Quảng cáo 
Bài: Linh Chi
Ảnh: Internet
Ngành STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học) vẫn là lĩnh vực có sự mất cân bằng giới tính nghiêm trọng, khi phụ nữ chỉ chiếm chưa đầy 30% tổng số các nhà nghiên cứu trên toàn thế giới. Chính vì thế, việc nâng cao nhận thức và tôn vinh những hình mẫu nữ trong STEM là điều vô cùng quan trọng để thu hẹp khoảng cách giới tính trong ngành. Nhân Ngày Quốc tế Phụ nữ , chúng ta cùng nhìn lại những gương mặt phụ nữ xuất sắc đã có những đóng góp quan trọng trong lĩnh vực STEM trên khắp thế giới.
Marie Curie – Người tiên phong trong nghiên cứu phóng xạ
Marie Curie là một trong những nhà hóa học nữ người Pháp gốc Ba Lan vĩ đại nhất trong lịch sử. Bà là nhà vật lý và hóa học tiên phong trong nghiên cứu về phóng xạ, đồng thời là người phát hiện ra hai nguyên tố hóa học là polonium và radium.
Marie Curie là người phụ nữ đầu tiên nhận giải Nobel, và cũng là người đầu tiên giành hai giải Nobel ở hai lĩnh vực khác nhau (Vật lý và Hóa học). Bà cùng chồng, Pierre Curie, đoạt giải Nobel Vật lý năm 1903, trở thành cặp đôi đầu tiên trong lịch sử cùng được vinh danh.
Suốt cuộc đời, Marie Curie cống hiến cho khoa học, nhưng cũng chính công việc tiếp xúc với phóng xạ đã khiến sức khỏe bà bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Bà qua đời năm 1934 ở tuổi 66 do bệnh thiếu máu bất sản, hậu quả từ việc tiếp xúc với phóng xạ quá mức.
Katherine Johnson – Nhà toán học giúp đưa con người lên mặt trăng
Katherine Johnson là nhà toán học người Mỹ gốc Phi, nổi tiếng với những đóng góp quan trọng tại NASA (Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Hoa Kỳ), góp phần giúp đưa con người vào vũ trụ. Câu chuyện của bà cũng là nguồn cảm hứng cho bộ phim nổi tiếng Hidden Figures.
Năm 1953, bà gia nhập Ủy ban Cố vấn Hàng không Quốc gia Mỹ (NACA), nơi có chính sách phân biệt chủng tộc rõ rệt. Tuy nhiên, với tài năng xuất chúng, bà đã vượt qua rào cản để trở thành một trong những nhà toán học quan trọng nhất tại NASA.
- 1961: Bà thực hiện phân tích quỹ đạo cho sứ mệnh Freedom 7, đưa người Mỹ đầu tiên bay vào vũ trụ.
- 1962: Khi NASA sử dụng máy tính điện tử để tính toán quỹ đạo cho John Glenn, ông đã yêu cầu Katherine Johnson tự tay xác minh kết quả trước khi thực hiện chuyến bay.
- 1969: Bà là người tính toán quỹ đạo giúp tàu Apollo 11 hạ cánh thành công trên mặt trăng.
Năm 2015, bà vinh dự nhận Huân chương Tự do của Tổng thống Mỹ – giải thưởng dân sự cao quý nhất của nước này.
Rosalind Franklin – Người đặt nền móng cho khám phá cấu trúc DNA
Rosalind Franklin là nhà khoa học người Anh có đóng góp quan trọng trong việc khám phá cấu trúc của DNA. Bà cũng nghiên cứu về cấu trúc phân tử của virus, than đá và graphite.
Năm 1951, Franklin gia nhập phòng thí nghiệm tại King’s College London và sử dụng phương pháp nhiễu xạ tia X để nghiên cứu DNA. Chính bà là người phát hiện ra DNA có cấu trúc xoắn kép, nhưng công lao này lại bị bỏ qua trong lịch sử.
Năm 1953, một đồng nghiệp của bà là Maurice Wilkins đã chia sẻ dữ liệu của bà với James Watson và Francis Crick mà không có sự đồng ý của Franklin. Dựa trên phát hiện của bà, Watson và Crick đã công bố mô hình DNA xoắn kép nổi tiếng, nhưng Rosalind Franklin không được ghi nhận xứng đáng.
Năm 1958, bà qua đời vì ung thư buồng trứng ở tuổi 37. Đến năm 1962, Watson, Crick và Wilkins nhận giải Nobel Y học cho công trình nghiên cứu DNA, nhưng Franklin đã không thể được vinh danh vì giải thưởng này không được trao sau khi người nhận qua đời.
Mayim Bialik – Nhà khoa học kiêm diễn viên truyền cảm hứng
Mayim Bialik (người Mỹ) là một trường hợp đặc biệt trong STEM khi vừa là một diễn viên nổi tiếng, vừa là một nhà khoa học. Cô được biết đến nhiều qua vai diễn Amy Farrah Fowler – một nhà thần kinh học trong The Big Bang Theory. Ngoài đời thực, cô cũng có bằng Tiến sĩ Thần kinh học tại UCLA.
Bialik là một nhà hoạt động tích cực trong việc khuyến khích phụ nữ tham gia vào STEM. Cô thường xuyên có những bài diễn thuyết về tầm quan trọng của khoa học và giáo dục cho phụ nữ, giúp thay đổi định kiến rằng STEM là lĩnh vực “không dành cho phái nữ”.
Libby Jackson – Nhà lãnh đạo trong ngành vũ trụ
Libby Jackson là một trong những chuyên gia hàng đầu về hàng không vũ trụ tại Anh, hiện là Giám đốc Khám phá Không gian của Cơ quan Vũ trụ Anh.
Trước đây, bà đã làm việc tại Trạm Kiểm soát Nhiệm vụ của ESA (European Space Agency), nơi bà từng giữ vai trò Giám đốc Chuyến bay Columbus. Libby cũng đóng vai trò quan trọng trong sứ mệnh của phi hành gia Tim Peake trên Trạm Vũ trụ Quốc tế.
Năm 2023, bà được phong tước OBE (Official of British Empire – Một trong năm tước vị cao quý nhất của Hoàng gia Anh) vì những đóng góp to lớn trong việc thúc đẩy vai trò của phụ nữ trong ngành hàng không vũ trụ.
Dame Sarah Gilbert & Dr. Catherine Green – Hai nhà khoa học đứng sau vaccine Oxford-AstraZeneca
Dame Sarah Gilbert (người Anh) và Tiến sĩ Catherine Green là hai nhà khoa học tiên phong trong việc phát triển vaccine Oxford-AstraZeneca chống COVID-19.
- Sarah Gilbert là giáo sư vắc-xin học tại Đại học Oxford, đồng sáng lập Vaccitech.
- Catherine Green là nhà sinh học và Phó giáo sư tại Trung tâm Di truyền học Wellcome của Đại học Oxford.
Chỉ trong vòng chưa đầy một năm từ khi dịch COVID-19 bùng phát, họ đã phát triển thành công vaccine, giúp hàng triệu người trên thế giới được bảo vệ trước đại dịch. Với những đóng góp này, Sarah Gilbert đã được làm hình mẫu cho một búp bê Barbie trong chiến dịch Barbie Shero nhằm tôn vinh những phụ nữ có ảnh hưởng trong xã hội.
Dr. Maggie Aderin-Pocock – Nhà khoa học truyền cảm hứng về vũ trụ
Maggie Aderin-Pocock (người Anh) là một nhà khoa học vũ trụ, người dẫn chương trình The Sky at Night của BBC. Bà cũng là nhà giáo dục và nhà hoạt động nhằm thúc đẩy niềm đam mê khoa học cho thế hệ trẻ. Bà được trao Huân chương MBE (Member of British Empire – Một trong những giải thưởng cao quý của Hoàng gia Anh) năm 2009 vì những đóng góp cho giáo dục khoa học và trở thành người phụ nữ da màu đầu tiên giành Huy chương vàng Giải thưởng Tin tức Vật lý.
Dr. Anne-Marie Imafidon – Nhà tiên phong công nghệ và giáo dục STEM
Dr. Anne-Marie Imafidon là một thần đồng công nghệ người Anh. Bà đỗ A-level Tin học khi mới 11 tuổi và nhận bằng Thạc sĩ Toán học & Khoa học Máy tính tại Đại học Oxford khi chỉ mới 20 tuổi. Sau khi làm việc tại nhiều công ty công nghệ lớn như Goldman Sachs, HP, Deutsche Bank, bà đồng sáng lập Stemettes, một tổ chức giúp thu hút hàng nghìn phụ nữ trẻ tham gia vào STEM. Năm 2022, bà ra mắt cuốn sách She’s in CTRL, hướng dẫn phụ nữ làm chủ công nghệ trong thời đại số.
Những phụ nữ này không chỉ ghi dấu ấn trong ngành STEM mà còn truyền cảm hứng cho các thế hệ tương lai, chứng minh rằng khoa học và công nghệ không có giới hạn về giới tính.
Xem thêm bài viết cùng chuyên mục:
