Nghệ sĩ thị giác Flinh

Flinh (Nguyễn Phương Linh) là một nghệ sĩ thị giác sống và làm việc ở Hà Nội với cách tiếp cận nghệ thuật nhạy bén. Trò chuyện với Flinh để hiểu thêm về cách thế hệ trẻ cất lên tiếng nói nghệ thuật mạnh mẽ từ nội tại.

Chào Flinh. Là một nghệ sĩ thị giác trẻ, nằm trong danh sách 30 Under 30 năm 2022, bạn có thể chia sẻ đôi điều về bản thân?

Mình là Flinh, từ 2016 đến nay mình thực hiện hàng chục dự án và triển lãm nghệ thuật ở trong nước và quốc tế. Hiện tại, mình đang tiến hành dự án Hay là với mục đích nghiên cứu, chia sẻ nghệ thuật trình diễn Việt Nam. Đồng thời, mình cũng đảm nhiệm công việc thiết kế triển lãm tại Trung tâm Bảo trợ và Phát triển Nghệ thuật APD.

Nghệ thuật ý niệm là gì? Việc thực hành loại hình có tính ẩn dụ cao như vậy có khó không?

Nghệ thuật ý niệm lấy ý tưởng của tác phẩm làm trọng tâm. Điều này phá bỏ quan điểm nghệ thuật như một vật thể có thể cầm nắm, sở hữu, thách thức giá trị, mục đích của nghệ thuật.

Việc thực hành nghệ thuật ý niệm không dễ dàng, song tính triết lý và ẩn dụ vẫn luôn xuất hiện trong mọi ngôn ngữ nghệ thuật từ hội họa, điêu khắc đến âm nhạc. Với mình, khó khăn duy nhất có lẽ là làm thế nào để duy trì được việc sáng tác cả về vật chất lẫn tinh thần. Trong thời gian ở trường đại học, mình luôn tự hỏi: “Mình làm nghệ thuật để làm gì?”. Mình không muốn trở thành một nghệ sĩ bận bịu hay lãng mạn kiểu cũ, tách biệt với thay đổi của thời đại và trong nội tại của chính mình. Đến năm 2015, khi có cơ hội tiếp xúc với các anh chị nghệ sĩ và sự kiện do Nhà Sàn Collective tổ chức, mình đã được dẫn dắt và truyền cảm hứng rất nhiều. Điều này đã thay đổi mạnh mẽ tư duy của mình, từ một người học hội họa hiện đại chuyển sang thực hành nghệ thuật đương đại.

Sự đồng cảm giữa nghệ sĩ và tác phẩm của khán giả trong nước và quốc tế có khác biệt không?

Mỗi quốc gia hay cộng đồng đều có quang cảnh và nền tảng văn hóa khác nhau. Vì vậy, mỗi lần trình diễn là một lần đối thoại riêng biệt với tất cả những yếu tố đó. Khi tham gia một sự kiện trình diễn, mình thường dành thời gian tìm hiểu chất liệu địa phương và đối tượng khán giả. Khán giả ở đây không chỉ giới hạn ở con người mà còn bao gồm không gian, ánh sáng hay âm thanh. Mỗi tác phẩm là một lần thách thức, mang đến nhiều bài học cho quá trình thực hành sáng tạo của mình.

So với thế hệ trước, nghệ sĩ thực hành nghệ thuật trình diễn hiện nay khác biệt thế nào?

Nghệ thuật trình diễn Việt Nam manh nha từ những năm 90 với thực hành thể nghiệm của các nghệ sĩ như Trương Tân, Trần Lương. Tác phẩm mang tính trực diện về các vấn đề chính trị – xã hội, tự do trong sáng tác với các hành vi thách thức cơ thể con người. Với nghệ sĩ trẻ hiện nay, việc thực hành trình diễn có nhiều sự thay đổi như hình thức biểu diễn không còn bó buộc ở việc sử dụng cơ thể nghệ sĩ mà nới rộng phạm vi, kết hợp với nhiều phương tiện truyền thông. Mối quan tâm của họ cũng hướng đến các câu hỏi về bản sắc, văn hóa hay những biến cố tâm lý trong xã hội hiện đại.

Bạn nghĩ sao về xu hướng phát triển nghệ thuật đương đại trên nền truyền thống?

Với mình, sáng tạo nghệ thuật với chất liệu truyền thống thực chất là tìm cách đối thoại với nó, và nắm bắt được tri thức và tinh thần, để nó được tiếp biến với đời sống đương đại. Bởi lẽ, truyền thống hay bản sắc với cá nhân mình vẫn còn là khái niệm khá phức tạp, mà mình vẫn đang tiếp tục tìm hiểu trong quá trình thực hành nghệ thuật.

Xin cảm ơn và chúc Flinh thật nhiều thành công.