Quảng cáo 
TS.Thụy Phương
Hom Nguyễn – họa sĩ gốc Việt sống tại Paris – là một trong những tên tuổi nổi bật của nghệ thuật đương đại, từng được Nhà nước Pháp trao tặng Huân chương Công trạng Quốc gia. Đam mê hội họa từ khi còn là cậu bé có tuổi thơ bất hạnh đã làm nên một họa sĩ với lối vẽ bản năng nhưng để lại dấu ấn mạnh mẽ qua phong cách tạo hình riêng biệt, tập trung vào biểu cảm khuôn mặt con người. Dù xa quê hương nhưng anh luôn hướng về nguồn cội. Nhiều khuôn mặt Việt Nam được Hom Nguyễn tái hiện với các biểu cảm theo lối vẽ ấn tượng. Hãy cùng TS. Thụy Phương và Tạp chí Heritage trò chuyện với Hom Nguyễn tại xưởng vẽ của anh ở Saint-Denis – Paris.
Thân chào anh, chúng ta có thể vào chuyện bằng cách quay trở về tuổi thơ của anh nhé! Ngày nhỏ, anh là một cậu bé như thế nào?
Được thôi em, quay về tuổi thơ nhé! Anh là cậu bé yêu vận động, chạy nhảy ngoài đường cả ngày với lũ bạn trong khu phố.
Những bức vẽ đầu đời của anh đến vào năm nào?
Khoảng 6 tuổi thì phải, anh vẽ bằng bút bi lên đủ thứ, trên giấy rơi vãi trong nhà, trên ván trượt hay bất cứ cái gì còn chỗ trống để vẽ (cười).
Cậu bé khi ấy mơ ước điều gì vậy anh?
Cậu bé sống với một người mẹ bại liệt 2 chân bằng tiền trợ cấp của Nhà nước, khoảng 400 euro/tháng, trong căn hộ 13m². Anh không biết bố mình là ai. Mẹ anh không bao giờ kể. Anh phải bỏ học sớm kiếm tiền giúp đỡ mẹ nên không học cấp 3, không có bằng tú tài. Vì thế mơ ước của cậu bé luôn là sống trong đầy đủ và hạnh phúc. Và anh luôn thích tự do, mong muốn được chia sẻ với mọi người.
Thế cậu bé Hom có cảm thấy cô đơn không?
Cũng có chứ! Là con trai duy nhất của người mẹ đơn thân nhưng anh không buồn nhiều vì hai mẹ con luôn gần gũi, yêu thương nhau. Mẹ anh không nói nhiều nhưng luôn chăm chút cho con. Mẹ anh là một phụ nữ bất hạnh và từng có ý định tự tử. Anh biết mẹ mình giữ nhiều bí mật và không chia sẻ cho anh nhưng mẹ hoàn toàn tin tưởng con trai mình. Mẹ chính là vị nữ thần hộ mệnh của anh.
Anh nghĩ tuổi thơ đó đã đem lại gì cho mình?
Đấy là một tuổi thơ bất hạnh, nó như cuộc chiến tranh – khi thì buồn, khi lại lạc quan, vừa dữ dội vừa tràn đầy yêu thương!
Mẹ là người quan trọng trong cuộc đời anh. Khi mẹ qua đời, hẳn đó là bước ngoặt trong sự nghiệp của anh?
Mẹ mất là một cú sốc lớn với anh, tựa như cú điện giật khiến mình tê liệt. Anh đã mất điều quý giá nhất trên đời và bỗng nhiên anh mong muốn vẽ, vẽ thật nhiều. Lúc đó, anh đã vẽ trên những đôi giày da. Đây là công việc anh yêu thích, vừa thủ công vừa nghệ thuật. Nhưng như có một điều gì thôi thúc từ bên trong mà anh say mê vẽ khuôn mặt con người trên toan. Sau khi mẹ mất cũng là thời điểm anh quyết định về Việt Nam lần đầu tiên.
Cú sốc này chính là điểm khởi đầu cho hành trình về nguồn của anh nhỉ, về với ham muốn từ thuở xưa là vẽ, về Việt Nam, quê hương của mẹ và nguồn cội của anh. Anh vẽ khuôn mặt, rất nhiều khuôn mặt. Vì sao vậy?
Với anh, khuôn mặt chính là cảnh vật. Anh luôn nhìn thấy cảnh sắc trên các khuôn mặt. Nó giống như cảm giác em ngồi trên máy bay nhìn xuống mặt đất. Lúc máy bay còn thấp, em nhìn rõ nhà cửa, ruộng đồng, đường sá, lúc nó lên cao dần, mọi thứ trở nên mờ dần và biến mất vào màn mây.
Anh nói vậy, em có cảm giác để ngắm tranh của anh, người xem cũng cần di chuyển?
Ô, em nói rất đúng! Em xem thử bức tranh này cùng anh đi. Đây nhé, nếu em ở gần tranh, em sẽ thấy một khuôn mặt thôi, giờ em lùi lại, em sẽ thấy khuôn mặt thứ 2, đây là 2 đứa trẻ. Em lui người thêm chút nữa sẽ thấy khuôn mặt người cha hiện ra ở góc trái. Đấy, phải di chuyển thì mới thấy được 3 khuôn mặt của 3 cha con, em thấy không? (Anh dẫn tôi lại phía bức tranh và giải thích như vậy).
Wow, thú vị quá! Nhìn kĩ vào các bức tranh của anh, em thấy rất nhiều đường chạy dọc, chạy ngang, cũng rất nhiều chuyển động trong tranh…
Với anh, đó là chuyển động trong những hành trình của đời người. Nhìn vào ấn tượng đầu tiên là đôi mắt và ánh nhìn, tiếp đó người xem thấy rất nhiều nét vẽ xổ dọc, chéo, chạy ngang. Đó là đường đời của anh, của mọi người, của chúng ta, đi từ bóng tối ra ánh sáng.
Có nhà phê bình nghệ thuật nói rằng tranh của anh có ‘‘mối liên hệ với trường phái ấn tượng’’ và mang ‘‘tư tưởng thiền’’. Khi xem video họ quay anh vẽ trong xưởng, em có cảm giác anh đang viết thư pháp (cười).
Thư pháp à, đúng, có lẽ thật vậy! Mỗi bức tranh là một lối viết. Đó là một bức thư pháp thật!
Anh đã có hàng trăm triển lãm ở nhiều châu lục và anh nhớ nhất cuộc nào?
Có lẽ là tại TP. Hồ Chí Minh. Không hẳn vì đây là triển lãm đầu tiên của anh ở Việt Nam mà bởi vì nó được trưng bày trong một gian phòng rất nhỏ, nhỏ nhất trong các cuộc triển lãm mà anh có. Không gian giản dị, chân phương làm nên cảm giác ấm cúng. Khách đến thưa thớt nhưng có nhiều người cao tuổi đã ở lại trò chuyện với anh. Tất cả những điều đó đã đem lại cảm xúc mạnh cho anh.
Việt Nam gần gũi hay xa cách với anh?
Anh là người Việt Nam mà! Việt Nam luôn ở trong anh, luôn như là thời hiện tại của anh. Quê hương là sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong công việc và cuộc đời anh.
Anh còn muốn khám phá thêm gì về Việt Nam?
Anh muốn hiểu sâu hơn về văn hóa Việt. Anh cảm nhận người Việt Nam cũng như văn hóa Việt không thể hiện tính phô trương. Nghệ thuật Việt mộc, trực diện, không hề đánh bóng. Anh thích thứ nghệ thuật đó và cũng đi theo hướng đó.
Có khi nào anh lo sợ một ngày mình không thể vẽ hay mất cảm hứng để vẽ không?
Không, không em! Vẽ là hơi thở, là cuộc sống của anh. Nếu mình vẽ để kiếm tiền thì có thể sợ nhưng với anh thì không!
Anh tưởng tượng mình sẽ như thế nào trong 10 năm nữa?
Anh mong mình luôn có sức khỏe tốt và bình an trong tâm hồn, tiếp tục được chia sẻ với công chúng thông qua những bức họa. Em biết không, thi thoảng anh rất vui khi nhận được tin nhắn của ai đó không hề quen biết, như có lần một bạn ở Hải Phòng nói rằng rất thích tranh của anh. Bạn ấy còn gửi ảnh đang đứng chụp ngoài vườn chuối cho anh xem (cười). Đó thực sự là những niềm hạnh phúc bình dị đến từ quê hương.
Cảm ơn anh vì cuộc trò chuyện vui vẻ này! Chúc anh luôn mạnh khỏe!
Xem thêm bài viết cùng chuyên mục:
