Về Bến Tre lần này, ngoài việc tham quan mô hình du lịch sinh thái nhà vườn, chúng tôi còn rất tò mò về các công đoạn chế biến xơ dừa của người dân làng nghề bên sông Thom, thuộc địa phận xã An Thạnh, huyện Mỏ Cày Nam. Ngoài khung cảnh lao động sản xuất miệt mài của bà con, chúng tôi còn thấy miền quê này đậm chất miền Tây. Ở đây tấp nập ghe thuyền, tạo thành một “chợ nổi” có quy mô nhỏ, chuyên chở, buôn bán ngay trên sông. Khúc sông này hoạt động suốt ngày đêm, thuyền bè chở đầy ắp trái dừa và sản phẩm từ dừa làm nên khung cảnh độc đáo. 

Chế biến dừa, ngành tiểu thủ công nghiệp quan trọng

Chỉ xơ dừa và lưới xơ dừa có một câu chuyện riêng rất thú vị. Sông Thom được các bậc tiền nhân đào để khơi sông mở dòng từ năm 1905, nghề xơ dừa cũng dần dần được mở rộng, dựa vào vị thế con sông để vận chuyển, giao thương. Làng nghề xơ dừa từ đó lan sang phía bờ bên kia, thuộc xã Khánh Thạnh, huyện Mỏ Cày Bắc. Ngày nay, du khách phương xa về đây sẽ được chứng kiến nhiều hoạt động mua bán trái dừa, lột vỏ dừa, nạo cơm dừa, quay chỉ xơ dừa…

Ở làng nghề, có một công việc được cho là khó nhọc và tương đối nguy hiểm, đó chính là bóc vỏ dừa. Kết cấu của một trái dừa khô rất chắc nên để bóc được nó một cách nhanh chóng, thường phải là đàn ông trên 30 tuổi có sức vóc và sự nhanh nhẹn mới đảm nhiệm được. Người ta phải ném mạnh trái dừa vào mũi dao nhọn cắm trên cọc gỗ để vỏ dừa bung ra một phần, rồi gồng hết sức để xé toạc nó ra để lấy gáo dừa bên trong. Sau đó mới đến phần bóc tách cơm dừa bằng cách chẻ đôi gáo dừa, rồi đưa một lưỡi dao chuyên dụng sắc bén và cong, luồn vào khe nhỏ nạo dần từng miếng cơm dừa. Thứ giá trị nhất trong trái dừa chính là cơm dừa vừa được lấy ra sẽ được phân loại cho các nhu cầu sản xuất khác nhau.