Bài: Nam Hoa
Ảnh: Quốc Nguyễn
Phần lớn diện tích đất Gia Lai trên địa phận Tây Nguyên nằm trên cao nguyên Pleiku và một phần trên cao nguyên Kon Hà Nừng, nên danh xưng “phố núi” vốn để gọi Pleiku, có lẽ lâu nay đã được dùng chung cho vùng đất Gia Lai ấy. Phố núi nằm ở phía bắc Tây Nguyên, mang khí hậu nhiệt đới gió mùa cao nguyên, mát mẻ quanh năm, với đặc điểm về thời tiết gần như có đủ 4 mùa trong ngày: se lạnh của mùa xuân trong buổi sáng sớm; nắng ấm của mùa hè vào buổi trưa; dịu mát cùng cơn mưa rào mùa thu trong buổi chiều và lạnh giá mùa đông của ban đêm. Tây Nguyên chỉ có 2 mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa khô, nên có lẽ việc phân chia từng mùa chỉ mang tính ước lệ. Riêng mùa thu phố núi, dẫu ước lệ nhưng vẫn có những đặc điểm riêng, bởi “thu là thơ của đất trời”, là quãng chuyển tiếp của thiên nhiên sang mùa mới.

Sắc vàng giữa cao nguyên
Có lẽ không quá khi nói rằng hoa muồng vàng là sứ giả của mùa thu nơi đây, bởi khi những đợt mưa lớn vãn dần, tiết trời dần se lạnh, trên các đồi chè bắt đầu bừng lên sắc màu rực rỡ của hoa muồng. Ở vùng đất phố núi, loài hoa này được trồng khắp nơi, nhưng không ở đâu tập trung nhiều và đẹp bằng ở khu đồi chè Bàu Cạn, thuộc địa phận xã Bàu Cạn, Gia Lai.
Tôi có mặt tại nông trường chè khi trời còn rất sớm. Bạt ngàn những luống chè xanh mướt vắt dài uốn lượn nhấp nhô theo các triền đồi thấp, xen kẽ là các hàng cây muồng vàng – còn được gọi là muồng hoàng yến đang bừng nở sắc hoa. Những hàng cây muồng được trồng để chắn gió cho cây chè. Từng chùm hoa lớn 5 cánh vàng tươi trang nhã rủ xuống, có khi phủ kín cả cây muồng, như một quả cầu lớn nổi bật giữa những luống chè xanh. Sớm tinh mơ, ánh ban mai xuyên qua những chùm hoa vàng, rọi vào giọt sương còn đọng trên lá, phản chiếu tia sáng lấp lánh mỗi khi có cơn gió xao xác lá. Tôi thong thả dạo bước trên lối đi nhỏ rợp bóng hoa, hít căng lồng ngực không khí trong lành, tận hưởng sự lãng mạn của vùng đất cao nguyên thanh bình.

Bên cạnh muồng hoàng yến, dã quỳ cũng đã trở thành loài hoa biểu tượng của Tây Nguyên. Dã quỳ có xuất xứ từ Trung Mỹ, được người Pháp đưa về trồng ở Tây Nguyên để giữ đất nơi các sườn đồi núi dốc, bởi bộ rễ của chúng lan rộng và bám đất rất tốt. Vẻ đẹp hoang dại, kiêu hãnh mà quyến rũ cùng sức sống bền bỉ, mãnh liệt của dã quỳ thật giống với phẩm chất, tính cách của người Tây Nguyên. Vào mùa thu, du khách dễ dàng bắt gặp ở 2 bên đường những khóm hoa dã quỳ vàng rực nhảy múa trong gió như các vũ công đang cháy hết mình trong vũ điệu mùa thu.
Dã quỳ trải dài trên các vạt đồi, sườn núi, phết vàng 2 bên con đường bụi đỏ, khiến mùa thu phố núi như tươi sáng, ấm áp và mơ màng, quyến rũ hơn. Đặc biệt, khu vực xung quanh và trên núi lửa Chư Đăng Ya (xã Biển Hồ) được dã quỳ phủ kín, như một tấm áo choàng óng ả trong nắng thu dưới nền trời trong xanh vời vợi. Đây là nơi tổ chức lễ hội hoa dã quỳ hàng năm, thu hút đông đảo du khách gần xa.

Sương giăng bình minh, vầng chiều rực rỡ
“Phố núi cao, phố núi đầy sương”
Sương mù Gia Lai từ lâu đã đi vào thơ ca, nổi tiếng với bài hát Còn chút gì để nhớ, được nhạc sĩ Phạm Duy phổ nhạc từ thơ Vũ Hữu Định. Sương mù có trên phố núi ở nhiều thời điểm trong năm, nhưng trong tiết thu, màn sương sớm ở đây rất lãng đãng, mỏng manh và thơ mộng.
Tôi chậm rãi đi trên con đường nhỏ giữa hàng thông trăm tuổi ven Biển Hồ trong buổi sớm, giữa những cây thông cổ thụ cao vút, có tán lá đan vào nhau che kín khoảng trời và gốc lớn xù xì rêu mốc vấn vít sương giăng, mờ ảo như dẫn vào chốn mộng mơ. Mà quả thật, cuối con đường ấy là khu đồi chè – còn được gọi là Biển Hồ Chè – nơi những luống chè xanh mướt ẩn hiện dưới màn sương mỏng. Bất chợt, mái tháp 3 tầng cao vút của chùa cổ Bửu Minh vươn khỏi màn sương, uy nghiêm, cổ kính – đúng là khung cảnh huyền ảo của miền cổ tích.

Nắng dần lên cao xóa tan màn sương mỏng, giọt sương đêm còn đọng lại trên những tán chè, “ăn nắng” lấp lánh như những cặp mắt long lanh mơ màng dưới trời thu xanh mát. Ngay sát bên “miền cổ tích” ấy là Biển Hồ xanh biếc – “đôi mắt Pleiku” phẳng lặng như gương soi bóng núi Chư Nâm.
Một “đặc sản” của mùa thu phố núi không thể không nhắc đến chính là hoàng hôn rực rỡ và lãng mạn. Khi mặt trời xuống dần ở rặng núi phía tây, bầu trời chuyển dần từ màu cam ấm nóng sang màu tím xanh với những vần mây xếp như vảy rồng ấn tượng. Đôi lúc, dường như có chiếc gương vô hình khổng lồ ở đỉnh trời phản chiếu những tia sáng cuối cùng từ phía tây để hắt lên góc trời phía đông những vầng sáng lung linh, ảo diệu – nét đặc sắc không mấy khi gặp được ở nơi khác.
Và sau ngày dài thỏa thích khám phá, thưởng ngoạn mùa thu, trong buổi tối lạnh như mùa đông, còn gì bằng việc thưởng thức món “phở hai tô” trứ danh ngào ngạt bốc khói? Chỉ tưởng tượng ra điều ấy là tôi lại ấp ủ kế hoạch về với phố núi mùa mơ màng này đây.
Xem thêm bài viết liên quan: