Quảng cáo 
Bài MINH NHẬT
Ảnh WEBSITE CÁC THƯƠNG HIỆU
Để hiện thực hóa mục tiêu thời trang bền vững, bước đầu tiên, ta cần phải hiểu rằng các thương hiệu không hoàn toàn là người nắm đằng chuôi của chuỗi vấn đề.
Hiện thực phức tạp
Khi bàn về câu chuyện môi trường trong bối cảnh đương đại, thời trang là một trong những ngành công nghiệp tích cực nhất trong việc tìm kiếm “tấm giấy chứng nhận” bền vững. Tuy nhiên, sự thật đáng buồn là bất chấp những nỗ lực đổi mới, trong 25 năm qua, thời trang vẫn chưa giảm thiểu tác động xấu lên hành tinh. Hầu hết các mặt hàng vẫn được sản xuất bằng cách sử dụng nhiều hợp chất không thể phân hủy sinh học. Vòng đời của sản phẩm thời trang gần như không được cải thiện, dẫn đến rác thải may mặc chất đống.
Thực ra cũng không quá khó hiểu, trong đời sống hiện đại, khi mọi thứ cần nhanh chóng và tiện dụng, đi kèm với giá thành sản xuất thấp sẽ dẫn đến chi phí mua sắm rẻ, thì thời trang nói chung khó thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, các thương hiệu khó cho ra đời mẫu thiết kế bắt mắt với số sản lượng lớn từ các chất liệu thô mộc.
Vào thập niên 2000 và đầu thập niên 2010, tất cả những mối lo ngại liên quan tới bền vững ít khi xuất hiện trong tâm trí người tiêu dùng. Đây là thời điểm vàng để các chuỗi phân phối thời trang nhanh đạt được thành công đỉnh cao. Forever 21 có cửa hàng tại 47 quốc gia trong chưa đầy 6 năm thành lập. Nối tiếp sau đó là Shein với lời hứa hẹn chính xác với cách sản xuất sản phẩm mới trong quỹ thời gian chỉ từ 5 tới 7 ngày. Tuy nhiên, từ khoảng 2019, khi xã hội ngày càng quan tâm đến vấn đề biến đổi khí hậu, tính bền vững trở thành trọng tâm của nhiều thương hiệu cao cấp lẫn bình dân. Một bộ phận khách hàng bắt đầu đặt lợi ích của công nhân dệt may cũng như môi trường vào quyết định mua sắm.
Và như vậy, tháng 9/2019, Forever 21 tuyên bố phá sản trước làn sóng tẩy chay mạnh mẽ. Điều tương tự đang diễn ra với rất nhiều công ty thời trang nhanh khác tính tới năm 2023. ASOS thông báo lợi nhuận giảm tới 87%, tương tự với Gap và Primark. Còn về phía Shein, một cuộc điều tra của đài Channel 4 nước Anh thực hiện vào tháng 10/2022 cho thấy hàng loạt vi phạm về luật lao động tại Trung Quốc như tiền lương thấp, điều kiện làm việc xập xệ. Điều đó đã khiến cho nền tảng thương mại điện tử này phải nhìn nhận lại và thay đổi.
Những động thái tích cực
Nhiều báo cáo và điều tra chỉ ra rằng, các nhà mốt châu Âu hoàn toàn nhận thức rõ số đông người tiêu dùng toàn cầu ngày càng hiểu biết về những gì vấn đề phức tạp đang diễn ra tại các công xưởng châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ và Bangladesh. Bởi vậy, họ sử dụng nhãn mác “Made in Europe” để tránh ảnh hưởng hình ảnh. Những số liệu mới nhất của chiến dịch Clean Clothes đã cho thấy tiền công của người lao động tại các công xưởng của nhiều nhà mốt xa xỉ vẫn là “một khoảng lùi lớn” khi so sánh với mức lương tối thiểu hợp pháp. Tuy nhiên, khi làn sóng bảo vệ môi trường ngày càng mạnh mẽ, mối quan tâm về tác động đến tự nhiên và sức khoẻ con người có sức ảnh hưởng lớn, nhiều nhà mốt đã cho thấy mình không phải là những kẻ bàng quan khi đưa ra những cam kết bền vững.
Mặc dù chưa thể thay đổi toàn bộ hệ thống, nhưng nhiều nhà mốt danh tiếng đã có những đóng góp tích cực cho nỗ lực vì môi trường. Đơn cử, GUCCI, Stella McCartney và Vivienne Westwood sử dụng số lượng lớn chất liệu tái chế trong sản phẩm và tích cực kiểm soát số lượng khí thải nhà kính, song song với việc cắt bỏ kim loại nặng chrome ra khỏi quá trình thuộc da. Nhờ vậy, chỉ số minh bạch của những cái tên kể trên đạt tới 50% trong cuộc khảo sát gần đây nhất. Bên cạnh đó, những thương hiệu khác như CHANEL, Burberry hay Louis Vuitton, không chỉ ứng dụng các chất liệu tái chế, mà còn tìm kiếm những phương thức vận tải “xanh” trong các hoạt động phân phối trên toàn cầu.
Những động thái tích cực còn hiện diện ở sự xuất hiện hàng loạt của các thương hiệu thời trang bền vững mang tính bản địa. Họ tập trung vào việc ứng dụng các chất liệu tự nhiên, đầu tư vào kỹ thuật thủ công truyền thống, nhưng vẫn khéo léo kết hợp phương thức sáng tạo mẫu mã và sản xuất hiện đại để tìm ra tiếng nói chung giữa quá khứ và tương lai. Nhiều thương hiệu đã đi từ quốc gia của họ và vươn tới toàn cầu như Kowtow (New Zealand), KITX (Úc), RUMI X (Hồng Kông)… Tại Việt Nam, các tên tuổi như KILOMET109, Môi Điên, BOO… đều là những thương hiệu được công chúng trong nước và quốc tế ghi nhận về nỗ lực hướng tới giá trị bền vững.
Tiêu dùng là mấu chốt
Từ đầu bài viết đến giờ, ta đi sâu vào những bối cảnh hoạt động và sự chuyển mình của các thương hiệu. Tất cả những điều đó đều khẳng định thông điệp quan trọng ẩn sâu, đó là tác động của người tiêu dùng. Lúc này, không phải thương hiệu, chính người tiêu dùng mới là yếu tố then chốt.
Dù công nghiệp thời trang còn nhiều bất cập, nhưng “bền vững” không yêu cầu thời trang phải chấm dứt hoàn toàn cách vận hành truyền thống.
Trọng tâm của các tác động tiêu cực lên môi trường là việc thời trang đang thúc đẩy sản xuất và tiêu thụ quá mức. Để giảm thiểu số lượng sản phẩm khổng lồ, người mua là những cá nhân phải thay đổi đầu tiên. Các minh chứng kể trên chỉ ra rất rõ, khi người tiêu dùng đồng loạt có những thay đổi trong nhận thức bảo vệ môi trường và thay đổi hành vi mua sắm, các thương hiệu lập tức chuyển mình để phù hợp với bối cảnh thực tiễn.
Như cách cộng đồng khiến Forever 21 sụp đổ, thực hành bền vững bắt đầu từ việc cải thiện thói quen tiêu dùng. Cộng đồng thời trang sẽ chỉ đạt được mục tiêu bền vững bằng cách cắt giảm số lượng bán ra, kéo dài vòng đời sản phẩm. Tuy chúng ta đều hiểu khả năng làm được điều đó không dễ dàng khi phải chấp nhận chi phí cao, mẫu mã kém bắt mắt hơn, nhưng từ bây giờ, mỗi người định hình tư duy “ăn chắc mặc bền” để mua ít hơn, nhưng trang phục chất lượng cao và dùng được lâu, như vậy đã góp phần tích cực vào công cuộc bền vững này. Dù gian nan nhưng không phải không thực hiện được, bởi bảo vệ môi trường cũng là bảo vệ tương lai cho chính chúng ta.
