Bài NAM THI, PHƯƠNG UYÊN
Ảnh NHÂN VẬT CUNG CẤP

Đến với chuyên đề về âm nhạc và điện ảnh, Heritage Fashion gặp gỡ những đạo diễn tài năng ở các lĩnh vực khác nhau: sân khấu, phim, video âm nhạc. Họ là những người mang đến hiện thực mới mẻ đầy tính thẩm mỹ và cảm xúc qua các tác phẩm của mình. Từ đó ghi dấu ấn và truyền cảm hứng tới công chúng.

Đạo diễn Việt Tú

Nhắc đến Đạo diễn Việt Tú, người ta nghĩ ngay đến sự tiên phong không ngừng nghỉ suốt gần 25 năm làm nghề. Động lực nào đã tạo ra một chân dung như vậy?

Động lực của tôi không có gì to tát cả, trong tôi luôn có sự sợ hãi về sự tụt hậu. Phần lớn thời gian khi không làm việc tôi dành cho việc đi, trải nghiệm để cập nhật. Tôi luôn cố gắng học hỏi những người trẻ thông qua cách mà họ sáng tạo. Thay vì để sự sợ hãi kéo mình tụt lùi, tôi dùng nó như một lực đẩy mình về phía trước. Những bài học về sự tự mãn trong quá khứ cũng dạy tôi nhiều điều.

Anh định nghĩa thế nào là “tiên phong”? Làm thế nào để duy trì sự tiên phong trong bối cảnh thị trường cạnh tranh với nhiều gương mặt trẻ?

Tôi chỉ là người luôn cố gắng không hài lòng với những gì đã có. Tiên phong là quá trình bền bỉ từ tầm nhìn, sản phẩm và ảnh hưởng của cá nhân lên thị trường. Về tính thời đại của sáng tạo, tôi nghĩ nó không phụ thuộc vào tuổi tác, mà phụ thuộc vào sự cập nhật của bạn với thời cuộc, bạn cần phải duy trì tinh thần tiên phong cho tới những ngày cuối cùng bạn hiện diện trong cuộc sống.

Hiện tại, truyền thông gọi anh là đạo diễn Việt Tú như một danh xưng, còn anh được biết đến nhiều hơn với vai trò nhà sản xuất, doanh nhân?

Tôi dịch chuyển vì tầm nhìn thay đổi, khi tôi nhận ra rằng điều tôi muốn đạt được đã vượt ra khỏi phạm vi và vị trí công việc mà tôi đảm đương. Bên cạnh đó những tấm gương về sự phát triển nghề nghiệp ở cấp độ cao nhất trong ngành nghệ thuật ở phạm vi toàn cầu như: Trương Nghệ Mưu, George Lucas, Takashi Murakami, Jay Z, Pharrell Williams, Dr.Dre… cũng chỉ ra rằng, nếu bạn thực sự muốn tạo ra những thay đổi cho ngành công nghiệp của bạn ở quy mô lớn thì chỉ ở vị trí một người làm chuyên môn đơn thuần là chưa đủ.

Sự “đắt đỏ” trong những sản phẩm của anh đã thành thương hiệu. Khi thị trường có rất nhiều gương mặt trẻ, với cách làm rất linh hoạt cùng giá cả cạnh tranh. Anh có thấy đó là một bất lợi?

Ngay từ đầu, tôi đã chọn tập trung vào giá trị mang lại cho khách hàng hơn là giá thành sản phẩm. Trong ngành này, thứ giá trị nhất là chất xám lại đang bị chính những nhà sáng tạo bán sỉ, càng sáng tạo càng bị bào mòn, không có nguồn lực về thời gian lẫn vật chất để tái tạo, dẫn đến kiệt sức và lặp lại trong thời gian ngắn. Về tính thương mại, ngành sáng tạo không thể tư duy như ngành sản xuất công nghiệp được, nghĩa là làm thật nhiều để lấy số lượng nhằm tạo lợi nhuận. Vì vậy tôi thấy lo cho thị trường và đồng nghiệp, hơn là cảm thấy họ cạnh tranh với mình. Điều tôi đang làm là nỗ lực để họ nhận thấy vấn đề và cùng thay đổi thị trường theo hướng tốt lên cho tất cả.

Anh nghĩ phẩm chất nào một đạo diễn sân khấu hay người làm nghệ thuật tiên phong cần có?

Là người sáng tạo bạn cần phải có nỗi sợ hãi về sự cũ kỹ, chính nỗi sợ này sẽ dẫn dắt bạn tiến về phía trước. Và chỉ sáng tạo không là chưa đủ, việc trau dồi, học hỏi không ngừng các kiến thức đa ngành cần thiết không kém gì một đầu óc bay bổng. Muốn đến được quy mô lớn nhất của ngành nào thì bạn cũng cần học cách suy nghĩ và hành động như một doanh nhân để có thể đạt những thành công mà mình mong đợi.

Xin cảm ơn và chúc anh thật nhiều sức khỏe!

Đạo diễn Phạm Ngọc Lân

Xin chào Đạo diễn Phạm Ngọc Lân. Sau khi Cu li không bao giờ khóc thắng giải tại Liên hoan phim Berlin, anh đang tiến hành kế hoạch chiếu ở Việt Nam?

Chúng tôi ra mắt Cu li không bao giờ khóc tại Đức vào cuối tháng 2 và nhận được những khích lệ đầu tiên. Tuy vậy, không phải bản thân giải thưởng, mà những khác biệt về cách hiểu phim giữa khán giả quốc tế và khán giả gốc Việt ở đó làm chúng tôi nghĩ tới việc cần cố gắng đưa cuốn phim đi nốt chặng đường của nó, tức là ra được rạp Việt. Đây là cuốn phim làm về những phần văn hóa không thể diễn giải trọn vẹn sang văn hóa khác, có những điều nằm ngoài và sâu sắc hơn phạm vi câu chuyện và ngôn ngữ điện ảnh. Trên góc độ này, sẽ thật vô nghĩa nếu phim không thể tiếp cận khán giả trong nước. Thời điểm phim được xếp lịch là cuối năm, cũng là thời điểm cạnh tranh với các phim thương mại quốc tế. Cả ekip chúng tôi đều tò mò liệu mọi người sẽ đón nhận ra sao, và hy vọng tác phẩm không rơi vào tình cảnh cần giải cứu.

Tác phẩm của anh nhuốm một vẻ mờ nhòe của thời gian. Dường như anh đang lấy thời gian để diễn đạt không gian. Nhận định đó có đúng không, thưa anh?

Thời gian để lại dấu vết lên cơ thể không gian, cơ thể nhân vật, thậm chí là chính nó. Khi làm phim, tôi để ý nhiều tới vết tích thời gian và đề xuất vài ám ảnh về ý niệm thời gian cho nhân vật, chứ không tập trung vào ấn tượng về sự trôi của thời gian tới khán giả. Trong Cu li không bao giờ khóc, chúng tôi có ý tạo ra một miền thời gian bồng bềnh, không xác định giữa những năm và tháng của 2002 và 2022, đâu đó gợi nhắc quá khứ trước 1990. Hay trong phim ngắn Một khu đất tốt lại là thời gian tuần hoàn của âm và dương, của thực và không thực, của mặt đất và thiên đường. Trong The unseen river, đó là của ngủ và thức, của cố gắng để mơ và gắng để nhớ.

Với xuất thân từ kiến trúc, liệu tư duy kiến trúc có tác động vào thực hành điện ảnh của anh?

Thú thật, tôi chẳng thể định nghĩa thế nào là có tư duy kiến trúc. Từ nhỏ, tôi luôn bị hấp dẫn bởi không gian, cũng có nhạy cảm riêng tư về hình và tiếng. Lĩnh vực trước đây là quy hoạch và thiết kế đô thị chứ không phải kiến trúc công trình. Lĩnh vực ấy yêu cầu tính liên ngành, tôn trọng con người, lịch sử và văn hóa, đòi hỏi mình phải có tri thức và phấn đấu sống như một người trí thức. Những trau dồi này quan trọng với kiểu điện ảnh tôi theo đuổi. Tôi chỉ đơn giản là không thay đổi cách sống mình đã nhận ra từ sớm ấy, khi chuyển từ nghề cũ sang nghề mới. Trớ trêu hoặc may mắn, việc mải miết nghĩ về nghề cũ lại giúp tôi dễ đi hơn ở nghề mới.

Thường thì điều gì sẽ là mấu chốt để anh bắt đầu thực hiện một bộ phim?

Tôi mở ngỏ nhiều khả năng, đôi khi cần xây quy trình riêng cho từng dự án bởi kỷ luật và lao động luôn quan trọng, thi thoảng tôi ham chơi, cứ tưởng tuột mất chúng. Với những công việc được đặt hàng, tôi thường đưa mình vào kỷ luật ấy thật sớm để hiểu cái người muốn rồi tìm cách cân bằng với cái tôi có thể đưa. Nhưng với công việc riêng, thì sáng tác cũng là đào vào tâm trí và để hiểu bản thân. Thông thường, cho giản tiện, tôi sẽ nghĩ về bộ phim mới từ những gì đang có trong tay. Gặp đúng điều kiện, gặp được nhà sản xuất và nhà đầu tư có cùng chí hướng, nó cứ nở dần ra như hoa vậy.

Đạo diễn Phạm Ngọc Lân vốn không phải gương mặt mới trong mảng phim độc lập. Nhưng đến tác phẩm này, tên tuổi của anh mới được đại chúng biết đến. Anh có chia sẻ gì về điều này?

Tôi không có nhiều tư chất cho nghiệp biểu diễn và giải trí, cũng không phải là gương mặt linh hoạt trước đám đông. Đứng vào chỗ không dành cho mình, tôi thấy trần trụi và sao nhãng. Thế nhưng, công việc chuẩn bị phim ra rạp cứ đòi tôi phải đứng ra chỗ nhiều ánh sáng. Hiện giờ, tôi chỉ đang làm người phu quét đường: cho bộ phim được chỗ đứng sạch sẽ và cho công chúng Việt có thể xem phim ở điều kiện tốt nhất. Khi ấy rồi, hy vọng cuốn phim sẽ cất tiếng nói giúp tôi và quay lại bao bọc tôi. Khi ấy rồi, tôi sẽ núp vào bóng đổ của một dự án mới để cảm thấy yên ổn.

Xin chúc anh luôn tràn đầy cảm hứng sáng tạo!

Đạo diễn Vũ Hồng Thắng

Xin chào đạo diễn Vũ Hồng Thắng! Anh có thể chia sẻ về hành trình từ editor (biên tập viên) trở thành đạo diễn sở hữu hàng loạt dự án MV triệu views không?

Con đường trở thành đạo diễn của tôi là bước chuyển đầy thách thức, nhưng là hành trình may mắn vì tôi được sống hết mình với đam mê. Xuất phát điểm là một editor, với sự yêu thích quan sát và ghi hình những khoảnh khắc cuộc sống, tôi học thêm quay phim, chụp ảnh, để rồi mọi thứ đến như một cái duyên. Tôi có cơ hội được làm quay phim, đạo diễn hình ảnh và sản xuất cho nhiều dự án. Trải qua hầu hết các vị trí trong một ekip, tôi có cái nhìn bao quát hơn về quá trình sản xuất, hiểu rõ vai trò và khó khăn của mọi người để cùng nhau xử lý tình huống khi làm việc. Điều này giúp tôi tập trung được tối đa nguồn lực mình có để dành cho sản phẩm. Tôi luôn tự nhắc mình phải cố gắng hết sức và trân trọng mọi cơ hội nhận được.

Anh làm sao để đảm bảo MV không chỉ đẹp mắt mà còn truyền tải trọn vẹn cảm xúc âm nhạc?

Tôi đặc biệt chú trọng sự cân bằng giữa cốt truyện, nội dung và hình ảnh khi thực hiện một MV. Tùy thuộc vào từng bài hát và bản sắc của nghệ sĩ, tôi sẽ điều chỉnh mức độ tập trung vào cốt truyện hay hình ảnh, để đạt hiệu quả truyền tải cảm xúc tốt nhất. Tôi cũng thường dành thời gian lắng nghe và hiểu sâu sắc từng bài hát, từ giai điệu đến lời ca, để cảm nhận trọn vẹn thông điệp mà nghệ sĩ muốn truyền tải. Sau đó, tôi và ekip sẽ xây dựng kịch bản gồm nhân vật, câu chuyện, bối cảnh… đảm bảo tất cả yếu tố đó kết hợp và tạo nên một chỉnh thể thống nhất. Bằng cách chú trọng từng chi tiết và giữ vững tầm nhìn tổng thể, tôi luôn cố gắng để MV không chỉ đẹp mắt mà còn truyền tải trọn vẹn cảm xúc âm nhạc tới khán giả.

Để có được một đạo diễn Vũ Hồng Thắng với tư duy nghệ thuật độc đáo, biến hóa đa dạng như hiện tại, thì phải cộng hưởng từ yếu tố nào?

Với tôi, tư duy của một đạo diễn được hình thành từ trải nghiệm và góc nhìn cá nhân về cuộc sống xung quanh. Càng nhiều trải nghiệm thì tư duy của bạn càng trở nên đa chiều hơn. Cuộc sống là bức tranh đa sắc với những mảng sáng tối song hành, mỗi màu đều mang vẻ đẹp riêng để ta cảm nhận và khai thác. Việc được sống, được yêu, được đau khổ và được sai, tất cả những hình thái ấy đã cộng hưởng, tạo nên Vũ Hồng Thắng như hiện tại.

Với 10 năm kinh nghiệm trên phim trường, phải chăng giờ đây mọi dự án MV trở thành “bài toán dễ dàng” với anh?

Mỗi dự án luôn mang đến những thứ mới mẻ để khám phá và cho phép tôi “tự làm khó mình”. Điển hình là Cung đàn vỡ đôi lấy bối cảnh miền Tây, tôi và ê-kíp đã dành gần 10 ngày để trải nghiệm và tìm kiếm bối cảnh phù hợp. Hay trong dự án về làng quê Bắc bộ, tôi dành cả tháng trời để tìm hiểu văn hóa và chọn lựa bối cảnh. Mỗi dự án với tôi đều là “bài toán khó” để thử sức với những điều mới. Hiện tại, tôi muốn tập trung khai thác yếu tố văn hóa dân tộc, kết hợp với nghệ thuật đương đại trong các sản phẩm của mình. Điều này góp phần gìn giữ văn hóa truyền thống và giúp sản phẩm của tôi có chiều sâu và giá trị lưu giữ lâu hơn trong thời đại mà mọi thứ lướt qua nhanh như bây giờ.

Anh có thể chia sẻ với độc giả của Heritage Fashion về những dự án sắp tới được không?

Năm vừa qua, bên cạnh việc làm MV, tôi còn tham gia sản xuất chương trình âm nhạc và show thực cảnh, như show nhạc nước Sơn Tinh – Thủy Tinh mới ra mắt. Đây cũng là một phần trong kế hoạch chuyển mình của tôi trong thời gian tới. Tôi hy vọng bản thân luôn giữ được tinh thần nhiệt huyết như 10 năm trước.

Xin cảm ơn và chúc anh thành công với những dự định sắp tới!

Xem thêm bài viết cùng chuyên mục: