Quảng cáo 
Theo kho tàng truyện cổ tích chọn lọc
Minh họa: Vũ Đình Tuấn
Ngày ấy vào đời nhà Trần, có một cụ đồ nho học vấn sâu rộng ở xã Quang Liệt (nay thuộc huyện Thanh Trì – Hà Nội) tên là Chu An. Cũng vì tiếng tăm của cụ truyền khắp mọi nơi nên học trò xa gần đến học rất đông.
Nghe tiếng cụ, nhà vua vời cụ về kinh giao cho trông nom trường Quốc tử và dạy thái tử học. Cụ để nhà lại cho vợ con rồi đi nhậm chức. Nhưng được hơn một năm đã thấy cụ chống gậy trở về. Cụ bảo mọi người rằng:
– Ta không thể chịu được bảy tên quyền thần dối vua hại nước!
Từ đó, người ta thấy cụ trở lại nghề dạy học. Lần này những người đến xin “nhập môn” đông vô kể. Cả một cái gò cao ở xóm Văn phải dựng thêm ba, bốn mái nhà nữa mới đủ chỗ để chứa học trò. Trong số học trò của cụ, có hai anh em con vua Thủy. Nghe tiếng cụ đồ, vua Thủy cũng cho con lên học. Ngày ngày, hai anh em đến bờ sông trút lốt thuồng luồng ở nước rồi lên mặt đất, nói năng, cử chỉ không khác gì người trần.
Một hôm, cụ đồ đang chấm bài thì anh trưởng tràng đến kể rằng sáng hôm nay, khi chưa rõ mặt người, anh có việc đi chợ huyện đến cầu Bưa tình cờ dưới sông có hai người đi trên mặt nước tiến vào bờ:
– Đúng là hai anh em nhà Gàn thầy ạ! Đầu tiên con sợ nhưng cũng cố đi theo. Quả nhiên họ vào đây. Thầy bảo bây giờ nên làm thế nào?
Cụ đồ gật gù đáp:
– Con cứ để yên mặc họ, con ạ! Nếu là quỷ thần mà họ chuộng đạo thánh hiền thì lại càng hay chứ sao!
Năm ấy vùng Thanh Đàm trời làm đại hạn. Suốt từ cuối năm trước cho đến tháng Hai năm sau không có lấy một giọt mưa. Đồng ruộng nứt nẻ. Mấy đám lúa, đám ngô cứ héo dần. Thấy mọi người nhao nhác, cụ đồ sốt ruột không kém.
Một chiều kia sau buổi học, cụ đồ lưu hai anh em chàng Gàn ở lại rồi bảo:
– Thầy muốn các con thương đến dân một chút.
Hai anh em làm bộ ngơ ngác không nói gì. Thấy họ còn giấu mình, ông cụ nói:
– Các con không cần phải giấu. Thầy đã biết cả. Giờ đây, chỉ có các con là cứu được dân. Các con hãy làm mưa cho họ nhờ.
Hai anh em đưa mắt nhìn nhau, hồi lâu bảo cụ:
– Dạ, nhưng hiềm vì sông hồ đều có lệnh “phong bế” cả thì lấy đâu ra nước bây giờ.
Ông cụ khẩn khoản:
– Các con nghĩ thử xem có thể lấy nước ở đâu được không. Không cứu được nhiều thì ta hẵng tạm cứu ít vậy!
Hai anh em ngần ngừ hồi lâu rồi chỉ vào nghiên mực đặt trên án thư, bảo cụ đồ:
– Dạ, oai trời thì rất nghiêm nhưng lời của thầy thì rất trọng. Chúng con xin vâng lời thầy. Chúng con sẽ dùng nước ở nghiên mực này tạm thấm nhuần trong một vùng vậy.
Cụ đồ mừng rỡ chạy lại án thư bê cái nghiên mực lớn còn đầy mực và cả quản bút lông của mình thường dùng, đưa cho họ. Hai anh em đỡ lấy rồi cả ba người cùng tiến ra bờ sông. Đến nơi họ xắn ống tay áo, em bưng nghiên mực, anh cầm quản bút nhúng mực vẩy lên trời nhiều lần. Đoạn họ vứt cả nghiên lẫn bút xuống nước, cúi vái cụ đồ rồi biến mất.
Đêm hôm ấy, quả nhiên mây mù tối tăm rồi mưa một trận như trút. Cụ đồ vừa mừng vừa sợ, suốt đêm chạy ra chạy vào không ngủ. Sáng dậy, điều mà ai nấy đều lấy làm lạ là nước chỉ lênh láng suốt mấy cánh đồng trong vùng Thanh Đàm mà thôi. Hơn nữa sắc nước chỗ nào chỗ nấy đều đen như mực. Trận mưa đêm hôm đó cứu vớt được biết bao nhiêu là ruộng lúa, ruộng ngô và các hoa màu khác.
Trong lúc đó ở thiên đình, các thiên thần đều lấy làm lạ về một trận mưa bất ngờ. Ngọc hoàng nổi giận sai một thiên thần đi bắt cho được thủ phạm trị tội. Và hai anh em không thoát khỏi lưới trời nghiêm ngặt, cả hai đều rơi đầu dưới lưỡi búa của thần sét.
Xác của họ hiện nguyên hình là hai con thuồng luồng, song đầu một nơi mình một nẻo, giạt vào gầm cầu Bưu. Cụ đồ nghe tin rất thương xót. Cụ khóc và bắt tất cả học trò đưa đám chôn hai con thuồng luồng. Khăn áo hôm ấy trắng phau cả một bờ sông. Xác hai con vật được chôn cất tử tế và đắp thành nấm mộ.
Cái nghiên mực của cụ đồ Chu An sau đó trôi về làng Quỳnh Đô làm đen cả nước cái đầm ấy, ngày nay người ta vẫn quen gọi là đầm Mực. Còn quản bút thì trôi về làng Tó, nên các cụ thường truyền rằng nhờ thế làng Tó (tức làng Tả Thanh Oai bây giờ) mới có lắm người học hành đỗ đạt. Còn chỗ ngôi mộ của hai anh em thuồng luồng, người ta lập miếu thờ, ngày nay có tên là miếu Gàn.
Thông tin họa sỹ
Họa sĩ Vũ Đình Tuấn sinh năm 1973, là giảng viên Đại học Mỹ thuật Việt Nam, thành viên Hội đồng Nghệ thuật Quốc gia, Phó Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật ngành Đồ họa Hội Mỹ thuật Việt Nam. Đây là họa sĩ giàu năng lượng sáng tạo với hơn 20 giải thưởng mỹ thuật và 8 triển lãm cá nhân từ 2009 đến nay. Anh được chọn là họa sĩ tiểu biểu của Mỹ thuật Việt Nam 30 năm thời kì đổi mới.
Màu và hình của Vũ Đình Tuấn là những khác biệt độc đáo với những khuôn mẫu. Anh được mệnh danh “Phù thủy tranh lụa” bởi tinh thần truyền cảm hứng sáng tạo, cùng những biến ảo sinh động trong việc xử lý chất liệu, góp phần mang lại hơi thở mới, đời sống mới cho tranh lụa đương đại trong nhiều năm qua.
Bài viết liên quan:
