Bài NAM THI, PHƯƠNG UYÊN
Ảnh NHÂN VẬT CUNG CẤP

Rảo bước trên những con phố, ta như lạc vào thế giới nghệ thuật, nơi âm nhạc, hội họa và trình diễn đường phố hòa quyện, tạo nên không gian đô thị đầy sức sống. Trong số tháng này, Heritage Fashion gặp gỡ những nghệ sĩ đường phố tài năng, góp phần tô điểm cho bức tranh văn hóa thêm rực rỡ.

Skater Linh Đỗ

Xin chào anh Linh Đỗ. Điều gì đã khiến anh lựa chọn và gắn bó với bộ môn trượt ván?

Tôi bắt đầu trượt ván từ năm 2001, nhưng đến 2004 mới thực sự tập nghiêm túc. Cảm giác điều khiển và lướt trên ván rất khó tả, nhưng nó khiến tôi thích thú. Tôi tiến bộ nhanh, chỉ sau một mùa hè đã ngang trình độ thành viên kỳ cựu.

Hồi đó không điện thoại, không nhiều hình thức giải trí nên rất tập trung. Bây giờ thì khác, hàng ngàn video trượt ván được cập nhật mỗi ngày trên mạng, điều ấy tốt nhưng lại khiến mọi người dễ nản. Khi mọi thứ đẹp quá, nhưng đến khi ra sân mình cố mãi không được như thế, thành ra nản chí. Thế mới thấy, trong khó khăn vẫn tồn tại nhiều điều tích cực.

Các hoạt động thể thao đường phố Hà Nội thường gắn với vườn hoa Lenin. Liệu nghệ sĩ đường phố đã tạo ra không gian này, hay nó có sẵn tố chất để trở thành một địa điểm lý tưởng?

Có lẽ là cả hai. Vườn hoa tượng đài Lenin là địa điểm biểu tượng, vươn tầm quốc tế về hoạt động trượt ván. Các nghệ sĩ nước ngoài đã quay phim trượt ván ở đây từ năm 2001-2002. Đội ngũ của vận động viên trượt ván nổi tiếng Tony Hawk khi đến Hà Nội cũng quay tư liệu tại tượng đài Lenin. Cấu trúc không gian nơi đây giúp ta tập nhiều kỹ thuật đặc biệt. Việc người yêu thích bộ môn này thường xuyên tập, quay phim, ghi hình khiến nơi đây được nhớ đến. Cũng dễ hiểu, cộng đồng ở đâu thì không gian văn hóa hình thành ở đó mà.

Trượt ván là một bộ môn thể thao mạo hiểm. Anh có phải là người thích chinh phục?

Chắc chắn là có. Trượt ván nhiều kỹ thuật, dễ nhưng mạo hiểm, và chỉ vượt qua nỗi sợ mới làm được. Chính vì khó nên chinh phục thành công thì sung sướng vô cùng. Ngày xưa, tôi không thấy sợ, có những động tác mà phải mất 5 năm mới làm được một lần, và không bao giờ có thể làm lại. Khoảnh khắc đó diễn ra rất nhanh, nó đúng thời điểm đến nỗi cơ thể vào đúng tư thế chuẩn xác.

Anh từng là huấn luyện viên SEA Games 30 tại Philippines. Anh có thể chia sẻ thêm về điều này?

Tôi vinh dự khi đảm nhiệm vị trí huấn luyện viên đội tuyển trượt ván Việt Nam tại SEA Games 30. Khi bộ môn đường phố này chính thức trở thành môn thể thao thi đấu, cá nhân tôi cảm thấy vui và tự hào. Bên cạnh việc hướng dẫn và điều chỉnh động tác cho vận động viên, tôi còn hỗ trợ mọi người về tinh thần. Vì dân trượt ván vốn tự do, và giờ khi cần phải hiểu rằng mình đang thi đấu, mình cần những động tác chắc chắn để ghi điểm, thì thực sự họ cần được chia sẻ rất nhiều.

Anh có thể chia sẻ thêm cho các bạn trẻ hành trình biến chiếc ván trượt trở thành sự nghiệp?

Với tôi, trượt ván đã vượt qua một thú chơi thông thường, điều đó giúp tôi sống được bằng môn thể thao này. Trong mỗi chuyến công tác, tôi luôn nghĩ mình phải làm được gì cho bộ môn này. Đến hôm nay, tôi vẫn trượt ván đều đặn và quan sát bối cảnh hiện tại. Tôi mong các bạn trẻ hãy bền bỉ với đam mê, vì trượt ván không thể nhanh chóng đạt tới những động tác đẹp như trên video. Chỉ có sự phát triển bền vững mới đạt tới thành công.

Xin cảm ơn và chúc anh thật nhiều sức khỏe!

Beatboxer Trung Bảo

Xin chào Trung Bảo! Là nghệ sĩ beatbox Việt Nam đầu tiên giành quán quân solo World Beatbox Camp 2017 và hàng loạt giải đấu khác để đưa Việt Nam lên bản đồ beatbox thế giới, anh có thể chia sẻ thêm về hành trình này?

Bắt đầu với beatbox vào đầu năm 2010 và quyết định theo đuổi chuyên nghiệp từ năm 2015, thuở ban đầu, tôi chưa hình dung rõ tương lai của môn nghệ thuật này. Nhưng tôi nhớ như in cảm giác choáng ngợp khi lần đầu nhận ra khả năng sáng tạo những bản nhạc phức tạp chỉ bằng giọng nói khi tôi còn học cấp 3. Cảm giác đó đặt nền móng vững chắc cho tinh thần thể nghiệm của tôi trong 14 năm qua. Là người Việt Nam đầu tiên bước lên sàn đấu thế giới, tôi từng rất bỡ ngỡ, nhưng cộng đồng beatbox thế giới đã cho tôi thấy sức mạnh của sự chia sẻ và năng lượng sáng tạo thuần túy. Tôi vô cùng tự hào khi được mang tiếng nói Việt Nam đến với sân khấu quốc tế, kết nối với âm nhạc và văn hóa đường phố trên toàn thế giới.

Anh khai thác yếu tố văn hóa đường phố thế nào để sáng tạo và phát triển âm thanh, kỹ thuật beatbox độc đáo, góp phần tạo dựng “dấu ấn” riêng cho tác phẩm của mình?

Thuật ngữ “human beatbox” ra đời vào đầu thập niên 80, gắn liền với sự bùng nổ của văn hóa Hip Hop tại New York (Mỹ). Văn hóa đường phố mang tính đại chúng và đề cao tính chân thực, tinh thần đoàn kết cộng đồng, thể nghiệm và đổi mới. Để tìm thấy “tiếng nói” cá nhân, điều cốt lõi là phải hiểu rõ nguồn gốc của mình, vẻ đẹp tiếng Việt, và ảnh hưởng của văn hóa đường phố Việt Nam.

Công nghệ là một yếu tố quan trọng trong sáng tạo của anh, từ âm nhạc đến nghệ thuật thị giác. Anh có thể chia sẻ thêm về mối liên kết này?

Khi nhắc đến công nghệ, mọi người thường liên tưởng đến tương lai. Với tôi, công nghệ là sự tôn vinh những khám phá của quá khứ và phản ánh cuộc sống hiện tại. Mối liên kết giữa sáng tạo, nghệ thuật, âm nhạc và công nghệ nằm ở khả năng chung của chúng trong việc tạo ra các hình thức biểu đạt mới mẻ, thúc đẩy sự đồng cảm và kết nối giữa người với người. Từ xưa tới nay, công nghệ và sáng tạo luôn song hành cùng nhau, ở thời điểm hiện tại, chúng càng không thể tách rời.

Trong bức tranh toàn cảnh, anh nhìn nhận thế nào về sự khác biệt giữa beatbox và văn hóa đường phố Việt Nam so với quốc tế?

Beatbox du nhập vào Việt Nam chỉ khoảng một thập kỷ trở lại đây, nhưng đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của giới trẻ và truyền thông. Loại hình này mang đến nhiều thách thức nhưng cũng tạo ra sân chơi mở – nơi các nghệ sĩ cảm thấy được tự do thử nghiệm. Các nghệ sĩ ngày nay ưu tiên phát triển tính độc bản và biểu đạt cá nhân thay vì đi theo lối mòn cũ. Điều này góp phần làm giàu quang cảnh sáng tạo Việt Nam, mang đến sự đa dạng trong biểu hiện nghệ thuật. Trong suốt quá trình lưu diễn, điều làm tôi nổi bật so với những nghệ sĩ quốc tế chính là sự kết hợp âm tiết, tổ hợp phát âm của tiếng Việt trong beatbox. Năm 2018, tôi hợp tác với nghệ sĩ guitar Nguyên Lê và Ngô Hồng Quang, một nghệ sĩ chơi được nhiều nhạc cụ truyền thống Việt Nam kiêm ca sĩ, với nhiều nghệ sĩ tài năng khác ra mắt buổi hòa nhạc Overseas. Buổi biểu diễn này là minh chứng cho sự kết hợp sáng tạo giữa beatbox, âm nhạc dân gian và các thể loại âm nhạc khác như Jazz, Rock, Hip Hop, Reggae, điện tử. Tiếp nối hành trình, tôi hợp tác với Ngô Hồng Quang trong dự án Nam Nhi vào năm 2019, kết hợp những làn điệu quan họ với giai điệu từ dàn dây cổ điển phương Tây, cùng yếu tố Hip Hop.

Xin cảm ơn và chúc anh gặt hái được nhiều thành công trong chặng đường sắp tới!

Nhóm Graffiti Wallovers

Xin chào Kama! Bạn có thể giới thiệu về Wallovers và hành trình nhóm đến với graffiti?

Xuất phát từ niềm yêu thích với graffiti, mình (Kama) và Cresk đã quyết định thành lập Wallovers vào năm 2017 để cùng đồng hành, phát triển cũng như hoàn thiện phong cách nghệ thuật riêng của mỗi người. Graffiti là môn nghệ thuật có tính giao thoa, nên việc được vẽ chung với những người bạn đồng điệu về tư duy nghệ thuật khiến tác phẩm trở nên hoàn chỉnh nhất. Sau mỗi lần sáng tạo cùng nhau, tụi mình lại tiếp tục khám phá và thử nghiệm những điều mới.

Nhiều người vẫn còn mơ hồ định nghĩa “graffiti” và thường nhầm lẫn nó với “vandalism” (phá hoại). Theo bạn, graffiti nên được hiểu thế nào?

Graffiti sinh ra để phục vụ nhu cầu tinh thần của nghệ sĩ và cộng đồng văn hóa của họ. Xuất phát từ việc vẽ tên để đánh dấu chủ quyền, graffiti ngày càng đa dạng với nhiều hình thức, nhưng mục đích ban đầu không thay đổi. Điểm khác biệt nhất của graffiti với các môn nghệ thuật khác là tính kết nối. Graffiti không chỉ do một nghệ sĩ tạo ra mà còn là cầu nối giữa những người cùng đam mê. Về tính “vandalism”, mình nghĩ đây là lựa chọn cá nhân, không phải yếu tố bắt buộc của graffiti.

Bạn có thể chia sẻ về hành trình dung hòa và kết hợp giữa yếu tố văn hóa và cá tính riêng của từng thành viên trong tác phẩm?

Graffiti bắt nguồn từ việc vẽ tên lên tường, nhưng với Wallovers, đơn thuần lặp lại điều ấy là chưa đủ. Mỗi thành viên của Wallovers dựa trên những trải nghiệm mang tính địa phương để ý thức và chọn lựa cách thể hiện phù hợp với căn tính của mình. Nhóm muốn tạo nên những tác phẩm mang đậm bản sắc con người Việt Nam, phản ánh những gì được sinh ra và biến đổi trong chính môi trường này.

Có sự kiện hay tác phẩm nào của Wallovers gắn liền với một cột mốc đặc biệt không?

Hẳn là triển lãm chung Urban Layers, cột mốc đánh dấu sự trưởng thành trong phong cách của các thành viên. Giống như một buổi tốt nghiệp, triển lãm là minh chứng cho quá trình phát triển phong cách và tối đa hóa tính cá nhân của từng thành viên. Dù hiện tại mỗi cá nhân đều có hướng đi riêng, nhưng thời điểm Urban Layers hoàn thiện, Wallovers đã đạt được mục tiêu của mình.

Wallovers có những sáng kiến nào để kết nối văn hóa đường phố với hơi thở thời đại?

Wallovers đã thể nghiệm tích hợp công nghệ thực tế ảo (AR) vào tác phẩm graffiti, số hóa 100% không gian triển lãm để lưu trữ và mở cho công chúng xem trực tuyến. Nhóm mong muốn phá vỡ khuôn mẫu, làm mới chất liệu, tái thiết lập không gian cho tác phẩm. Graffiti không chỉ giới hạn trên tường, mà còn phản ánh bối cảnh mới của xã hội.

Đến giờ, bạn đã nhìn thấy sức ảnh hưởng của Wallovers đối với cộng đồng?

Xuất phát từ niềm đam mê, Wallovers ban đầu chỉ tập trung phát triển phong cách riêng. Nhóm vẫn chưa nhận thức rõ ràng về tác động và tính kết nối của mình với cộng đồng, cho đến khi nhìn thấy tác phẩm của mình mang đến niềm vui và cảm hứng cho nhiều người. Khác với âm nhạc, nơi nghệ sĩ nhận phản hồi trực tiếp từ khán giả, graffiti lại ẩn chứa sự lan tỏa thầm lặng hơn. Nỗ lực của Wallovers như những viên gạch nhỏ trong cộng đồng graffiti, tụi mình luôn cố gắng để tạo ra những tác phẩm đẹp. Bởi, các tác phẩm hoàn thiện là minh chứng rõ nhất để thế hệ nghệ sĩ nối tiếp có thêm động lực tiếp tục sáng tạo.

Xin cảm ơn Kama. Chúc bạn và Wallovers luôn vững vàng trong hành trình sáng tạo!

Xem thêm bài viết cùng chuyên mục: