Vinh Dav
Nhắc đến mảnh đất nơi địa đầu Tổ quốc, người ta hình dung đến sự hùng vĩ với những dãy núi đá tai mèo trùng điệp, nơi đất đai khô cằn, sỏi đá nhiều hơn đất thịt. Giữa lòng cao nguyên đá xám khô khan và lạnh lùng ấy có một dải lụa xanh mềm mại trải dài nhiều cây số, như một sự cân bằng của tạo hoá, làm dịu đi sự thô ráp của thiên nhiên nơi đây. Không chỉ đơn thuần là một dòng sông bình thường, Nho Quế từ lâu đã trở thành biểu tượng đầy sức sống và là điểm đến hấp dẫn đối với nhiều du khách.

Nếu như sông Miện phía bắc Tuyên Quang là phụ lưu của sông Lô phía tây thì sông Nho Quế lại là phụ lưu của sông Gâm. Từ điểm giao nhau với sông Nho Quế, sông Gâm tiếp tục chảy về phía nam, hợp lưu với nhánh sông Lô phía đông. 2 nhánh phía tây và đông của sông Lô tạo thành hình chữ V và gặp nhau tại địa phận xã Xuân Vân, tỉnh Tuyên Quang. Từ đó dòng sông lớn dần, đi sâu xuống phía nam để hợp lưu với sông Hồng.
Có thể gọi Nho Quế là “dòng sông cực bắc” của Việt Nam, bởi nó bắt đầu hành trình trên đất Việt tại xã Lũng Cú, cách cột mốc 426 và 428 chỉ vài trăm mét. Từ đây, sông đi lên phía bắc, rồi men theo đường biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc tới gần ngôi làng cổ Thiên Hương. Con sông vì thế như một ranh giới tự nhiên phân định lãnh thổ giữa 2 nước.
Nước sông Nho Quế mang màu xanh ngọc bích đặc trưng, trong veo và tĩnh lặng, tương phản hoàn toàn với vẻ hùng vĩ, cheo leo của những vách đá vôi hàng triệu năm tuổi. Khác với sự vồn vã của các dòng sông lớn phía hạ lưu, con sông này chảy hiền hoà, len lỏi qua những dãy núi đá gân guốc và hiểm trở, tạo ra cảnh quan độc nhất vô nhị của mảnh đất cao nguyên đá. Vẻ đẹp của Nho Quế được chiêm ngưỡng trọn vẹn nhất ở vị trí có khoảng cách gần nhất giữa Quốc lộ 4C và dòng sông, nơi có tầm nhìn cũng như các yếu tố địa hình lý tưởng, đó chính là đèo Mã Pì Lèng – một trong “tứ đại đỉnh đèo” của Việt Nam. Một bên là dòng sông chảy bao quanh chân núi khổng lồ ở độ sâu hun hút 700 – 900m dưới hẻm Tu Sản; một bên là những vách đá dựng đứng, sừng sững như bức tường thành khổng lồ đã tồn tại hàng trăm triệu năm.

Để cảm nhận trọn vẹn hơn vẻ đẹp của Nho Quế, du thuyền trên sông là một trải nghiệm khó quên. Lướt nhẹ trên mặt nước trong xanh phẳng lặng, ngước nhìn lên những vách đá cao sừng sững và bầu trời trong vắt, du khách sẽ cảm thấy mình thật nhỏ bé trước thiên nhiên bao la. Cũng từ góc nhìn này, con đường Hạnh Phúc huyền thoại hiện ra, vắt vẻo bên sườn núi. Con đường được khai phá bằng mồ hôi và xương máu của hàng vạn thanh niên xung phong, là minh chứng cho ý chí quật cường, nhắc nhở thế hệ sau thêm trân trọng công sức và sự hy sinh của cha ông.

Vào mùa hè, mưa từ thượng nguồn đổ về khiến nước sông dâng cao, mang theo màu phù sa nâu đất hoặc sắc xanh lá nhạt. Khi đất trời chuyển mình sang cuối thu, đầu đông, dòng sông trở về với màu xanh ngọc bích đặc trưng, trong vắt và đầy đặn, trước khi cạn dần vào mùa xuân. Cảnh vật đôi bờ cũng biến đổi theo mùa: mùa xuân tưng bừng sắc thắm của hoa đào, hoa mận; đầu hè rực rỡ sắc đỏ hoa gạo; cuối thu lại tinh khôi với những thảm hoa tam giác mạch trắng muốt; và mùa đông bảng lảng trong những làn mây trắng vờn quanh đỉnh núi.
Sông Nho Quế không chỉ là điểm đến thu hút trên bản đồ du lịch mà còn là linh hồn, là niềm tự hào của vùng đông bắc Việt Nam. Dòng sông là bản tình ca hùng vĩ của đá và nước, minh chứng cho sức sống mãnh liệt giữa cao nguyên khắc nghiệt, và là chứng nhân cho những giá trị lịch sử. Dải lụa xanh này sẽ mãi là trái tim xanh biếc giữa núi rừng thiêng liêng của Tổ quốc thân yêu.
Xem thêm bài viết liên quan: