Quảng cáo 
Bài Long Tuyền
Ảnh: Vinh Dav, Nina May, Thái A
Ẩm thực rõ ràng là yếu tố không thể thiếu trong tour du lịch và khi đưa nhau đi chơi đất Bắc, người sành điệu vẫn mách nhau các địa điểm ăn ngon, chỗ chơi thú vị, nơi check-in sáng giá. Không chỉ có khách quốc tế mà chính các gia đình Việt, các nhóm bạn trẻ cũng thích rủ nhau về miền quê, vừa để bổ sung kiến thức văn hóa xưa vừa để tăng thêm trải nghiệm cho cuộc sống, nhất là với những gia đình có em nhỏ đi cùng.
Nói về hương vị quê độc đáo thì phải nhắc tới món cá kho ở làng Vũ Đại (xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, Hà Nam). Món ăn này mang danh hiệu “tiến vua” bởi chính sự cầu kì trong khâu chuẩn bị nguyên liệu từ cá trắm đen nặng từ 4-5kg trở lên, các loại gia vị không thể thiếu là chanh tươi, gừng, giềng, ớt, tiêu cùng nước mắm ngon. Cá được ướp đủ thời gian rồi xếp vào niêu đất đun trên lửa hồng đốt từ củi nhãn. Người kho cá phải canh chừng bếp cho nhiệt độ ổn định, căn thời gian tiếp nước vào các niêu để đảm bảo nước không cạn trong suốt quá trình đun nấu. Sau từ 8 đến 12 giờ ninh trên bếp, thành phẩm cá kho đạt độ thơm ngon, chắc thịt và màu sắc nâu sậm đẹp mắt. Ngày nay, cá kho làng Vũ Đại không chỉ là món đặc sản đãi khách trong phạm vi làng mà nó được ưa chuộng ở nhiều vùng, trở thành món quà biếu mang hương vị quê nhà.
Thưởng thức cơm quê ở làng có cái phong vị rất riêng, điều này thể hiện rõ với những bữa cơm quan họ được người làng Lim, Diềm (Bắc Ninh) đãi khách. Tháng Giêng, tháng 2 và kéo sang tới tháng 3 âm lịch, không khí xuân vẫn bảng lảng trên quê hương quan họ và tiếp diễn ở những canh hát say đắm lòng người. Cơm làng quan họ nổi tiếng bởi sự phong phú, cũng đặc sắc bởi sự tinh tế trong cách chế biến. Ở Khu bảo tồn văn hóa Luy Lâu (huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) nghệ nhân Nguyễn Thành Lai còn tổ chức chương trình cho khách tập làm bánh chưng, bánh gai, bánh nếp… trước khi ăn bữa cơm quê. Cũng là bữa ăn có gà luộc, nem rán, canh cua, nhưng được thưởng thức trong không gian nhà cổ có cột gỗ lim, mái ngói, hiên nhà lát gạch đỏ và bên chái nhà có bộ khuôn tranh Đông Hồ thì có lẽ bữa cơm này càng thêm thấm đậm hồn quê.
Về làng Đường Lâm cách Hà Nội gần 40km, câu chuyện ẩm thực lại mang ý nghĩa thưởng ngoạn làng cổ độc đáo. Cùng với chùa Mía, đền Và thờ Đức Thánh Tản Viên, làng cổ Đường Lâm hiện hữu như một hóa thạch sống của kiến trúc Bắc Bộ từ thế kỷ 18-19, là nơi du khách tìm tới để được đắm mình vào không gian cổ kính với những căn nhà 3 gian, 5 gian 2 chái, khuôn cổng gạch tổ ong có cây duối phủ lá mát rượi và những con đường làng lát gạch chỉ. Cơm Đường Lâm quyến rũ thực khách bởi nhiều món đồng quê như đậu phụ rán chấm tương múc từ chum ủ ngoài sân, canh cua rau đay mùng tơi mát lành và không thể thiếu món thịt quay đòn lừng danh thơm phức có phần bì giòn rụm, vàng sẫm thật bắt mắt. Thịt lợn 3 chỉ là nguyên liệu chính, sau khi được tẩm ướp với bí quyết riêng cùng lá ổi non băm nhỏ sẽ được cuốn vào đòn tre nướng trên bếp than trong khoảng 6 giờ đồng hồ. Sau khi dùng cơm với nhiều món đặc sản, người làng sẽ giới thiệu cách làm chè lam và mời khách nếm món quà quê này với nước chè tươi. Chỉ dung dị thế thôi mà trở thành niềm cảm động cho khách phương xa.
Hương xưa vị cũ ở miền Bắc là thế. Có thể mô hình làng cổ đã thay đổi, mái ngói xưa dần ít đi, nhưng trong sâu thẳm đời sống nông thôn luôn tồn tại dòng chảy của văn hóa ẩm thực được lưu truyền suốt bao đời. Các hương vị thân quen ấy nhắc nhớ về cội nguồn, truyền thống để lòng người dù đi tới đâu cũng luôn nhớ về.
Xem thêm bài viết cùng chuyên mục:
