Thanh Hiển

Người ta thường mặc định nhạc cổ điển gắn liền với những khán phòng lộng lẫy, những bộ lễ phục cầu kỳ và sự tĩnh lặng tuyệt đối. Nhưng thế giới đang thay đổi và những “thánh đường” nghệ thuật cũng dần mở cửa, bước ra khỏi không gian khép kín để hòa vào đời sống đương đại. Những lễ hội âm nhạc cổ điển giống như những dòng sông ngầm, chảy bền bỉ qua thời gian. Chúng nuôi dưỡng chiều sâu văn hóa và chạm đến cảm xúc của những tâm hồn đủ tĩnh để lắng nghe.

Các lễ hội âm nhạc cổ điển trên thế giới đã mở rộng không gian biểu đạt, đưa giao hưởng, thính phòng và những di sản hàn lâm hòa vào đời sống đương đại. Từ London cổ kính đến Chicago sôi động, và cả một điểm sáng mới đầy hứa hẹn tại Việt Nam. Hãy cùng Heritage du ngoạn qua 5 lễ hội âm nhạc đang tái định nghĩa trải nghiệm thưởng thức hàn lâm dành cho người trẻ.

BBC Proms được xem là lễ hội âm nhạc cổ điển lớn nhất và hoàn mỹ nhất thế giới

1. BBC Proms – Vương quốc Anh

Ra đời từ năm 1895 từ ý tưởng của Robert Newman, BBC Proms được xem là lễ hội âm nhạc cổ điển lớn nhất và hoàn mỹ nhất thế giới. rong suốt 8 tuần mùa hè, từ tháng 7 – 9, Royal Albert Hall tại London trở thành tâm điểm của âm nhạc cổ điển. Không gian tráng lệ này ngập tràn những giai điệu được trình diễn bởi các dàn nhạc giao hưởng hàng đầu thế giới. Hơn 130 năm qua, Liên hoan âm nhạc cổ điển The Proms vẫn giữ được mục tiêu ban đầu của nó: âm nhạc dành cho tất cả mọi người. Chương trình được xây dựng đa dạng, hướng đến mọi đối tượng khán giả, với mức giá tiếp cận rộng rãi.

BBC Proms đã trở thành một biểu tượng văn hóa Anh quốc, nơi ranh giới giai cấp bị xóa nhòa bởi tình yêu nghệ thuật. Đêm cuối cùng của lễ hội – “Last Night of the Proms” hay “Đêm vũ hội” luôn là một sự kiện bùng nổ cảm xúc, khi cờ hoa rợp trời và khán giả cùng hòa giọng trong những khúc ca yêu nước. Sự biến hoá của không gian, từ trang nghiêm đến cuồng nhiệt, đã biến BBC Proms thành giấc mơ mùa hạ của mọi tín đồ mộ điệu trên toàn cầu.

BLUESKY Concert tôn vinh sự tinh tế, chiều sâu và tính nhân văn của âm nhạc cổ điển

2. BLUESKY Classical – Việt Nam

Nếu BBC Proms là “người khổng lồ” trăm năm tuổi của phương Tây, thì BLUESKY Classical lại là một làn gió phương Đông tươi mới, đầy kiêu hãnh đang được giới nghệ thuật Việt Nam chờ đón. Lấy cảm hứng từ tinh thần phóng khoáng của các lễ hội âm nhạc quốc tế, BLUESKY Classical được hình thành với mong muốn mở rộng không gian tiếp cận âm nhạc hàn lâm trong đời sống đương đại.

Với chủ đề “Di sản vượt thời gian”, BLUESKY Concert tôn vinh sự tinh tế, chiều sâu và tính nhân văn của âm nhạc cổ điển. Thông qua âm nhạc cổ điển, dự án nhấn mạnh các giá trị nhân văn, chiều sâu văn hóa và sự kết nối cộng đồng. Đây sẽ là nơi quy tụ những nghệ sĩ tài năng, giàu nhiệt huyết và mang trong mình tình yêu sâu sắc với âm nhạc cổ điển.

Mùa diễn sẽ được bắt đầu vào tháng 9 hàng năm và kết thúc vào tháng 7 năm sau. Mỗi mùa sẽ có từ 02 đến 04 chương trình hòa nhạc với các chủ đề khác nhau, dự kiến sẽ diễn ra tại Nhà hát Lớn Hà Nội, Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam, Nhà hát Hồ Gươm,… Nơi khán giả trẻ sẽ tìm thấy một không gian thưởng thức nghệ thuật vừa sang trọng, vừa cởi mở. Nơi mỗi nốt nhạc vang lên đều mang theo thông điệp về sự tự do và khát khao chinh phục những chân trời nghệ thuật mới.

Bachfest nỗ lực đưa người nghe du hành ngược thời gian, chạm vào tinh thần âm nhạc của thế kỷ 18

3. Bachfest Leipzig – Đức

Rời Việt Nam để đến với Leipzig (Đức), chúng ta lạc bước vào Bachfest – lễ hội tôn vinh “người cha của âm nhạc” Johann Sebastian Bach. Khác với sự náo nhiệt thường thấy ở các lễ hội mùa hè, Bachfest Leipzig mang màu sắc giống như một kiểu hành hương về với “cội nguồn” âm nhạc cổ điển. Tại đây, những bản Cantata hay Passion của Bach được vang lên ngay tại nhà thờ St. Thomas – nơi nhà soạn nhạc vĩ đại từng làm việc và an nghỉ.

Giá trị của Bachfest nằm ở tính nguyên bản. Mỗi buổi diễn là một nỗ lực tái hiện không gian âm nhạc thuần khiết, đưa người nghe du hành ngược thời gian, chạm vào tinh thần của thế kỷ 18. Trong không gian của những nhà thờ cổ, quảng trường đá và các công trình mang dấu ấn thời gian, âm nhạc của Bach vang lên như một lời nhắc nhớ về chiều sâu tinh thần của nhân loại. Bachfest không vội vã, không chiều theo thị hiếu, mà mời gọi người nghe bước chậm lại, lắng nghe từng lớp âm thanh như lắng nghe chính lịch sử đang thở.

Ravinia Festival cho phép khán giả thả mình trên những thảm cỏ xanh trong khi lắng nghe âm nhạc

4. Ravinia Festival – Hoa Kỳ

Là ngôi nhà mùa hè của Dàn nhạc Giao hưởng Chicago (Chicago Symphony Orchestra) danh tiếng kể từ năm 1936, Ravinia Festival mang đến một định nghĩa hoàn toàn khác về sự hưởng thụ. Thay vì ngồi nghiêm trang trong những hàng ghế nhung đỏ, khán giả tại Ravinia thả mình trên những thảm cỏ xanh mướt của công viên Highland Park, Illinois dưới những tán cây cổ thụ râm mát, thưởng thức rượu vang, phô mai và lắng nghe những thanh âm tuyệt mỹ từ một trong những dàn nhạc hay nhất thế giới.

Sự “biến ảo” của Ravinia nằm ở cách nó kết hợp sự hùng tráng của âm nhạc giao hưởng với sự thư thái của thiên nhiên. Không gian mở giúp xóa nhòa khoảng cách giữa nghệ sĩ và khán giả, giữa nghệ thuật bác học và đời sống thường nhật. Ravinia chứng minh rằng, nhạc cổ điển hoàn toàn có thể trở nên gần gũi, dịu dàng và là một phần không thể thiếu trong những cuộc vui mùa hạ của các gia đình hiện đại.

Gargan Music Festival là minh chứng sống động cho việc "trẻ hóa" âm nhạc hàn lâm

5. Gargan Music Festival  – Nhật Bản

Dịch chuyển về phương Đông – Nhật Bản lại sở hữu một “gã khổng lồ” đầy kiêu hãnh mang tên Gargan Music Festival. Diễn ra vào Tuần lễ vàng, khi các nghệ sĩ hàng đầu thế giới tụ họp tại Kanazawa để trình diễn nhiều buổi hòa nhạc đẳng cấp, cũng như hợp tác với các loại hình nghệ thuật biểu diễn truyền thống. Cùng với đó là các buổi hòa nhạc quy mô lớn mời người dân địa phương tham gia, khiến thành phố ngập tràn trong không khí âm nhạc cổ điển.

Lễ hội này lấy cảm hứng từ nhân vật khổng lồ Gargantua tượng trưng cho một “cơn khát” văn hóa mãnh liệt và sức sống nghệ thuật vĩ đại không gì giới hạn nổi. Khán giả đến đây không chỉ để nghe những bản giao hưởng của Beethoven hay Mozart trong các thính phòng sang trọng, mà còn để bắt gặp âm nhạc lan tỏa ra từng góc phố, nhà ga, hay hòa quyện vào không gian trầm mặc của những khu vườn truyền thống Kenrokuen. Tại đó, tiếng đàn violin có thể vang lên bên cạnh những màn trình diễn kịch Noh cổ xưa, tạo nên một bức tranh thính giác vấn vương hiếm nơi nào có được.

Gargan Music Festival cũng là minh chứng sống động cho việc “trẻ hóa” âm nhạc hàn lâm. Với linh vật “Gargan-chan” ngộ nghĩnh và hàng trăm buổi diễn ngắn với mức giá dễ chịu, lễ hội đã xóa bỏ rào cản vô hình của nghệ thuật cao cấp, biến Kanazawa thành một sân khấu mở khổng lồ nơi ai cũng có thể ghé chơi. Tinh thần phóng khoáng, hướng tới cộng đồng này cũng chính là nguồn cảm hứng lớn để những dự án như BLUESKY Classical tại Việt Nam học hỏi, với khát vọng mang “bầu trời xanh” của âm nhạc đến gần hơn với công chúng trẻ.

Xem thêm bài viết liên quan: