Quảng cáo 
Trương Quý
Một trong những điều các triết gia ngày nay nói đến là công nghệ giúp con người có nhiều thời gian nhàn rỗi hơn. Tết ngày nay cũng vậy, không còn là một thứ khiến con người ta quá bận rộn nữa và có nhiều thời gian tìm kiếm niềm vui. Nhờ vậy mà Tết càng ngày càng đến sớm, chẳng đợi những cành đào đầu tiên xuống phố hay chờ cơn mưa xuân nhắc nhở, người Việt đã náo nức với Tết bắt đầu từ việc “tận hưởng” những công việc chuẩn bị đón Tết.
Sắm Tết là sắm niềm vui
Vào cuối năm dương lịch cũng như âm lịch, hầu như ai cũng vội vàng hơn khi các thời hạn công việc của một năm đến hồi tổng kết. Ấy là lúc người ta cảm nhận rõ rệt bước chân của mùa xuân đã đến, cho dù đất trời vẫn còn không khí lạnh giá của mùa đông.
Nếu trước đây, các đồ bày biện bàn thờ hay thức làm cỗ phải lo liệu từ sớm do nguồn cung hạn chế, ngày nay thứ phải để ý sớm chính là những món đồ “to tiền” như tân trang nhà cửa, sắm thiết bị tiện nghi mới, nhất là những món đồ công nghệ và giải trí tại nhà. Một phòng khách có những món đồ “hoành tráng” từ trước tới giờ vẫn là nơi trưng bày phù hợp nhất thể hiện sự đi lên “bằng năm bằng mười năm ngoái” của gia chủ. Hơn nửa thế kỷ trước, những bức tranh Đông Hồ hay tứ quý Hàng Trống đã có thể đủ đem lại màu sắc Tết cho phòng khách, mang những ước vọng gần gũi đời sống dựa nhiều điều kiện tự nhiên. Ngày nay, những thiết bị nghe nhìn hiện đại có thể thay thế điều đó, khi chúng là những tiêu chuẩn sống thời thượng. Nhưng những người yêu thích nghệ thuật hay vàng son quá khứ lại có một cách khác, dẫu khá tốn kém: chơi đồ cổ và tác phẩm hội họa.
Những món đồ cổ giáp Tết vì thế có hẳn những khu chợ để trao đổi. Ở Hà Nội, chợ hoa Hàng Lược nếu có vài dãy bán đào, quất hay hoa Tết thì có gấp nhiều lần hơn thế là các gian hàng bán đồ cổ, đồ cũ. Dường như ở đây, thời gian ngừng trôi. Những thứ của một thời quá vãng níu chân người muốn cầm lên, thưởng ngoạn những đường nét cổ truyền, dường như rất trùng mạch cảm xúc của ngày giáp Tết đem lại. Một bộ đồ thờ bằng đồng, một chiếc bình hoa có họa tiết chủ đề tứ quý… Người ta gặp những món đồ tưởng như bước ra từ tập truyện Vang bóng một thời hay tùy bút Chiếc lư đồng mắt cua của Nguyễn Tuân, thời những con người nặng lòng với quá khứ, nhờ thế mà bảo lưu hồn vía một cái Tết “kiểu xưa”.
Mặc dù Hà Nội có nhiều dãy phố như Nguyễn Thái Học, Hàng Gai bán tranh trang trí quanh năm, song sự sôi động của thị trường tranh hội họa gần đây khiến cho việc sở hữu một bức tranh đẹp trong nhà dịp Tết dễ dàng hơn, và cũng thành niềm vui khi có được một tác phẩm có giá trị lâu dài. Một số gia chủ có nhu cầu tiếp cận những danh tác của các danh họa Việt Nam và quốc tế, thêm vào đó đương nhiên giá trị tính bằng hiện kim của chúng không hề nhỏ, nên việc có được những bức tranh như ý phải tiến hành từ trong năm. Mua được tác phẩm xứng đáng để treo trong nhà, dường như đã hoàn thành mục tiêu một cái Tết đẹp đẽ cho những người say mê nghệ thuật.
Mỗi người là một nghệ sĩ trang trí Tết
Mua sắm đồ Tết ngoài những đồ đạc hay vật dụng, còn là hoa quả, bánh trái và thực phẩm. Tậu cho được thức tươi ngon, đẹp mắt cứ như thể là một cuộc “marathon” của các bà nội trợ. Những thức mua sắm dịp Tết đó không phải cứ to và tươi là đủ, mà còn cần một tư duy và kỹ năng bài trí, bày biện.
Cắm một lọ hoa đẹp hay bày một mâm ngũ quả cân đối hoàn toàn không phải là những công việc dễ dàng, nhất là với những người cầu toàn. Đó là chưa kể đến những mâm cỗ Tết là nơi phát huy thẩm mỹ ẩm thực của người Việt. Để làm ra những mâm cỗ cúng chứa đựng hoàn hảo thành ý người thời nay dâng cúng tổ tiên hay để bày bàn tiệc đón năm mới, người Việt thường chuẩn bị kỹ càng trong vài tuần trước Tết, cho dù ngày nay nhiều thức, nhiều món đã được sơ chế hay thậm chí, nấu sẵn theo yêu cầu. Niềm thành kính hòa với sự yêu thích nấu nướng, bày biện khiến cho sự lích kích, nhiêu khê trở nên dễ giải quyết hơn nhiều. Kể cả phong tục gói bánh chưng với nhiều công đoạn chuẩn bị nguyên liệu cũng tạo niềm vui cho các gia đình, nhóm bạn bè với niềm háo hức đắm trong văn hóa truyền thống.
Tinh thần nghệ sĩ trong mỗi người chuẩn bị Tết có từ thời mỗi gia đình chỉ đơn sơ những bức tranh dân gian Đông Hồ chủ đề tài lộc, may mắn, thịnh vượng, hay những lọ hoa cắm những loại hoa giản dị như thược dược, violet. Trên bàn thờ chỉ là một mâm bồng sơn son bày những loại quả phổ thông như nải chuối xanh, quả bưởi vàng, vài túm quất đỏ cam… bên đĩa trầu cau xanh mướt, một hộp mứt đơn sơ trong mùi hương trầm nhẹ nhàng và hương nước cây lá mùi già để tắm tất niên ngọt dịu tỏa lên từ gian bếp. Chẳng có gì nhiều và chẳng thật cao sang. Ấy vậy mà cái mộc mạc của thời xưa vẫn còn đủ sức quyến rũ hôm nay khi trào lưu phục hồi Tết kiểu truyền thống khiến cho những thức cũ kỹ ấy đắt hàng. Kể cả phong tục gói bánh chưng, nhiều gia đình háo hức chuẩn bị, tập trung quây quần đông đủ thành viên, bạn bè.
Đây chính là những thứ hãy còn chưa thể đổi thay trong tâm thức chung của người Việt, ít nhất là quanh Hà Nội. Bởi lẽ những thức, những món giản dị ấy trọng vào sức gợi mang tính hài hòa hơn là sự bày biện ê hề. Dường như càng đối diện nhiều những thay đổi mang tính nền tảng về công nghệ hay tiện nghi, con người càng ý thức về sự đa dạng trong tiết tấu đời sống, mà những hành vi chuẩn bị Tết là một sự giảm tốc cần thiết. Sự tất bật của những ngày cuối năm đón Tết vẫn là những giờ phút con người sống trọn vẹn với cảm hứng dành cho việc tạo ra niềm vui. Tết chẳng còn chỉ là 3 ngày Tết mà còn là một quá trình để ai nấy nhập vai những nhà sáng tạo nhiệt thành nhất. Chuẩn bị Tết rút cục đã thành lễ hội.
Xem thêm bài viết cùng chuyên mục:
