Quảng cáo 
Đỗ Thị Thắm
“Sơn Ta” là nhóm họa sĩ tiên phong trong việc sáng tác bằng chất liệu sơn ta truyền thống, với một mong muốn góp thêm tiếng nói khẳng định những giá trị độc đáo của tranh sơn mài Việt Nam.
Thành phần tham gia “Sơn Ta” khá phong phú. Thành viên cao tuổi nhất gần 70, người trẻ nhất mới 26 tuổi. Có họa sỹ chuyên nghiệp, có cả dân amateur.
Các hoạt động nghề của Sơn Ta, cùng các nhóm Sơn Mài Bắc, Ngũ Sắc, và mới đây là Tam Giác Mạch, rất đáng được khích lệ cho sự phát triển của mảng tranh sơn mài Việt Nam hiện đại.
Được thành lập vào 4/2013, nhóm Sơn Ta là nơi tụ hội của các họa sĩ chuyên sáng tác tranh sơn mài bằng chất liệu truyền thống. Họ tự đặt cho mình một mục đích khá “dài hơi”, là giữ gìn và phát triển tranh sơn mài ta – một chất liệu quý của tạo hình Việt Nam do cha ông để lại. Các họa sỹ tự nguyện liên kết thành nhóm hoạt động nghề nghiệp trên tinh thần giao lưu, học hỏi hỗ trợ lẫn nhau, tổ chức trưng bày triển lãm định kỳ những tác phẩm hội họa hiện đại trên chất liệu sơn ta, nhằm góp thêm tiếng nói khẳng định những giá trị độc đáo của tranh sơn mài Việt Nam.
Đối mặt với thực trạng chất liệu sơn mài truyền thống đang dần bị mai một bởi dòng tranh sơn mài thị trường (sử dụng sơn tổng hợp, sơn công nghiệp làm tranh sáng bóng giả tạo), các họa sĩ của Sơn Ta không chỉ chú trọng vào việc sáng tác bằng chất liệu và phương pháp truyền thống, mà còn kết nối với các làng nghề chuyên sản xuất họa phẩm (làng Chuyên Mỹ làm sơn mài, làng Kiêu Kỵ sản xuất vàng quỳ, bạc quỳ), các vùng trồng cây sơn ta ở Vĩnh Phúc, các nghệ nhân như ông Đinh Hiến chuyên làm vóc, ông Lê Quý Chung chuyên làm vàng quỳ, bạc quỳ. Qua đó, nhóm đã tạo được các liên kết hiệu quả, giữa các thành viên với nhau trong sáng tác, và giữa các họa sĩ với các nghệ nhân dân gian, để thu nạp lĩnh hội được các kỹ thuật truyền thống, thậm chí có những phương pháp gần như thất truyền.
Với mong muốn thúc đẩy hoạt động sáng tác, Sơn Ta trình làng các tác phẩm mới hàng năm trong các triển lãm nhóm. Qua đó, các họa sỹ nắm bắt kỹ thuật thể hiện sơn truyền thống, rồi từ đó phát huy tính sáng tạo trong từng cá nhân để tạo ra sự đa dạng, phong phú trên các tác phẩm tạo hình. Đáp ứng được về kỹ thuật thể hiện cho nhiều trường phái thể hiện cũng là một ưu điểm vượt trội của sơn mài mà không phải chất liệu hội họa nào cũng đạt được, bởi tranh sơn mài có thể thực hiện với nhiều phong cách như siêu thực, trừu tượng, hiện thực, ấn tượng…
5 năm phát triển với không ít thăng trầm, những thành viên gắn bó với Sơn Ta đều là những họa sỹ tâm huyết, có nỗ lực sáng tạo liên tục với các tác phẩm đa dạng về phong cách. Nòng cốt của nhóm là các họa sĩ đã thành danh trong giới. Đó là thủ lĩnh nhóm, họa sĩ Nguyễn Trưởng Linh, với các sáng tác đa phong cách; Nguyễn Đức Việt – người đưa ra ý tưởng sáng lập nhóm – theo đuổi trường phái biểu hiện – trừu tượng; họa sĩ Đỗ Đức Khải hay khai thác phong cách đồng hiện; Đặng Khánh Hội với phong cách ấn tượng chau chuốt; nữ họa sỹ Nguyễn Tú Quyên mềm mại với phong cách biểu hiện; Hà Anh Tuấn với bút pháp hiện thực ….
Mỗi năm một lần trưng bày tổng kết, các triển lãm của Sơn Ta đều được đánh giá cao về kỹ thuật và tính đột phát trong sáng tác. Triển lãm năm 2013 ghi dấu về một triển lãm nhóm lần đầu tiên chuyên tranh sơn mài. Triển lãm thứ 2 là thể nghiệm về những giới hạn của kích thước tác phẩm. Năm 2014, Sơn Ta gây tiếng vang khi “mang chuông đi đấm xứ người” tại Liên bang Nga… Triển lãm “Lam” mới nhất năm 2018 cũng là một thành tựu về khả năng phát triển của chất liệu, khi mà các họa sỹ của nhóm quyết tâm thực hiện các bức tranh chỉ với sắc lam, xanh là chủ đạo, thay vì các tông màu son, then, nâu cánh gián truyền thống. Quả thực, đã có những khó khăn bởi đây là những hòa sắc vốn rất kiệm, khó pha…, nhưng “Lam” đã trình bày trước công chúng một bảng màu mới của Sơn Ta. Các sắc xanh, lam xen lẫn hiệu quả vỏ trứng, vàng, bạc lộng lẫy không thua gì các sắc son tươi đỏ khi xưa.
Bước sang 2019, Sơn Ta lấy tiêu chí tạo hình hiện đại và chủ đề là những vấn đề nóng của xã hội. Cùng dự án kết hợp với nghệ nhân của làng nghề Hạ Thái để sáng tác các tác phẩm sơn mài hiện đại trên các sản phẩm thủ công, triển lãm 2019 sẽ là sự kiện kỷ niệm 5 năm thành lập nhóm, dự kiến tổ chức vào tháng 6 tới.
