Quảng cáo 
Diệu Huy
Thuyền rồng của nhà vua dạo chơi hồ Lục Thủy, bất ngờ Rùa vàng từ từ hiện lên giữa làn khói sóng huyền ảo, nhận lại gươm xưa đã trao cho vua đánh giặc…
Dù không hề định trước sẽ xem múa rối nước, song đó lại là một trong những kỷ niệm đáng nhớ nhất của tôi về chuyến đi Hà Nội mùa thu.
Phố đi bộ Hồ Gươm cuối tuần thật nhộn nhịp. Sau khi viếng đền Ngọc Sơn thì trời chiều đã sẫm tím, cầu Thê Húc màu son cũng vừa kịp lên đèn. Lang thang trên phố, chưa biết đi đâu làm gì, chợt chúng tôi dừng lại trước Nhà hát Múa rối nước Thăng Long, có vị trí đắc địa ngay phố Đinh Tiên Hoàng cạnh bờ hồ.
Quầy vé lúc này đông người xếp hàng, chủ yếu khách nước ngoài. Lướt qua lịch diễn, thấy nhà hát chỉ còn hai suất tối nay, phải tận cuối tuần sau mới trở lại, chúng tôi vì thế sau phút ngần ngừ đã quyết định mua vé vào xem. Với hạng vé loại 2 và loại 3, du khách được tặng món quà nhỏ. Mở ra xem, thì đó là một bộ ảnh múa rối nước, như món quà lưu niệm để du khách mang về.
Vào bên trong nhà hát, mở ra trước mắt là sân khấu thủy đình được phỏng dựng lên với mái ngói cong duyên dáng. Hai cánh bên là dàn nhạc dân tộc với đủ bầu, nhị, sáo, trống… “ngồi” dưới gốc đa – cảnh trí thôi, song cũng ra dáng Việt lắm.
Trong trang phục tứ thân, áo dài khăn đóng, các nghệ sĩ biểu diễn nhạc đệm và lời thoại xuyên suốt vở diễn. Họ “chơi live” sống động, tạo tính ứng tác nhịp nhàng – vừa khớp nối với các nghệ sĩ đồng nghiệp đang ngâm mình trong nước, giấu mặt sau bức màn che để điều khiển rối bằng hệ thống sào, dây phức tạp, vừa giao lưu với hàng trăm khán giả đang ngồi bên dưới, thưởng ngoạn một loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống vốn ra đời cách đây cả nghìn năm ở vùng châu thổ sông Hồng, nơi nghề nông trồng lúa nước làm chủ đạo và làng là tổ chức xã hội cơ bản.
Không rõ nhiều vị khách phương xa kia – có khi cách Hà Nội đến nửa vòng trái đất – có gặp khó khăn gì không, khi lắng nghe các làn điệu í… i… í…. ì… hay ngữ điệu lên bổng xuống trầm đậm chất Bắc Bộ. Song, nghệ thuật không có biên giới. Bằng chứng là họ vẫn háo hức say mê dõi theo các chú rối gỗ sơn mài với khớp tay, khớp chân tinh tế đang tung hứng linh hoạt trong tích trò chăn trâu thổi sáo, vinh quy bái tổ, múa rồng múa phượng…
Ấn tượng nhất với tôi là cảnh vua Lê trả gươm Rùa thần theo sự tích hồ Gươm. Lịch sử Việt Nam vốn miên trường chống ngoại xâm. Các nhà nghiên cứu nhẩm tính, người Việt đã phải nhiều lần đứng lên giữ lấy giang sơn trong khoảng… 12 thế kỷ! Thế nên, những huyền thoại đẹp đẽ nhất của dân tộc có truyền thuyết “Hoàn Kiếm”, ở đó nêu cao khát vọng hòa bình tột bậc. Tiếc là thời lượng những phân đoạn đặc sắc ấy trong toàn bộ vở diễn lại quá ít, khiến người xem chưa thật… đã lắm, chỉ muốn dài thêm chút nữa.
Hồi nhỏ, đọc bộ Lịch sử Việt Nam bằng tranh – bạn có nhớ bộ sách hấp dẫn này không, tôi cứ nhớ hoài những chi tiết về múa rối nước trong các tập truyện về thời nhà Lý. Hôm nay, lần đầu tiên được xem trực tiếp, thấy các tiên nữ say sưa điệu vũ hư hư thực thực chập chờn trên nước, cứ ngỡ tất cả lung linh như mới bước ra từ những trang sách ngày xưa…
Đó là chút ký ức Hà Nội mùa thu thật đẹp trong tôi.
