Hải Âu

Trong những năm gần đây, dù ít người trong nước biết tới nhưng được giới chuyên môn nước ngoài đánh giá cao là nhạc sĩ Ngô Hồng Quang, người đang cống hiến cho đời sống các tác phẩm âm nhạc rất lạ dựa trên nền nhạc cổ truyền kết hợp kỹ thuật hiện đại.

Nghệ sĩ Ngô Hồng Quang

Trong đời sống âm nhạc hiện nay ở Việt Nam, không có nhiều nghệ sĩ trẻ muốn đi sâu vào dòng nhạc cổ truyền, phần vì kén người nghe, phần vì các dòng nhạc cổ như quan họ, chèo, tuồng, cải lương, xẩm… vốn đã được định hình qua hàng thế kỷ nên rất khó tạo ra sự cách tân hay cải biên theo lối hiện đại. Nhưng không phải vì thế mà không xuất hiện những tác phẩm, chương trình mang hơi thở đương đại với hồn phách của nền nhạc cổ. Có xu hướng gọi đó là dòng âm nhạc thể nghiệm. Cũng có người gọi đó là cách tân nhạc cổ truyền. Dù gọi bằng tên nào thì đó vẫn là những xu hướng đưa nhạc cổ vào đời sống hiện đại, ứng dụng các nhạc cụ phương Tây để phối cùng đàn đáy, sáo, nhị, tam thập lục… hoặc đưa hình thái biểu diễn hình thể vào phông nền của âm nhạc truyền thống.

Trong hàng chục năm, các nhạc sĩ và đạo diễn Việt Nam vẫn đang cần mẫn khai phá lĩnh vực âm nhạc cổ truyền để cho ra đời các tác phẩm ấn tượng. Liên tiếp xuất hiện các chương trình như “Hạn hán và cơn mưa”, “À Ố Show”, “Tinh hoa Bắc Bộ”, “Ký ức Hội An”… được dàn dựng công phu khiến công chúng nhận ra nét đẹp của lớp vàng son trong nền nghệ thuật cổ truyền. Tất nhiên mỗi chương trình lớn đều có được sự góp sức của nhiều người, nhưng vai trò trụ cột thì không thể không nhắc tới những con người hết lòng vì dòng âm nhạc truyền thống.

Công chúng biết tới những cái tên như anh Bùi Trọng Hiền, người cả đời nghiên cứu cồng chiêng Tây Nguyên và ca trù, rồi anh Vũ Nhật Tân say mê với nhạc truyền thống kết hợp nhạc đương đại… Trong những năm gần đây, dù ít người trong nước biết tới nhưng được giới chuyên môn nước ngoài đánh giá cao là nhạc sĩ Ngô Hồng Quang. Chàng trai trẻ sinh năm 1983 đã tốt nghiệp Nhạc viện Hà Nội, sau này tu nghiệp cao học tại học viện Hoàng Gia Den Haag – Hà Lan đang cống hiến cho đời sống các tác phẩm rất lạ dựa trên nền ngũ cung. Dòng âm nhạc anh đang theo đuổi là một hướng đi hoàn toàn mới ở Việt Nam. Như Ngô Hồng Quang chia sẻ, hồn cốt của dòng âm nhạc này là những nét hoa mỹ tinh túy đậm hồn Việt với đúng nghĩa của nó, bởi nhạc trẻ hiện nay rất thiếu chất Việt, phần lớn chỉ dựa trên những phông văn hóa âm nhạc quốc tế chứ chưa khai thác được nhiều văn hóa âm nhạc Việt Nam. Năm 2014, cái tên Ngô Hồng Quang bắt đầu được công chúng biết đến khi thực hiện dự án Song hành hợp tác cùng nhạc sĩ Onno Krijn. Onno đảm nhiệm phần hòa âm và chơi nhạc cụ Tây phương, Quang hát các làn điệu xẩm, chèo, quan họ, dân ca Nam bộ… Trong show múa đương đại “Nón” tổ chức vào tháng 8/2016, Ngô Hồng Quang đã khiến khán giả choáng ngợp với phần trình diễn âm nhạc bằng 8 loại nhạc cụ cổ, kết hợp với những vũ điệu tuyệt đẹp của Vũ Ngọc Khải. Có lẽ đây là trường hợp hiếm hoi khi anh vượt qua giới hạn và khuôn khổ của nhạc ngũ cung, đưa nhạc cổ vào những hình thái trình diễn mới lạ. Trong album Nam nhi phát hành năm 2018, anh lồng ghép rất khéo những làn điệu quan họ cổ với ngũ tấu đàn dây của phương Tây để tạo thành những âm hưởng đặc sắc.

 Nhưng như anh vẫn chia sẻ, nhân duyên quan trọng nhất thời gian vừa qua là việc gặp gỡ và hợp tác với Nguyên Lê, nhạc sĩ người Pháp gốc Việt. Hai người đã ra mắt công chúng album Hanoi Duo, kết hợp giữa jazz và các giai điệu Tây Bắc, đưa người nghe tới những cảm xúc lạ lẫm… Cũng với tên gọi “Hanoi Duo”, anh đã triển khai thành dự án nghệ thuật được trình diễn tại nhiều quốc gia châu Âu, châu Á và Mỹ. Còn trong tác phẩm “Về đồi non” có tên tiếng Anh là “Like Mountain Birds”, hai người đã cùng nhau tạo nên một bản hòa tấu đặc sắc với cảnh quay tuyệt đẹp bằng flycam trên đỉnh núi cao. Mặc tấm áo thổ cẩm ngân nga các lời hát theo giai điệu cổ, chàng trai có khuôn mặt trẻ thơ đã phối hợp rất nhuyễn với nhạc sĩ Nguyên Lê tóc bạc chơi ghi-ta.

Đây là một trong các clip hay cả về ca từ, giai điệu và đẹp về hình ảnh được nhiều người ưa thích.

Năm 2018, album Hanoi Duo được bình chọn đề cử vào giải thưởng Âm nhạc Cống hiến lần thứ 13. Trong năm 2019, tour diễn Hanoi Duo được lần lượt trình diễn ở Argentina, Uruguay, Pháp và anh cùng các nghệ sĩ khác tổ chức chương trình Overseas tại Berlin vào tháng 6/2019. Anh cũng là người đầu tiên đưa được tiếng của cây đàn chiêng dây đến với công chúng. Với nỗ lực của Ngô Hồng Quang và đồng nghiệp, những bài thơ, nhạc cổ, nhạc hiện đại được hòa âm, phối khí rất tinh tế để trở thành tác phẩm đương đại vừa lạ lẫm, vừa quen thuộc. Nghe và xem những tác phẩm này, khán thính giả nhận thấy sức lan tỏa của tinh thần Việt trên nền nhạc cổ truyền có lẽ sẽ vươn xa không giới hạn.