Chu Việt Bắc

Mường Tè (tỉnh Lai Châu) trong suy nghĩ của nhiều người là chốn xa xôi hẻo lánh không dễ gì đặt chân đến được. Trên hành trình 200km từ trung tâm tỉnh Lai Châu lên vùng đất này, men theo những sườn núi, sông Đà lúc ẩn lúc hiện, lặng lẽ ôm lấy con đường quanh co. Hùng vĩ mà thơ mộng, núi sông hòa quyện vào nhau, tạo ra không gian huyền bí, tô đậm vẻ đẹp rất riêng của miền biên viễn.

Ngã ba nơi sông Đà đổ vào đất Việt

Đến trung tâm xã Mường Tè, tưởng chừng cuộc hành trình ngược dòng sông đã đến đích, ấy thế nhưng để đến được nơi đầu nguồn sông Đà ở xã Thu Lũm, chúng tôi vẫn cần vượt qua một chặng đường gần 100km nữa. Điểm giao nhau ở ngã ba sông cũng chính là điểm đầu tiên mà con sông Đà tráng lệ gieo mình vào đất Việt. Cả vùng đất, vùng trời thiêng liêng hiện ra trước mắt. Đây cũng là khu vực có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về mặt an ninh – quốc phòng nên các chiến sĩ ở trạm kiểm soát, đồn biên phòng canh gác ngày đêm không một phút lơ là. Đồn biên phòng Ka Lăng quản lý gần 30km đường biên giới với 4 mốc giới là 18(2), 34, 35, 36. Riêng cột mốc số 18 được chia thành 3 vị trí khác nhau. Mốc 18(1) nằm trên bờ sông phía Trung Quốc, đúng tại nơi dòng sông Đà và Nậm Là gặp nhau. Mốc 18(2) thuộc quản lý của Trạm Kiểm soát Biên phòng Kẻng Mỏ, còn mốc 18(3) do Đồn Biên phòng Mù Cả phụ trách. Tại vị trí mốc 18(2), bên này là xã Mù Cả – nơi sông Đà lặng lẽ chảy qua, bên kia là sông Nậm Là đổ về từ phía Trung Quốc. Hai dòng nước – một trong, một đục hòa quyện tại điểm hợp lưu này, tạo thành đường phân thủy tự nhiên, đồng thời đánh dấu nơi sông Đà chính thức bước vào lãnh thổ Việt Nam.

Người dân Hà Nhì vệ sinh mốc giới 18

Cùng ở lưu vực sông Đà, song mỗi tộc người lại có lịch sử, điều kiện sinh sống, canh tác khác nhau, hình thành những nét văn hóa riêng biệt. Nếu người Thái định cư ở thung lũng bằng phẳng thì người Dao lại sống trên những triền núi cao. Gắn bó với cánh rừng già có nếp nhà của người Hà Nhì – dân tộc sinh sống chủ yếu ở đây. Họ vẫn còn gìn giữ được bản sắc văn hóa lâu đời nhất như tết cổ truyền, tết mùa mưa, lễ cúng rừng thiêng hay trang phục truyền thống đặc sắc.

Ngày nay, để phục vụ cho sự phát triển kinh tế của đất nước, dòng sông Đà đã chìm dần trong những lòng hồ thủy điện. Không còn hung dữ “bày thạch trận trên sông”, tưởng chừng như muốn “nuốt chửng” các con thuyền như nhà văn Nguyễn Tuân miêu tả trong tùy bút Người lái đò sông Đà của ông, con sông nay đã trở nên hiền hòa, mềm mại và bao dung, ôm ấp núi đồi bản làng xanh bình yên.

Thác Nậm Lúc (Ảnh: Vũ Trọng Khôi)

Trên đường đến với thượng nguồn sông Đà, bạn cũng có thể dừng chân ở những điểm đến hấp dẫn của tỉnh Lai Châu như thác Nậm Lúc, thác Tác Tình, thác Rêu hay guồng nước Nà Khương. Khi ghé thăm những bản làng của bà con dân tộc, ẩm thực bản địa cũng sẽ làm thực khách lưu luyến với nhiều món ngon như: thắng cố, lạp cá suối, canh bon được nấu từ loại rau dại phổ biến ở đây cùng các loại rau rừng, có vị ngọt thanh mát và giàu dinh dưỡng.

Nơi sông Đà bắt đầu hành trình vào đất Việt không chỉ có biên giới địa lý mà còn là nơi khởi nguồn những dòng chảy văn hóa sâu lắng và cảm xúc từ hồn thiêng sông núi.

Xem thêm bài viết liên quan: