Bài PHƯƠNG UYÊN
Ảnh INTERNET
Những quy chuẩn xã hội về hình tượng một người đàn ông đích thực khiến họ bị giam cầm trong vỏ bọc nam tính một cách cực đoan. Đã đến lúc, sự nam tính độc hại cần được đẩy lùi.

ĐÀN ÔNG THÌ KHÔNG ĐƯỢC KHÓC?
Từ xưa đến nay, nam giới luôn bị đóng khung trong hình ảnh sức mạnh. Những nhận định như: “không được khóc”, “phải mạnh mẽ”, “là trụ cột cho gia đình” và khước từ bất kỳ điều gì khiến họ trông nữ tính, vốn chẳng có gì lạ lẫm. Sự ám ảnh quá mức với các quy chuẩn kể trên được gọi là “tính nam độc hại” (toxic masculinity). Khi mà những khuôn mẫu giới được đề ra, con người hành xử như một hệ thống được lập trình sẵn và cho rằng đó là bản chất của loài người với tính nam và tính nữ đã được phân định cụ thể.
Chẳng biết từ bao giờ, những quy chuẩn một chiều được nhào nặn bởi văn hóa và quá trình kiến tạo xã hội đã trở thành gánh nặng cho đàn ông trong suốt hành trình cuộc đời. Những định kiến cá nhân được chấp nhận và ăn sâu trong tiềm thức của mỗi người, tạo áp lực và khiến nam giới phải xem đó là điều cố hữu. Họ không được phép bộc lộ sự mềm yếu một cách công khai mà phải kìm nén nỗi đau để chứng tỏ cái gọi là “bản lĩnh đàn ông”.

Điều này khiến tôi nhớ đến nhân vật Phil Burbank trong bộ phim The Power of the Dog (Sức mạnh của loài chó) với ánh mắt sắc lạnh và không bao giờ bộc lộ cảm xúc ra bên ngoài. Phil bắt nạt bất cứ gã đàn ông nào có vẻ yếu đuối xung quanh, thích gây hấn và sẵn sàng đè bẹp người khác. Ẩn mình trong vỏ bọc nam tính, Phil cho khán giả thấy một con người luôn luôn rạn vỡ từ bên trong. Chắc hẳn, nhân vật này là hình tượng minh họa tiêu biểu cho thứ được gọi là tính nam độc hại. Sự độc hại ấy không chỉ khiến người xung quanh Phil khốn khổ, mà còn giết chết chính bản thân anh ta. Như nữ nhà văn Chimamanda Ngozi Adichie chia sẻ: “Điều tồi tệ nhất chúng ta đã gây ra với đàn ông là khiến họ thấy rằng bản thân cần phải cứng rắn, nhưng bỏ mặc họ với tâm hồn rất đỗi mỏng manh”.
SỰ NAM TÍNH KHÔNG ĐO BẰNG NƯỚC MẮT
Khi thế giới bước gần hơn với sự đa dạng hóa, phụ nữ dần được giải phóng khỏi căn bếp chật hẹp để đảm nhiệm những vai trò lớn trong xã hội, như nhà lãnh đạo hay chính trị gia. Người phụ nữ đã nhận được nhiều sự tán dương, vậy tại sao phải mặc định việc đàn ông luôn mạnh mẽ, phải đảm đương, gánh vác việc lớn và không được trở thành nội trợ, dù đó là điều họ muốn? Khắt khe hơn, dường như ý niệm về một người đàn ông lý tưởng là người không được mắc sai lầm. Họ phải thành đạt, ga lăng, điềm đạm, che chở được cho gia đình và không được bộc lộ quá nhiều cảm xúc. Trong một vài hoàn cảnh, chỉ vì giữ thể diện mà họ khước từ những lỗi lầm mình mắc phải và từ chối mọi sự giúp đỡ để vượt qua lỗi lầm ấy. Hệ quả, họ nhận những kết quả từ “phẩm chất kém”, biện minh rằng “đấy là bản chất đàn ông” và chỉ cần họ thành công là đủ.

Mạnh mẽ hay nhu mì, yếu đuối hay đứng lên đấu tranh cho bản thân là điều mà tất cả mọi người đều có thể làm, kể cả nam lẫn nữ. Với tư cách là con người, miễn không làm tổn hại đến những cá thể khác trong xã hội, chúng ta hoàn toàn có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc. Đã đến lúc, chúng ta cần nhìn nhận mỗi người như một cá thể độc lập, bất kể bản dạng hay biểu hiện giới tính, vui thì cười, buồn thì khóc, bởi “nam tính” chưa bao giờ được đo đạc bằng những giọt nước mắt.
MỘT THỜI ĐẠI MỚI
Trước những áp lực về tính nam độc hại, chúng ta bắt đầu học cách tái định nghĩa “nam tính”, thừa nhận rằng mỗi cá nhân đều có quyền tự do thể hiện cảm xúc, hành xử, vẻ ngoài và phong cách sống của họ.
Không thể phủ nhận, việc phá vỡ quy chuẩn và những định kiến khuôn sáo về giới là một việc không dễ vì nó đòi hỏi sự thay đổi sâu trong tư duy của nhiều thế hệ. Song, Eliot Haworth, trợ lý biên tập của tạp chí Fantastic Man chia sẻ: “Tôi không rõ, liệu đàn ông bộc lộ cảm xúc có được xã hội chấp nhận hoàn toàn hay không, nhưng rõ ràng ngày nay, điều này đã dần trở nên rộng rãi”.

Trước những áp lực về tính nam độc hại, chúng ta bắt đầu học cách tái định nghĩa “nam tính”, thừa nhận rằng mỗi cá nhân đều có quyền tự do thể hiện cảm xúc, vẻ ngoài và phong cách sống của họ. Trong số đó, không thể không nhắc đến Timothée Chalamet, diễn viên trẻ tuổi chinh phục trái tim người hâm mộ bằng vẻ ngoài điển trai, giàu cảm xúc và đầy sự nhạy cảm. Hay Harry Styles, nam ca sĩ tự tin diện đầm dạ hội, đi tất lưới và trang điểm đậm, như tuyên ngôn mới về sự khai phóng bản thân, không chỉ giới hạn trong lĩnh vực thời trang mà còn trong đời sống tinh thần.
Học giả Toni Tholen của Đại học Hildesheim (Đức) cho rằng, những dấu hiệu và nhu cầu về nam tính dần biến mất. Việc nam giới thay đổi và thích nghi với chủ nghĩa nam tính trong thời đại mới đang diễn ra từng ngày. Xét cho cùng, hạnh phúc mang bản chất đa chiều, tùy thuộc vào góc nhìn của mỗi cá nhân. Giờ đây, chúng ta nên đánh giá công bằng, nhân văn hơn cho nam giới, ủng hộ họ đương đầu và sống vì những gì họ muốn, không phải vì kỳ vọng của bất kỳ ai.