Huỳnh Phương
Tết Nguyên tiêu và lễ hội “đấu đèn” của người Hoa ở tỉnh Sóc Trăng được tái hiện trong không khí đầy sắc màu truyền thống.

Lễ quanh năm không bằng rằm tháng Giêng
Xưa, khi những người Hoa đầu tiên đến nước Việt lập nghiệp, tạo dựng cuộc sống mới thì chính họ cũng góp phần làm phong phú thêm các giá trị văn hóa, tinh thần nơi họ cư trú. Một trong các nét văn hóa truyền thống điển hình của người Hoa phải kể đến là lễ hội Tết Nguyên tiêu, diễn ra khi tiết trời đã vào xuân, vào ngày rằm tháng Giêng, là ngày trăng tròn đầu tiên của năm mới. Họ quan niệm Lễ quanh năm không bằng rằm tháng Giêng nên đây là dịp để cộng đồng người Hoa cầu bình an, may mắn và thịnh vượng. Bởi vậy mà từ lâu, người Hoa coi việc cúng ngày rằm tháng Giêng cũng quan trọng không kém Tết Nguyên đán.
Tỉnh Sóc Trăng nằm ở hạ nguồn sông Hậu, là nơi có sự giao thoa văn hóa đặc biệt giữa 3 dân tộc Kinh, Hoa và Khmer. Trong đó, thành phố Sóc Trăng có trên 11.600 người Hoa, chiếm tỷ lệ 11,6% dân số toàn thành phố (số liệu 2024). Cũng như các dân tộc khác, người Hoa luôn quan tâm giữ gìn các lễ hội văn hóa truyền thống. Đó cũng là lý do chính quyền thành phố có nhiều năm tổ chức, tái hiện Tết Nguyên tiêu cùng cộng đồng người Hoa rất quy mô và được công chúng hưởng ứng nhiệt thành.

Sắc màu Tết Nguyên tiêu
Mở màn là lễ khai mạc mang đậm dấu ấn Tết của người Hoa diễn ra tại Hòa An Hội Quán (hay còn gọi chùa Ông Bổn tọa lạc tại Phường 1, thành phố Sóc Trăng) do bảo tàng Tỉnh Sóc Trăng phối hợp với Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thanh thành phố Sóc Trăng, Hội Tương tế người Hoa thành phố Sóc Trăng tổ chức. Ông Bổn là ngôi chùa được xây dựng từ khoảng năm 1875, trải qua nhiều lần trùng tu nhưng vẫn giữ được kiến trúc như xưa. Ngày 12/5/2004, chùa được công nhận là di tích văn hóa, nghệ thuật kiến trúc cấp tỉnh, là điểm du lịch tâm linh nổi tiếng trong những dịp rằm, lễ, Tết.
Sau phần lễ khai mạc là màn trình diễn thư pháp độc đáo do các nghệ nhân thuộc câu lạc bộ Thư pháp người Hoa thành phố Sóc Trăng thực hiện. Những tay viết liễn bằng chữ Hoa trên giấy đỏ với những câu có nội dung giáo dục, phát huy truyền thống tốt đẹp của tổ tiên về nhân – lễ – nghĩa – trí – tín hay nét đẹp chân – thiện – mỹ, tặng cho du khách với mong muốn đem lại may mắn cho nhiều người, cũng như góp phần lưu giữ nét đẹp truyền thống trong ngày Tết.
Buổi chiều tối là chương trình biểu diễn lân – sư – rồng hoành tráng kết hợp hòa tấu nhạc cổ người Hoa, trích đoạn kịch hát Triều Châu, ca múa chúc phúc tại công viên 30/4. Tâm điểm của lễ hội là phần diễu hành các tiết mục qua tuyến đường trung tâm Hai Bà Trưng về chùa Ông Bổn trong trong tiếng kèn, trống rộn ràng. Các cô gái xúng xính trong trang phục rực rỡ sắc màu đậm chất dân tộc làm mãn nhãn người dân đứng kín 2 bên đường.

“Đấu đèn” ở chùa Ông Bổn
Để tăng thêm tình đoàn kết cộng đồng và cùng nhau đóng góp gây quỹ từ thiện, ban tổ chức lễ hội tổ chức hành đấu giá đèn lồng ở chùa Ông Bổn. Các vị chức sắc thắp nhang tiến hành nghi thức dâng lễ cúng tết Nguyên tiêu và phát đèn. Mỗi chiếc đèn lồng đều có một câu chúc phúc đặc trưng, mang lại ý nghĩa tinh thần rất giá trị cho những nhà kinh doanh người Hoa trong năm mới.
Tết Nguyên tiêu và lễ hội “đấu đèn” của người Hoa thành phố Sóc Trăng mang ý nghĩa thiết thực, góp phần làm phong phú bản sắc văn hóa Việt Nam. Các giá trị tâm linh, nhân vǎn đến từ các hoạt động trong ngày rằm tháng Giêng giúp con người vững tin bước vào một năm mới thành công với những điều tốt đẹp.
Tái hiện Tết Nguyên Tiêu thuộc Dự án 6 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch”, nằm trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, giai đoạn 2021 – 2025.
Xem thêm bài viết cùng chuyên mục: