Tiếng trống đồng vẫn vang khắp rừng xa, bản gần. Kiểu dáng và hoa văn của trống cũng có sự thay đổi thành trống loại II Heger mà các nhà khoa học gọi là trống Mường vì được coi là báu vật gắn bó duy nhất với người Mường suốt từ thời Bắc thuộc đến thời quân chủ độc lập Lý, Trần, Lê…Dáng trống Mường có sự kế thừa từ dáng trống Đông Sơn, nhưng có vẻ đẹp riêng: dường như phần rìa mặt chờm ra khỏi tang, quai trống không ở đoạn tiếp giáp giữa tang và lưng trống mà nằm ở phần chính giữa tang. Mặt trống đều được trang trí từ 4 đến 6 khối tượng, có khi là tượng cóc chồng nhau, thể hiện quan niệm phồn thực, sinh sôi nảy nở của muôn loài. Cách trang trí của trống Mường là các vành hoa văn hình học đồng tâm hay song song phủ đầy khắp trống, gợi nhớ đến các dải hoa văn nhiều màu tựa như tấm vải dệt trên váy áo của các thiếu nữ Mường.

Có lẽ nữ tiến sĩ tốt nghiệp trường đại học Sorbonne (Pháp), chuyên gia nghiên cứu tín ngưỡng và nghi lễ ma thuật của các dân tộc châu Á, Jeanne Cuisinier đã có cái duyên với dân tộc Mường từ những năm 1930, chứng kiến vai trò của trống đồng quan trọng và nguyên vẹn trong các nghi lễ, tín ngưỡng. Trống đồng thường được người Mường chôn trong mộ chí, khi Thổ lang (thủ lĩnh vùng Mường hay còn được gọi là Chúa đất) hoặc người thân qua đời, trống đồng mới được mang ra đánh. Nhiều dịp lễ tết, cưới xin, báo tin… người Mường cũng đánh trống đồng. Khi Thổ lang từ trần, gia đình cho tìm thầy mo để báo tin.  Ông ta kêu liền 3 lần ở cửa ra vào: “ông Chúa đất của tôi đã qua đời”. Chỉ lúc đó gia đình mới được phép khóc than. Cũng chỉ khi đó, người ta mới cho đánh trống đồng.  Dụng cụ này chiếm một vị trí chủ chốt trong tang lễ ma chay của Thổ lang.