Bài LIÊU CHƯỞNG
Ảnh INTERNET
Sự nam tính không còn đóng khung trong hình ảnh cơ bắp và quyền lực, mà thay vào đó là tinh thần tiên phong và dám là chính mình.
Còn nhớ, vào năm 2019 tôi bị từ chối khi viết về chủ đề “Đàn ông mặc váy” với lý do chưa phù hợp với độc giả. Vậy mà chỉ sau một năm, chủ đề đó đã nhanh chóng xuất hiện trên khắp tạp chí trong nước và quốc tế.

BỐI CẢNH THỜI TRANG THẾ GIỚI
Tháng 1/2020, Gucci trở thành tâm điểm của “cơn bão” dư luận về tính nam, với màn trình diễn bộ sưu tập Thu-Đông 2020 đầy tranh cãi. Lần đầu tiên, khái niệm “nam tính độc hại” bị Alessandro Michele lên án một cách gay gắt bởi chuyến du hành thời trang về thời ấu thơ của ông. Thông qua những trang phục được lấy cảm hứng từ trẻ em, Alessandro đã gửi gắm mong muốn của mình về một thế giới mới, mà ở đó, tất cả đều được đối xử bình đẳng, không ai phải hứng chịu những định kiến “nhị nguyên giới” (gender binary). Thông điệp đầy dõng dạc của nhà thiết kế người Ý đã chạm đến nỗi đau sâu thẳm của nhiều người có cùng tư tưởng trong xã hội. Nó trở thành bệ phóng vững chắc cho sự phát triển rực rỡ của thời trang “linh hoạt giới” (gender-fluid) và đặc biệt hơn, mở đầu cho một thời đại mới của sự nam tính.

Giai đoạn cuối thập niên 2010 – đầu 2020 là khoảng thời gian bùng nổ của thời trang nam toàn cầu. Với sự trợ giúp của mạng xã hội, chúng ta chứng kiến sự sôi động của giới mộ điệu ở khắp nơi, trước những bộ sưu tập đồ nam đa dạng màu sắc, dẫn đầu bởi các thương hiệu đình đám như Gucci (Alessandro Michele), Céline (Hedi Slimane), DIOR (Kim Jones), Jacquemus (Simon Porte Jacquemus) hay Louis Vuitton (Virgil Abloh). Không chỉ vậy, các nhà mốt này còn đóng vai trò quan trọng trong việc lồng ghép tính nữ vào thiết kế trang phục nam. Nếu ở DIOR, ta cảm nhận được nét nhu mì của những dải lụa quấn quanh suit, thì tại Gucci, ý tưởng về sự tự do thời ấu thơ lại làm nền tảng cho chiếc váy phi giới tính và giày búp bê đặc trưng. Trong khi đó, Céline thừa hưởng chất Rock ‘n’ Roll điên loạn, nhưng cũng rất mềm mại của Hedi Slimane qua các mẫu quần bó, đi cùng áo khoác da bóng loáng và sơ mi cổ tua rua, hay chất du mục đầy phóng khoáng của áo crop-top vải dệt kim Jacquemus.
Thậm chí, khi Louis Vuitton dưới thời Virgil Abloh mang hình ảnh pha trộn giữa thời trang cao cấp và chất bụi bặm của đường phố, yếu tố nữ tính vẫn xuất hiện, đặc biệt qua mẫu đầm trắng lộng lẫy trong bộ sưu tập cuối cùng của nhà thiết kế người Mỹ gốc Phi. Cùng với sự song hành của rất nhiều thương hiệu đồng tư duy như Fendi, Prada, Versace, Saint Laurent, Dolce & Gabbana, Thom Browne, Palomo, Ludovic de Saint Sernin, tất cả đã tạo nên một làn sóng thời trang linh hoạt giới, ảnh hưởng mạnh mẽ đến giới mộ điệu toàn cầu.

SỰ LAN TỎA TẠI VIỆT NAM
Tại Việt Nam, giới trẻ nhanh chóng tiếp cận với tư tưởng cấp tiến về sự nam tính. Là thế hệ được sinh ra và lớn lên với mạng xã hội, thế hệ Z cho thấy khả năng tiếp thu nhạy bén của mình, không chỉ từ các nhà mốt, mà còn bởi phong cách từ những sao nam quốc tế có gu ăn mặc táo bạo như Harry Styles, Lil Nas X, Timothée Chalamet, Jared Leto hay G-Dragon. Hàng loạt thương hiệu ra đời trong giai đoạn 2019 – 2023 như DUC Studio, ELENA NGN, CAO STU, FIGI Studios hay DDIX Saigon đều mang đậm triết lý sáng tạo, đề cao tính linh hoạt, không phân biệt giới tính và thu hút được rất nhiều phản ứng tích cực của cộng đồng thời trang trẻ trong và ngoài nước.
Tại các show diễn thời trang sinh viên, màu sắc linh hoạt giới được thể hiện sống động qua các bộ sưu tập tốt nghiệp xuất sắc. Ngày càng nhiều bạn nam diện áo xuyên thấu hay bodysuit như một trang phục thường nhật. Thậm chí, những nam ca sĩ đình đám của showbiz Việt cũng không ngại xuất hiện với những trang phục có phần nữ tính. Chẳng còn lạ khi Sơn Tùng M-TP, HIEUTHUHAI, MONO hay Grey-D trình diễn trên những sân khấu lớn với áo ôm bó sát. Sự can đảm thay đổi phong cách cá nhân của các sao nam trong nước góp phần rất lớn trong việc tạo cảm hứng cho giới trẻ dám vượt lên định kiến để thể hiện mình, toát lên tinh thần sáng tạo theo cách riêng.
Với sự cộng hưởng của tư duy khai phóng, chủ nghĩa nữ quyền và niềm tin vào tự do bản dạng giới, thời trang đương đại như một cú hích, khi sự nam tính không còn đóng khung trong hình ảnh cơ bắp và quyền lực, thay vào đó, một khái niệm hoàn toàn mới nằm trong tư duy của thế hệ trẻ: tinh thần tiên phong và dám là chính mình.

TÔN TRỌNG SỰ KHÁC BIỆT
Là một người từng sống theo khuôn khổ truyền thống về hình mẫu một người đàn ông “đúng nghĩa”, tôi mất rất nhiều thời gian để cho phép bản thân hòa mình vào góc nhìn mới về sự nam tính của thời đại. Vì vậy, để thuyết phục một ai đó chấp nhận hình ảnh đàn ông mặc crop-top hay chân váy không đơn giản là vấn đề thẩm mỹ, phù hợp hay không phù hợp, mà nó tác động trực diện vào tính cởi mở trong thế giới quan. Đứng trước sự thay đổi lớn trong tâm lý xã hội, vẫn còn rất nhiều người không tìm thấy được sự đồng điệu, thậm chí còn phản đối gay gắt. Thế nhưng, tư tưởng mới không sinh ra một cách ngẫu nhiên mà không mang lại ý nghĩa nhất định cho xã hội.
Khái niệm mới của sự nam tính chỉ xuất hiện và phát triển khi góc nhìn cũ còn tồn đọng những vấn đề tiêu cực. Đó chính là sự ức chế tinh thần, bệnh tâm lý, hay nghiêm trọng hơn, tỉ lệ tội phạm tăng vọt. Ta không phản đối những ý niệm cũ về tính nam, vì nếu không có những người đàn ông truyền thống vượt qua mọi nghịch cảnh bằng tinh thần kiên cường, thì cả xã hội đã không thể tồn tại xuyên suốt lịch sử với những trách nhiệm thầm lặng và nặng nhọc. Song, điều đó cũng không hề phủ nhận tầm quan trọng mà khái niệm mới về sự nam tính mang lại, với rất nhiều cuộc cải cách về nhân sinh quan, ngày một chú trọng hơn đến đời sống tinh thần con người. Viễn cảnh mà chúng ta nên hướng đến không phải phân định đúng sai của bất kỳ góc nhìn nào, mà là tôn trọng sự khác biệt, thấu hiểu và tận dụng thế mạnh của nhau để cùng tương hỗ cho sự phát triển của xã hội.