Bài: Ykla
nh: Quc Nguyn, Quang Ngc

Trong nồng nàn nắng gió tháng 3, Tây Nguyên là vùng đất mang đậm hương sắc đại ngàn trên những con đường đất đỏ bazan. Hãy đặt chân tới đây trong tháng ngày vẫn đang còn xuân để được đắm mình trong không khí lễ hội, cùng thả hồn theo gió giữa những mùa hoa, và trải nghiệm cái phóng khoáng của không gian cùng con người mảnh đất này.

Nhà rông của người Bana ở tỉnh Kon Tum

Khi mùa dã quỳ vàng đã đi qua cùng tiết lạnh cuối năm, Tây Nguyên mùa khô đầu năm đón loài hoa còn rực rỡ xinh xắn – hoa Pơ lang. Cùng với cây Kơ nia vốn đã nổi danh ở xứ này, hoa Pơ lang thắm sắc như những đốm lửa bập bùng, luôn hun đúc tinh thần và tình yêu của những người con mảnh đất cao nguyên. Truyền thuyết kể rằng vì gìn thủy giữ chung mà đôi trai gái Tây Nguyên yêu nhau đã buộc vào cổ tay nhau băng vải đỏ. Khi chàng trai được Trời giữ lại thiên đình để quản việc mưa gió, cô gái vì thương nhớ mà nguyện ước được hóa thành thân cây khỏe chắc chờ đợi còn hoa thì luôn rực rỡ như dải băng kia. Nơi cô gái ấy nằm xuống mọc lên cây Pơ lang. Cứ mỗi dịp xuân về nắng ấm chan hòa, loài hoa ấy lại mọc nở khắp Tây Nguyên, màu đỏ đong đầy yêu thương không bao giờ tắt như trong bài hát Em là hoa Pơ lang của nhạc sĩ Đức Minh:

“Tây Nguyên ơi hoa rng bao nhiêu th. Cánh hoa nào đp nht rng. Tây Nguyên ơi anh có nhbuôn làng nhngưi con gái. Nhcánh hoa Pơ lang đp nht rng Tây Nguyên.”

Biểu diễn cồng chiêng dưới bóng cây Kơ nia

Cây Pơ lang còn xuất hiện trong đời sống đồng bào Tây Nguyên như cột mốc báo hiệu mùa vụ mới sắp bắt đầu. Tương truyền trong lễ hội đầu xuân ở buôn làng, người ta sẽ trồng thêm một cây Pơ lang non cạnh cây nêu. Nếu cây Pơ lang đó lớn lên khỏe mạnh sẽ báo hiệu một mùa nương rẫy tốt tươi đang đến.

Núi rừng Tây Nguyên vẫn còn một màu hoa đặc trưng đáng nhớ khác, đó là màu trắng tinh khôi của hoa cà phê phủ khắp những cung đường qua Pleiku, qua Buôn Ma Thuột. Hương hoa thoang thoảng, vẻ đẹp nhẹ nhàng thanh khiết, khi bung nở kết thành từng chùm bám kín cành, khiến cho các nương cà phê nhìn xa như những trảng tuyết lớn. Trong không gian nắng ấm trời trong, màu hoa trắng hòa quyện cùng màu lá xanh và sắc đỏ của đất bazan khiến những vườn cà phê càng thêm nổi bật. Hoa cà phê thu hút các loài ong tới hút mật, bởi thế người dân Tây Nguyên thường đặt nhiều thùng nuôi ong ngay trong rẫy để lấy mật ong hoa cà phê sánh ngọt. Còn cà phê Tây Nguyên chắc không xa lạ với những ai ưa thích đồ uống trứ danh này. Chính nơi đây đã cho ra đời những loại hạt cà phê thượng hảo hạng bậc nhất thế giới. Bông hoa cà phê chính là sự khởi đầu cho sự đậm đà nồng đượm của ly cà phê, tạo nên chất “hương cao nguyên còn mãi, phía tri mây xa xôi”.

Tây Nguyên còn làm say lòng khách đến bởi không khí lễ hội mang đậm nét văn hóa truyền thống trong khoảng thời gian đẹp nhất năm này. Được biết đồng bào Ê Đê thường tổ chức lễ Cầu mưa vào dịp tháng 3 với lễ vật gạo nếp, cơm lam, rượu cần để khấn Giàng (Yang) mong cho năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Còn với đồng bào Xơ Đăng nổi tiếng về nhạc cụ thì những dịp lễ hội đầu năm là lúc họ dùng lời ca tiếng hát và điệu múa truyền thống trong âm vang cồng chiêng để kể về cội nguồn đầy bản sắc. Người JRai và người Ba Na ở Tây Nguyên vào những ngày này thường có lễ Tạ ơn cha mẹ. Những người con đã lập gia đình và sống riêng sẽ chọn ngày lành rồi mang vật cúng như trâu, bò, lợn, gà quay về nhà để tạ ơn công sinh thành dưỡng dục của cha mẹ cũng như hai bên gia đình nội, ngoại. Và tất nhiên không thể không nhắc đến lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột đặc sắc nhất, mang tầm vóc của lễ hội Quốc gia để quảng bá vinh danh đặc sản cà phê nức tiếng của toàn vùng. Chẳng thế mà dưới mái nhà rông cao vút, trong men say của rượu cần và ánh lửa bập bùng, những sắc màu văn hóa cao nguyên được dịp phô sắc, đã biến tháng 3 Tây Nguyên “mùa con ong đi lấy mật” thành “mùa của hạnh phúc”.