Quảng cáo 
Bài: Hương Quỳnh
Ảnh: Amachau, Đào Cảnh
Thuyền ta ngược thuyền ta xuôi giữa dòng nước bạc nhịp chèo ta bơi
Ai đắp đập
Ai phá núi
Cho hồ nước đầy là mặt gương soi
Non xanh mà nước biếc…”
Bài hát Hồ trên núi của nhạc sĩ Phó Đức Phương được ra đời sau chuyến trải nghiệm trên hồ Cấm Sơn ở tỉnh Bắc Ninh làm rung động con tim nghệ sĩ. Vẻ đẹp hoang sơ từ núi rừng và bàn tay con người đã làm nên tuyệt tác Cấm Sơn, vốn được ví như vịnh Hạ Long thu nhỏ của vùng Đông Bắc.
Nằm trong top 5 hồ nhân tạo có diện tích mặt nước lớn nhất Việt Nam, hồ Cấm Sơn trải dài gần 30km, với diện tích gần 3.000ha tùy mùa. Mục đích hình thành hồ nước này chính là dự trữ và điều tiết nước ngọt cho cả vùng dân cư rộng lớn ở hạ lưu sông Thương. Không chỉ mang ý nghĩa về mặt thủy lợi, cảnh quan thiên nhiên của hồ Cấm Sơn với núi rừng bao bọc cùng những cụm đảo nhỏ lô nhô đã tạo thêm tiềm năng phát triển du lịch cho vùng đất này. Một chuyến trải nghiệm bằng thuyền xuất phát vào buổi ban mai là cơ hội cho chúng tôi cảm nhận được trọn vẹn vẻ đẹp vừa hoang sơ, vừa trữ tình nơi đây.
Thuyền chầm chậm lướt trên mặt nước, hơi sương mơ màng. Có đôi khi, tôi muốn thuyền dừng lại chứ đừng xuyên vào màn sương bảng lảng ấy. Không khí mát trong, tinh khiết gột đi những nỗi âu lo cuộc sống. Xa xa, có chiếc thuyền đánh cá thu lưới về càng làm sinh động khung cảnh bình yên, thơ mộng đang trải rộng như bức tranh trước mắt tôi.
Những đồi vải thiều của đất Lục Ngạn nối tiếp nhau ngút ngàn đôi bờ. Thứ cây vốn “kén” đất trồng ấy chỉ hợp với địa hình có độ dốc vừa phải, dễ dẫn nước, đủ nắng mưa, chăm sóc mới cho ra trái ngọt thanh, cùi dày cùng hạt nhỏ xíu. Thuyền cập bến gia đình một bác trưởng thôn để nghe giới thiệu quy trình trồng và thu hoạch trái vải. Nghề trồng trọt truyền thống của đất vải cũng chứa đựng nhiều nỗi vất vả trong hành trình chăm bón để cây đơm hoa đậu quả, rồi cả những thấp thỏm lo âu của bài toán đầu ra muôn thuở: được mùa mất giá, được giá mất mùa! Sau những cuộc trò chuyện nồng ấm tình thân với khách phương xa, gia chủ mời chúng tôi dùng cơm với những món ăn bản địa ấn tượng được chế biến từ gà đồi hay tôm cá hồ mới được đánh lên buổi sớm.
Du khách trải nghiệm hồ Cấm Sơn thường được giới thiệu ghé vào thôn Bắc Hoa – là nơi những nếp nhà trình tường xưa của người Nùng vẫn đang hiện hữu. Bản làng thanh bình bên bờ hồ bỗng rộn vui tiếng cười khi có đoàn khách ghé thăm. Các cụ già và phụ nữ trung niên luôn nở nụ cười tươi tắn khi giới thiệu về bản làng hay trang phục của dân tộc mình. Thôn Bắc Hoa được biết đến là một điểm sáng của tỉnh Bắc Ninh khi các cư dân bản địa cùng chính quyền bao năm nỗ lực gìn giữ văn hóa truyền thống. Gần 100 ngôi nhà trình tường cổ trong bản được gìn giữ đến hôm nay là minh chứng cho điều đó. Bà con ở đây sống chủ yếu bằng nghề trồng trọt, chăn nuôi, tuy cuộc sống còn nhiều khó khăn nhưng luôn giữ nếp sinh hoạt cộng đồng nhân văn. Những lúc nông nhàn, các chị, các mẹ quây quần thêu thùa, dệt vải hay ca hát trong câu lạc bộ hát Sloong hao – loại hình dân ca đặc trưng của người Nùng. Câu lạc bộ sinh hoạt đều đặn để bảo tồn vốn quý của dân tộc mình cũng như lan tỏa giá trị văn hóa tới thế hệ trẻ.
Nắng chiều soi bóng mặt gương xanh, thuyền xuôi về bến, lòng tôi lại vang lên nhịp điệu sông nước của Hồ trên núi:
“Nhìn bóng chiều in ngấn nước
Ta nhìn đất trời một dòng nghiêng soi
Nghe tiếng rừng
Nghe tiếng suối xôn xang mái chèo nhịp đời sinh sôi…”
Xem thêm bài viết liên quan:
