Bài:  Trần Tấn Vịnh
 Ảnh: Vũ Minh Quân

Trên đất nước ta, hoa mai và hoa đào là hai loài hoa xuân đã ăn sâu vào tâm hồn con người, là biểu tượng của mùa xuân. Nếu hoa mai mang lại vẻ đẹp cho mùa xuân miền Nam thì hoa đào chính là “nàng Xuân” của miền Bắc. Loài hoa xuân tươi thắm đó ẩn chứa sự khác biệt về thiên nhiên, văn hóa vùng miền và tiểu vùng, thể hiện sự đa dạng văn hóa của các dân tộc Việt Nam. Hoa đào ở miền núi phía Bắc là loài hoa kỳ diệu mà tạo hóa, thiên nhiên nơi đây dâng tặng cho con người mỗi dịp Tết đến Xuân về.

Thiên nhiên kỳ vĩ của cao nguyên đá Đồng Văn không chỉ có đá. Trên đá ẩn chứa, nuôi nấng những mầm xanh, sự sống của thiên nhiên và con người. Và mùa xuân chính là thời khắc đẹp nhất của vùng cao Hà Giang. Dọc đường từ Quản Bạ đến Yên Minh, đặc biệt tập trung nhiều nhất là Đồng Văn, Lũng Cú, Mèo Vạc. Những sườn đồi, bản làng, vực khe, góc phố, nơi đâu cũng hồng thắm sắc đào. Người ta gọi là đào núi, đào mèo vì hoa mọc trên chóp núi, sườn non hay nép vào những hàng rào đá bao quanh những ngôi nhà của đồng bào, xen vào giữa những hốc đá để vươn lên đón khí trời để nở hoa, làm nên sắc xuân riêng biệt của miền núi. Những ngôi nhà nhỏ tường trình hoặc tường đá, mái ngói âm dương, có hàng rào đá bao quanh trở nên duyên dáng, nổi bật lên trong sắc hoa đào. Đào núi ở Đồng Văn là đào phai năm cánh, màu không đỏ mà chỉ phớt hồng, thân cây gầy guộc, mảnh mai, dáng vẻ yểu điệu như cô thôn nữ thế mà có sức sống mạnh mẽ, không hề run rẩy trong mùa đông buốt giá, ấp ủ những chồi mầm, búp nụ no nê để đợi mùa xuân về cho đời màu hoa tươi rực rỡ. Màu đen sẫm của tường đá, núi đá làm nền cho cánh hoa đào thêm thắm sắc. Và cũng chính nhờ thổ nhưỡng núi đá nên hoa đào ở đây dường như tươi hơn, đẹp hơn. Hoa đào và đá tạo nên cảnh sắc rất riêng cho vùng cao Hà Giang.

Với sức vóc bền bỉ của mình, đồng bào H’Mông biến những hốc đá tai mèo thành ô, thành khoảnh đất nhỏ giàu chất mùn để cày ải, gieo trồng. Những chú bò lực lưỡng cùng người bám chân trên đá, cày xới những vạt đất hiếm hoi giữa núi đá để ươm mầm sự sống. Cây ngô và rau cải là cây hoa màu, lương thực chủ yếu của đồng bào H’Mông. Bắp ngô sau khi thu hoạch được đồng bào xay ra để làm mèn mén, món ăn thơm ngon và nấu rượu để dùng và bán ở chợ phiên. Còn cây rau cải khi xuân về đơm hoa vàng rực trên các hốc đá, tạo nên những bức tranh tuyệt đẹp. Cải núi của người Mông đâu chỉ cho đời hoa đẹp tô điểm mùa xuân mà còn là sản phẩm rau sạch, ngọt, ngon cho thực khách ở miền xuôi.

Hoa xuân là tặng phẩm tuyệt vời nhất của thiên nhiên dành cho bản làng dân tộc vùng cao miền núi phía Bắc. Những nụ hoa xuân trên cao nguyên đá càng đẹp hơn khi thiên nhiên hòa quyện với cuộc sống con người. Giữa khô cằn núi đá vẫn thấy một màu hoa trinh nguyên tận hiến cho con người vẻ đẹp lâu dài, bền bỉ để Tết qua nhưng nàng xuân vẫn còn ở lại, nở nụ cười chào đón du khách đến với vùng đất biên giới xa xôi của Tổ quốc.