Quảng cáo 
Bài: Phương Nguyễn
Ảnh: Thái Viết Hoàn
Giữa bạt ngàn những cánh đồng lúa thẳng tắp vùng Tứ Giác Long Xuyên, giữa bốn bề những con kênh chở nặng phù sa thuộc một trong những khu vực châu thổ trù phú nhất hạ nguồn sông Cửu Long, rừng tràm Trà Sư hiện lên như một viên ngọc quý nằm lặng lẽ giữa bao la ruộng đồng. Trà Sư là một trong những mô hình kết hợp nhuần nhuyễn và thành công giữa việc bảo tồn hệ sinh thái và phát triển du lịch bền vững.
Trà Sư, nơi bình yên chim hót
Chúng tôi nhiều lần đến thăm rừng tràm Trà Sư trong những thời điểm khác nhau. Mỗi mùa, khu rừng này có một sắc thái khác biệt, và hầu như đều rất thú vị. Miền Tây, nhất là những vùng canh tác lúa với hệ thống cánh đồng bạt ngàn, thường sẽ rất đẹp trong mùa nước nổi, từ khoảng tháng 9 đến tháng 11 hàng năm. Khi những cánh đồng xung quanh ngập trong nước lũ, cũng là nguồn phù sa vô tận đổ về từ thượng nguồn sông Mekong, thì Trà Sư nhìn từ xa cũng bồng bềnh như một mảng xanh mượt mà.
Hoặc nếu khách phương xa đến thăm Trà Sư vào độ giáp Tết, khoảng tháng Chạp đổ lại, thì sẽ được chứng kiến mùa chim di trú. Đôi khi may mắn sẽ bắt gặp quần thể chim giang sen bay về, đậu rợp cả một khu vực rộng bằng cả sào đất. Hay vào mùa hạ, khi những cơn mưa rào đồng loạt trút xuống vùng đồng bằng, lúa ngoài đồng đương độ đơm bông, cây cối tốt tươi, thì Trà Sư cũng khoác lên một tấm áo mới, bởi bèo tây và những cụm sen nằm rải rác khắp khu rừng tràm bỗng dưng trỗi dậy xanh tốt lạ thường.
Về Trà Sư, chúng tôi thường rất thích ngồi khề khà ly trà, chung rượu với các anh chị trong ban quản lý rừng, nghe kể về các giống chim thú lạ được phát hiện. Sự đa dạng và phong phú về chủng loài ở rừng tràm còn thu hút các nhà nghiên cứu sinh học đến làm việc thường xuyên ở đây. Trà Sư hiện ghi nhận hơn 70 loài chim, khoảng 15 loài dơi, 25 loài ếch nhái và đặc biệt là 140 loài cá, trong đó có 13 loài cá chỉ xuất hiện vào mùa lũ về.
Ở rừng tràm Trà Sư, khoảng thời gian ấn tượng nhất là khi ánh nắng nhạt dần, hoàng hôn buông nhẹ xuống những tán tràm, cũng là lúc bầy chim xao xác bay về tìm tổ trú. Từng bầy, từng bầy xuất hiện dày đặc, tiếng gọi đàn chí choé, tiếng vỗ cánh râm ran. Rồi những buổi tinh mơ, khi bầy nhái nhảy bì bõm dưới những tấm lá sen to, con cá quẫy đuôi đập nước nhẹ nhàng, chúng tôi được đưa đi vòng quanh hồ nước bằng xuồng, xuyên qua những hàng tràm thẳng tắp và xanh mướt, nắng len nhẹ qua tán lá, mùi hương hoa tràm thoang thoảng xung quanh. Ẩn trong làn nước trong veo là những loài thuỷ sinh, rong rêu. Một không gian bình yên đến lạ.
Du lịch sinh thái bền vững
Có một điều ít ai ngờ, Trà Sư là khu rừng trồng nhân tạo, được thành hình chính là nhờ vào bàn tay những con người cần cù, chất phác nơi vùng muối mặn phèn chua. Trà Sư ngày nay thuộc địa bàn huyện Tịnh Biên, An Giang, chỉ cách biên giới Việt Nam – Campuchia khoảng 10km. Khởi nguồn từ đầu những năm 80 của thế kỷ trước, nơi đây vẫn còn là đất hoang hoá, nhiễm phèn rất nặng và không thể nuôi trồng bất cứ cây hoặc con gì. Bằng nỗ lực của chính quyền sở tại và bàn tay chăm chỉ của người dân, một dự án chống phèn, phủ xanh và ngăn lũ được lập nên, để rồi 30 năm sau đó, Trà Sư đã được công nhận là rừng đặc dụng và là vùng rừng ngập nước quanh năm tiêu biểu cho khu vực Tây sông Hậu.
Ngoài những giá trị phong phú về sinh thái, Trà Sư còn sở hữu một thứ quý giá hơn nữa chính là những yếu tố văn hoá độc đáo của cộng đồng cư dân sống ở ven rừng. Bên cạnh việc trồng lúa, dân cư ở đây còn làm nhiều ngành nghề thủ công truyền thống như: dệt thổ cẩm, chưng cất tinh dầu tràm, nuôi ong lấy mật, nấu đường thốt nốt… Đặc biệt, họ cũng chính là những nghệ nhân ẩm thực dân gian với các món ăn đồng quê, đi vào lòng du khách phương xa.
Mô hình du lịch sinh thái kết hợp với bảo tồn thiên nhiên vì thế mà phát triển rất tốt. Đây là sự kết hợp giữa tính phong phú của hệ sinh thái động thực vật và tính bản địa sâu sắc. Còn gì thích thú cho bằng dạo chơi trong khu rừng xanh mát, ngắm chim cá thoả mắt, nghe những âm thanh thiên nhiên trong trẻo, hít căng lồng ngực hương tràm, hương sen thơm ngát… sau đó lại được thưởng thức những món đặc sản miền Tây: mắm kho bông súng, cá lóc nướng trui, gà nướng đất sét, cơm bọc lá sen… và một ly rượu nếp thơm nồng.
Chính nhờ việc bảo tồn hiệu quả và khai thác du lịch thành công, mô hình rừng tràm Trà Sư luôn là đại diện khi các nhà hoạch định chính sách nói về việc phát triển du lịch sinh thái ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Hoà chung với nỗ lực của cộng đồng bảo vệ môi sinh trên toàn cầu, Việt Nam rất cần những mô hình kết hợp nhuần nhuyễn giữa việc khai thác du lịch bền vững đi đôi với mở rộng các hệ sinh thái, đưa con người hoà nhập với thiên nhiên, trân quý và gìn giữ các mảng xanh, đa dạng hóa các chủng loài động thực vật. Đó mới chính là sứ mệnh của ngành du lịch trong tương lai.
Xem thêm bài viết cùng chuyên mục:
