội. Họ cũng nên là những Barbie mà chúng ta có thể nhìn ngắm và coi như một hình mẫu.

Trong trailer bộ phim Barbie của nữ đạo diễn Greta Gerwig, có một phân đoạn khi cô nàng Barbie (do nữ diễn viên người Úc Margot Robbie thù vai) chào những cô gái Barbie khác. Vì ai cũng tên là Barbie nên họ chào nhau mà như chào chính mình, cách duy nhất để phân biệt giữa một Barbie này với những Barbie xung quanh là cá tính và bản sắc cá nhân, thứ chẳng ai có thể cóp nhặt và bắt chước. Đó là thông điệp của đạo diễn Greta Gerwig khi làm phim, hứa hẹn sẽ khuấy động màn ảnh rộng mùa hè năm nay, không chỉ để gửi tới khán giả, mà còn gửi tới đời thực.