Quảng cáo 
Bài: Lê Việt Khánh
Ảnh: Lê Việt Khánh, Nguyễn Hoàng Giang
Nhìu Cù San, theo tiếng Quan Hỏa mà người H’Mông xưa hay dùng, có nghĩa là núi Sừng Trâu – một ngọn núi rất hùng vĩ, sừng sững nơi biên viễn, trấn ải nơi sơn cùng, thủy tận.
Dưới chân núi Nhìu Cù San có một bản nhỏ cùng tên, do người Hà Nhì khai lập từ lâu đời. Nhiều thế kỷ trước, trong những cơn biến loạn lớn lao của lịch sử, nhiều đại tộc người Hà Nhì đã cùng những tộc người H’Mông, Dao, Lô Lô thiên di lánh nạn xuống phía nam. Nhiều dòng tộc người Hà Nhì đã chọn Y Tý (Lào Cai), mảnh đất nơi biên giới phía tây bắc Việt Nam làm quê hương mới. Bản Nhìu Cù San được lập ra từ đó.
Mùa đông đến, khi những cơn gió lạnh hun hút tràn xuống từ phương Bắc, mang theo cái giá rét buốt lạnh tới thấu xương cũng là lúc khả năng có tuyết rơi. Nơi này cùng với Sa Pa, là những địa điểm hiếm hoi ở Việt Nam thỉnh thoảng xuất hiện tuyết. Chúng tôi tới bản nhỏ vào một ngày mùa đông lạnh nhất. Năm đó, tuyết đã rơi suốt đêm. Nhiệt độ ngoài trời lạnh đến nỗi máy ảnh và các thiết bị điện tử đều không thể hoạt động. Chúng tôi phải dùng khăn len bọc máy ảnh lại, sưởi ấm cho máy ảnh, rất lâu sau mới có thể khởi động để bắt đầu công việc.
Nhìu Cù San là một bản còn nguyên những ngôi nhà “Nấm”. Đó là cách chúng tôi gọi những ngôi nhà trình tường vách đắp bằng đất và lợp mái cỏ nhìn lùn như những cây nấm. Cuộc sống ở đây khá giản dị, người dân trồng lúa nương mỗi năm một vụ, thời gian còn lại thì lên rừng trồng cây thảo quả. Bản nhỏ này đã được nhà nước đầu tư điện, đường, trường trạm đầy đủ nên nhìn chung đời sống kinh tế của bà con không quá khó khăn.
Mùa đông lạnh giá, cây cối và vật nuôi đều chìm trong cái lạnh ảm đạm. Mưa tuyết rơi xuống càng khiến cho sức chịu đựng của gia súc, gia cầm bị đẩy tới giới hạn. Ngồi trong nhà, A Xuy – thanh niên người Hà Nhì hỏi tôi: Anh có muốn ăn thịt gà không?
Nói đoạn, A Xuy chạy ra khoảng sân ngập tuyết, đào bới một lúc rồi lôi ra một chú gà đã… đông lạnh từ bao giờ. Nghĩ một cách tích cực, thì người dân nơi đây đã quá quen với sự khắc nghiệt của khí hậu. Họ coi cái rét, băng, tuyết… như một lẽ tất nhiên trong cuộc sống. Và chuyện phải thích nghi, khắc phục để tồn tại đã trở thành bản năng và sức sống mãnh liệt.
Tôi đeo máy ảnh, men theo con đường mòn trơn trượt leo lên sườn núi cao. Từ đây có thể ngắm nhìn toàn cảnh bản Nhìu Cù San trong tuyết trắng giống như một ngôi làng cổ tích. Cạnh bản, cây cối phủ đầy băng nhìn như một cánh rừng toàn những cây làm bằng thủy tinh trong suốt. Mỗi khi có ánh sáng xuyên qua, cả cánh rừng trở nên lấp lánh…
Trời sáng hẳn, người dân địa phương cũng như khách du lịch kéo đến ngày một đông, thích thú vui đùa trong những bãi tuyết trắng phau. Lũ trẻ con Hà Nhì đầu đội mũ ngũ sắc, lăn lê bò toài trong đống tuyết, má hồng lựng lên vì rét. Tôi nâng máy lên chụp, cảnh vật hiện ra qua kính ngắm tạo nên những khuôn hình đẹp đến ngỡ ngàng. Cánh nhiếp ảnh gia say mê sáng tác ảnh. Những bức ảnh không chỉ đẹp ở phong cảnh, mà còn đẹp ở con người, thấm đẫm hơi thở cuộc sống.
Không phải ở đây năm nào đến mùa đông cũng có tuyết. Một vài năm, thậm chí 10 năm tuyết mới ghé tới vùng biên viễn này một lần. Để chụp được tuyết, nhiếp ảnh gia phải chấp nhận dầm mình trong cái lạnh buốt ở ngưỡng âm độ C. Đổi lại, những bức ảnh về ngôi làng cổ tinh khôi trong màu trắng đã trở thành một vùng kí ức đáng yêu, đáng nhớ trong cuộc đời săn ảnh của mỗi nhiếp ảnh gia.
Xem thêm bài viết cùng chuyên mục:
